Ataki złości - dlaczego się pojawiają i jak sobie z nimi radzić?

Większość z nas odczuwa złość lub frustrację w pewnym momencie swojego życia. Trudność pojawia się wtedy, gdy te emocje wymykają się spod kontroli i nieproporcjonalnie eksplodują.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Montse Armero.

Ostatnia aktualizacja: 26 maja, 2022

Ataki złości są najbardziej widocznym wyrazem złości i frustracji. Mogą powodować prawdziwy problem koegzystencji, ponieważ generują cierpienie zarówno u ludzi, którzy ich doświadczają, jak i w ich najbliższym otoczeniu.

Wszyscy ludzie mogą doświadczać złości. Jest to wrodzona, uniwersalna emocja i, jak skatalogował psycholog Paul Ekman, jest jedną z naszych sześciu podstawowych emocji.

Problem pojawia się, gdy ludzie odczuwają gniew w bardzo intensywny sposób, a forma, w jakiej go wyrażają, polega na utracie kontroli. Zobaczmy, na czym dokładnie polegają ataki złości i jakie strategie pozwolą lepiej sobie z nimi radzić.

Co to są ataki złości?

Ataki złości to epizody gniewu, w których ludzie reagują nieproporcjonalnie, kiedy odczuwają emocje złości. Takie wybuchy charakteryzują się nagłym początkiem, utratą kontroli nad impulsami i gwałtownym wyrażaniem emocji.

Tego typu gwałtowność można wyrazić werbalnie, okrzykami i obelgami. Choć w wielu przypadkach objawia się także uderzaniem w przedmioty, łamaniem ich lub atakiem skierowanym na człowieka lub zwierzę.

Ataki złości są sklasyfikowane w „Diagnostycznym i statystycznym podręczniku chorób psychicznych” (DSM-V) jako okresowe zaburzenia wybuchowe. Aby spełnić kryteria diagnostyczne, muszą występować następujące objawy:

• Powtarzające się wybuchy gwałtownych zachowań objawiające się brakiem kontroli nad agresywnymi impulsami. Obejmuje to zarówno słowne, jak i fizyczne ataki na przedmioty, zwierzęta lub ludzi.
• Reakcja jest dość nieproporcjonalna.
• Wybuchy złości nie są zamierzone.
• Wybuchy powodują znaczny dyskomfort u osoby i wpływają na jej wyniki w pracy, na jej relacje z innymi osobami lub też mają konsekwencje prawne lub ekonomiczne.
• Osoba jest starsza niż sześć lat.
• Powtarzające się wybuchy złości nie są wynikiem innego zaburzenia psychicznego, nie można ich przypisać innej chorobie ani nie są wynikiem używania substancji.

Skąd się biorą ataki złości

Według DSM-V osoby, które doświadczyły traumy emocjonalnej w dzieciństwie lub w okresie dojrzewania, są bardziej podatne na wybuchy złości.

Okresowe zaburzenia wybuchowe bardziej powszechnie występują również wśród krewnych pierwszego stopnia osób z wybuchami gniewu. W rzeczywistości badania bliźniaków wykazały wyraźny wpływ genetyki na pojawianie się tego zaburzenia.

Nie możemy też zapominać, że nieproporcjonalna ekspresja gniewu występuje w wielu zaburzeniach psychicznych, takich jak schizofrenia czy depresja (Muscatello i Scudellari 2000, cytowane w Painuly et al 2005).

Podobnie może pojawić się w różnych typach demencji, takich jak choroba Alzheimera, a także w niektórych zaburzeniach osobowości lub w sytuacjach związanych z używaniem substancji, takich jak zespół odstawienia.

Dlaczego ludzie reagują wybuchowo?

Oprócz przytoczonych przyczyn, wspólnym mianownikiem wszystkich ataków gniewu jest to, że osoba ich doświadczająca postrzega sytuację jako upokarzającą obrazę. Rzeczywiście odczuwa to jako atak na swoją osobę lub bliskich i dlatego reaguje nieproporcjonalnie.

Stresorem wyzwalającym może być coś, co obraża jej ideologię, jej wartości, jej sposób działania, jej pracę, rodzinę, a nawet jej drużynę piłkarską. Jeśli osoba postrzega to jako obraźliwe i przeżywa okres, w którym nie radzi sobie z emocjami, atak gniewu może pojawić się w dowolnym momencie.

Strategie zarządzania atakami złości

Osoby z okresowymi zaburzeniami wybuchowymi nie są skazane na doświadczanie ich przez resztę życia. Psychologia oferuje wiele narzędzi, które mogą być przydatne, jeśli chodzi o kontrolowanie impulsów. Oto niektóre z najczęściej stosowanych i najskuteczniejszych:

• Medytacja i uważność: praktykowanie tych technik może pomóc ci zdystansować się od najbardziej wypaczonych myśli.
• Techniki relaksacyjne: narzędzia takie jak progresywna relaksacja Jacobsona mogą być skutecznymi technikami, dzięki którym osoba nauczy się lepiej radzić sobie z całą fizjologiczną częścią, która się aktywuje podczas ataku złości.
• Ćwiczenia fizyczne: aktywność fizyczna w bardzo istotny sposób pomaga rozładować stres. Ponadto zwiększa poziom przekaźników, takich jak dopamina i serotonina, które sprzyjają dobremu samopoczuciu.
• Trening umiejętności społecznych: poprawa asertywności jest jedną z najskuteczniejszych strategii. Pozwoli to lepiej komunikować się w sytuacjach, w których pojawiają się ataki złości.
• Restrukturyzacja poznawcza: zniekształcone myśli są w wielu przypadkach głównym wyzwalaczem, który generuje wybuchową reakcję. Nauczenie się ich wykrywania i zastępowania bardziej funkcjonalnymi myślami może być wielką zmianą w życiu.
• Inteligencja emocjonalna: ludzie, którzy doświadczają ataków złości nie radzą sobie dobrze ze swoimi emocjami. Dlatego kolejnym z podstawowych kluczy do poprawy samopoczucia będzie przeprowadzenie procesu samopoznania. W ten sposób osoba nauczy się rozpoznawać swoje emocje, akceptować je i pozwalać im odejść.

Jeśli nie wiesz, jak radzić sobie ze złością, poproś o pomoc

Na początku ataki złości nie są łatwe do opanowania. Ludzie czują, że tylko w taki sposób mogą wyrazić swój gniew. Choć starają się panować nad sobą, najmniejsza rzecz doprowadza ich do wybuchu.

Powoduje to wiele frustracji u osoby i, w większości przypadków, później wyzwala głęboki żal i skruchę. Nikt nie lubi tracić na sobą kontroli.

Jeśli cierpisz na ataki złości, albo doświadcza ich ktoś bliski, nie wahaj się skonsultować się ze specjalistą zdrowia psychicznego. Jak już powiedzieliśmy w całym artykule, można nauczyć się radzić sobie ze złością w znacznie bardziej zrównoważony sposób.