Akromegalia: co to jest i jakie są jej objawy

Ze względu na tolerancję i skuteczność, w akromegalii farmakologiczną terapią z wyboru są analogi somatostatyny, która jest hormonem hamującym wydzielanie hormonu wzrostu.

Przejrzane i zatwierdzone przez: lekarz Diego Pereira.

Napisany przez Equipo Editorial

Ostatnia aktualizacja: 18 kwietnia, 2023

Akromegalia jest rzadką i przewlekłą chorobą spowodowaną nadmiernym wydzielaniem hormonu wzrostu lub GH. Ten hormon jest wydzielany przez przysadkę mózgową.

W około 95% przypadków nadmiar hormonu wzrostu wiąże się z rozwojem łagodnego guza gruczołu wydzielniczego.

Terminu akromegalia używa się, gdy choroba zaczyna się w wieku dorosłym. W przypadku, gdy choroba pojawi się w dzieciństwie, nosi nazwę gigantyzmu.

Akromegalia należy do chorób niedodiagnozowanych. Szacuje się, że zachorowalność wynosi 40 przypadków na 1 000 000, a zapadalność około 4 lub 5 przypadków na 1000 mieszkańców rocznie.

Częściej rozpoznaje się ją w wieku od 40 do 70 lat, ale może pojawić się u nastolatków lub osób starszych. Mogą na nią cierpieć przedstawiciele obu płci, chociaż nieco częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn.

Akromegalia – jakie przyczyny powodują chorobę?

Jak widzieliśmy, akromegalia rozwija się, gdy przysadka mózgowa wytwarza zbyt dużo GH. U dorosłych najczęstszą przyczyną nadmiaru tego hormonu jest guz przysadki mózgowej. Spójrzmy na dwa typy przyczyn tej rzadkiej choroby:

• Guzy przysadki: Większość przypadków akromegalii jest spowodowana nienowotworowym łagodnym guzem lub gruczolakiem przysadki mózgowej. W miarę wzrostu guzy te wywierają nacisk na pobliskie tkanki i powodują niektóre objawy akromegalii.
• Guzy innych organów niż przysadka: U niektórych osób akromegalia jest natomiast spowodowana przez łagodne lub rakowe guzy w innych częściach ciała, takich jak płuca, trzustka lub nadnercza.

Jakie objawy daje akromegalia?

Do najczęstszych objawów akromegalii należą powiększenie dłoni i stóp. Również owal twarzy może ulegać stopniowym zmianom, takim jak wysunięcie żuchwy i brwi, powiększenie nosa czy zgrubienie ust.

Ponieważ akromegalia zwykle postępuje stopniowo, wczesne objawy mogą nie być widoczne nawet przez kilka lat. Osoby te czasami zauważają zmieniony stan dopiero, gdy porównują stare zdjęcia z aktualnymi.

Oprócz tych objawów u pacjenci mogą występować również następujące dolegliwości:

• Pogrubiona i tłusta skóra.
• Nadmierne pocenie się i intensywny zapach ciała.
• Zmęczenie i osłabienie mięśni.
• Pogorszenie wzroku
• Intensywne chrapanie z powodu niedrożności dróg oddechowych.
• Zaburzenie erekcji.
• Nieprawidłowości w cyklu miesiączkowym u kobiet.
• Inne.

Oprócz wymienionych objawów często pojawia ponadto się nadciśnienie tętnicze, podwyższony poziom cholesterolu, poziom glukozy we krwi czy cukrzyca. Mogą również wystąpić zaburzenia rytmu serca lub zaburzenia czynności zastawek serca.

Diagnoza

Do diagnozy akromegalii zwykle dochodzi około 10-15 lat po wystąpieniu objawów. Dzieje się tak, ponieważ pojawiają się one, jak widzieliśmy, powoli i stopniowo.

Tak opóźniona diagnoza może jednak prowadzić do poważnych powikłań u pacjentów. Aby postawić diagnozę, niezbędna jest dokładna historia choroby i badanie fizykalne. Ponadto zleca się także spójne badania laboratoryjne w celu pomiaru, między innymi, wyjściowego poziomu hormonu wzrostu.

Po potwierdzeniu nadmiaru GH należy wykonać rezonans magnetyczny okolicy podwzgórze-przysadka, aby potwierdzić pochodzenie nadmiaru GH.

Czy akromegalię można leczyć?

Najbardziej rozpowszechnionym rodzajem leczenia jest operacja. W interwencji chirurgicznej próbuje się usunąć guz przysadki. Wyniki tego zabiegu są na ogół pozytywne.

Natomiast gdy guz jest zbyt duży, nie można go całkowicie usunąć. W konsekwencji, w takim stanie choroba staje się już nieuleczalna. W takiej sytuacji specjaliści mogą zlecić zastosowanie promieniowania i podawanie leków.

Preferowaną terapią lekową są analogi somatostatyny, która jest hormonem hamującym wydzielanie GH. Obecnie dysponujemy lekami o różnych mechanizmach działania, które pozwalają samodzielnie lub w połączeniu z innymi lekami kontrolować chorobę.

Po przeprowadzeniu leczenia wskazanego przez lekarza zaleca się przeprowadzać coroczne badania kontrolne. Ma ją one na celu sprawdzenie, czy choroba nie wystąpiła ponownie, czy przysadka mózgowa jest pod kontrolą i czy normalnie produkuje hormony.