Gruczoły wydzielania wewnętrznego a otyłość

Przejrzane i zatwierdzone przez: biotechnolog Alejandro Duarte.

Napisany przez Equipo Editorial

Ostatnia aktualizacja: 12 lipca, 2023

Otyłość to choroba, na której pojawienie się mogą mieć wpływ gruczoły wydzielania wewnętrznego i zachodzące w nich zmiany. U osób otyłych zazwyczaj pojawia się insulinooporność, ale najczęściej nie występuje u nich hiperglikemia.

Otyłość to choroba związana z rożnymi schorzeniami dotykającymi gruczoły wydzielania wewnętrznego. Dwa najbardziej znane zaburzenia to hiperinsulinemia oraz indulinooporność, chociaż ich sposoby działania i znaczenie kliniczne nie są do końca jasne.

Nadmierna ilość tkanki tłuszczowej w organizmie to jeden z najważniejszych wskaźników otyłości. Jej leczenie jest skomplikowane i często przynosi mierne rezultaty. Z kolei otyłość brzuszna wiąże się z większą ilością tłuszczu trzewnego i wpływa bezpośrednio na insulinooporność oraz problemy układu krążenia.

Zarówno otyłość, jak i nadwaga, wiążą się z wieloma zaburzeniami przemiany materii oraz hormonalnymi. Większość zmian uznaje się za wtórne działanie otyłości, ponieważ mogą się pojawić z powodu przejadania się i można je zmniejszyć zrzucając nadprogramowe kilogramy.

Czym są gruczoły wydzielania wewnętrznego?

Główne gruczoły układu hormonalnego (wewnątrzwydzielniczego) to podwzgórze, przysadka mózgowa, tarczyca, przytarczyca, trzustka, nadnercza i gonady (jądra u mężczyzn oraz jajniki u kobiet).

Te gruczoły wydzielania wewnętrznego wydzielają w określonych sytuacjach substancje chemiczne nazywane hormonami. Regulują one wiele procesów komórkowych, w tym:

• Wzrost
• Metabolizm
• Rozwój
• Aktywność seksualną

Otyłość a część wewnątrzwydzielnicza trzustki

Do zmian hormonalnych typowych dla otyłości zaliczamy zwiększenie wydzielania insuliny. Osoby otyłe mają wyższy poziom insuliny. Zwłaszcza dobowa insulina bazowa i insulina zintegrowana są u osób otyłych od trzech do czterech razy wyższe niż u osób szczupłych.

Zarówno otyłość, jak i cukrzyca typu 2, wiążą się z insulinoopornością. Jednak u większości osób otyłych z insulinoopornością nie rozwija się hiperglikemia.

Mówiąc w skrócie, hiperinsulinemia jest typowa dla otyłości. Insulinooporność występuje w przypadkach, w których pojawia się bardzo duży przyrost wagi.

Otyłość a przysadka mózgowa

Jak już wspomnieliśmy wcześniej, przysadka mózgowa to jeden z głównych gruczołów wydzielania wewnętrznego w organizmie każdego człowieka. U osób otyłych największe zmiany zachodzące w działaniu tego gruczołu wiążą się z hormonem wzrostu.

Wydzielanie tego hormonu zależy głównie od interakcji zachodzących między somatoliberyną (GHRH) a somatostatyną (GHIH). W przypadku otyłości spada wydzielanie hormonu wzrostu.

Zarówno u dzieci, jak i u dorosłych z wyższym wskaźnika masy ciała spada wrażliwość różnych bodźców wydzielniczych na hormon wzrostu. Wzrost wskaźnika masy ciała o jedną jednostkę (IMC) obowiązującą dla osób w danym wieku wywołuje spadek wydzielania hormonu wzrostu o 6%.

Otyłość a gonady

Przede wszystkim musimy odróżnić gonady męskie od żeńskich. Kobiety posiadają jajniki, zaś gonady mężczyzn nazywamy jądrami.

Otyłość wywiera również wpływ na te gruczoły wydzielana wewnętrznego. W przypadku kobiet pojawia się wiele schorzeń, które zapowiadają wystąpienie problemów z przemianą materii, takich jak stan przedcukrzycowy, cukrzyca, czy choroby układu krążenia. Za najważniejsze z nich uznaje się:

• Wczesne rozpoczęcie miesiączkowania,
• Bezpłodność,
• Zespół policystycznych jajników.

Z kolei występujące pod koniec okresu płodności kobiety zaprzestanie działania jajników jest często kojarzone z rozwojem otyłości. Dzieje się tak, ponieważ menopauza przyspiesza przybieranie na wadze, co wiąże się z wieloma niekorzystnymi konsekwencjami z zakresu przemiany materii.

W przypadku mężczyzn otyłość jest kojarzona ze zmniejszaniem się poziomu testosteronu. Pojawiające się czynniki patogeniczne wiążą się ze zmniejszeniem zdolności wiązania hormonu płciowego nazywanego globuliną, zmniejszeniem amplitudy pulsów lutropiny (LH), nazywanej hormonem luteinizującym, oraz hiperestrogenizmu.

Lutropina u mężczyzn to hormon, który reguluje wydzielanie testosteronu. Wywiera on wpływ na komórki jąder oraz stymuluje wydzielanie tego hormonu.

Otyłość a nadnercza

Biorąc pod uwagę relacje zachodzące między otyłością, odkładaniem się tłuszczu brzusznego oraz hiperkortyzolemią, wiele badań usiłowało dociec, czy kortyzol odgrywa znaczącą rolę w rozwoju otyłości.

U otyłych kobiet z tłuszczem odkładającym się w okolicy brzucha występowały znacząco podwyższone poziomy wolnego kortyzolu w moczu w porównaniu z kobietami o normalnej wadze. Takie wyniki sugerują, że u badanych otyłych kobiet występowała hiperaktywność osi podwzgórze-przysadka-nadnercza (oś HPA).