Antybiotyki o szerokim spektrum działania - poznaj najważniejsze z nich

Antybiotyki o szerokim spektrum działania są świetnym narzędziem do leczenia różnego rodzaju infekcji bakteryjnych. Mają niestety jedną poważną wadę: przyczyniają się do powstania lekooporności.

Antybiotyki o szerokim spektrum działania są skuteczne w zwalczaniu rozmaitych bakterii. W tym artykule przedstawimy ich krótką charakterystykę, opiszemy mechanizm działania i wspomnimy o konsekwencjach ich nadużywania.

Antybiotyki o szerokim spektrum działania

Antybiotyki o szerokim spektrum działania potrafią znacznie zmniejszyć populację bakterii w ciele człowieka, skutecznie niszcząc wiele różnych rodzajów mikroorganizmów. W odróżnieniu od tej grupy leków, antybiotyki o wąskim spektrum działania celują w określony rodzaj bakterii.

Zazwyczaj wykazują one działanie bakteriostatyczne. Nie niszczą więc bakterii, tylko zapobiegają ich wzrostowi i namnażaniu. W rezultacie populacja bakterii maleje i ostatecznie zanika. Mechanizm działania polega na hamowaniu syntezy białka u bakterii, co zapobiega ich namnażaniu.

Ze względu na dużą skuteczność, jednym z problemów ich stosowania jest to, że mogą one ostatecznie wyeliminować “dobre” mikroorganizmy wchodzące w skład naturalnej flory bakteryjnej człowieka.

Na rynku istnieje duża liczba antybiotyków. Wynika to z ciągłego postępu w opracowywaniu nowych, ulepszonych leków przeciwbakteryjnych zastępujących stare i nieskuteczne. Bakterie często rozwijają oporność na antybiotyki i zachodzi potrzeba ich modyfikacji.

Oto charakterystyka kilku różnych typów antybiotyków.

Amoksycylina i kwas klawulanowy

Ten rodzaj antybiotyku ma inny mechanizm działania.

Preparaty zawierające amoksycylinę i kwas klawulanowy opierają się na współdziałaniu tych dwóch związków. Z jednej strony amoksycylina przeciwdziała syntezie ściany bakteryjnej i namnażaniu bakterii. Kwas klawulanowy natomiast pomaga utrzymać skuteczność amoksycyliny: wzmacniając ją.

Ten rodzaj antybiotyków o szerokim spektrum działania jest powszechnie stosowany w leczeniu infekcji dróg oddechowych. Ze względu na częste i mało rygorystyczne stosowanie połączenia amoksycyliny z kwasem klawulanowym, rozwinęła się lekooporność na ten rodzaj antybiotyku. Jest to poważny, globalny problem związany ze zdrowiem.

Antybiotyki o szerokim spektrum działania – tetracykliny

Tetracykliny to szereg związków o podobnej strukturze chemicznej  i mechanizmie działania. Wszystkie one hamują syntezę białek u bakterii.

Ich zastosowanie medyczne jest jednak dość ograniczone. Wynika to z potencjalnie toksycznego wpływu na organizm. Lekarze zwykle przepisują je w leczeniu chlamydii, brucelozy lub infekcji wywołanych bakteriami z rodzaju Mycoplasma.

Chloramfenikol

Działanie chloramfenikolu również opiera się na hamowaniu syntezy białek bakteryjnych.

Stosuje się go do leczenia infekcji wywołanych przez bakterie z rodzaju Salmonella, w terapii niektórych rodzajów zapalenia opon mózgowych i zapalenia płuc. Antybiotyk zaburza jednak prawidłowe enzymatyczne funkcjonowanie wątroby. Dlatego lekarze muszą uważnie monitorować stan pacjenta podczas jego podawania.

Makrolidy

Ten rodzaj antybiotyków ma również szerokie spektrum działania, mimo że jest ono bardziej specyficzne.

Podobnie jak przy poprzednich grupach, również jego mechanizm działania polega na hamowaniu syntezy białek u bakterii.

Za jeden z mniej toksycznych antybiotyków z grupy makrolidów uważa się erytromycynę. Jest ona stosowana w leczeniu niektórych przypadków zapalenia płuc wywołanego przez Mycoplasma pneumonia lub Legionella pneumophila.

Oporność na antybiotyki o szerokim spektrum działania

Antybiotyki o szerokim spektrum działania mogą stanowić świetną opcję w leczeniu niektórych infekcji. Jednak ich nadmierne stosowanie powoduje powszechny problem zdrowotny polegający na oporności.

Każdy antybiotyk może powodować oporność. Szczepy bakteryjne są zdolne do szybkiej mutacji i ewolucji. Dlatego niektóre z nich stają się odporne na działanie konkretnego związku leczniczego.

Problem nasila się, gdy szczepy, które rozwinęły oporność wywołują dalsze infekcje wśród populacji i jednocześnie nie ma jeszcze skutecznych antybiotyków do walki z nimi. Można więc teraz dobrze zrozumieć, dlaczego stale powstają nowe antybiotyki (antybiotyki drugiej i trzeciej generacji). Problem oporności nadal istnieje. Jest to stale toczący się proces.

Jednocześnie występuje problem oporności krzyżowej (na antybiotyki o tym samym mechanizmie działania). Dzieje się tak, gdy pewien rodzaj bakterii staje się odporny na antybiotyki podobnie działające, nawet te o węższym spektrum działania.

Z tego powodu konieczne jest zwiększenie świadomości ludzi na temat niebezpieczeństw związanych z niewłaściwym stosowaniem antybiotyków. Oporność na leki już teraz wpływa na zdrowie ludzi na całym świecie. Prowadzi do powrotu tych infekcji, które wydawało się, że zostały wyeliminowane.

Jeżeli masz jakiekolwiek pytania dotyczące swojego zdrowia lub stosowania antybiotyków, porozmawiaj o tym ze swoim lekarzem.