Zwolnienie oddechu - przyczyny i leczenie

Zwolnienie oddechu może powodować zmęczenie, zawroty głowy i inne objawy. Dowiedz się, dlaczego do niego dochodzi i jak sobie z nim radzić.

Napisane i zweryfikowane przez lekarz Leonardo Biolatto.

Ostatnia aktualizacja: 27 maja, 2022

Zwolnienie oddechu to oddychanie z mniejszą od normalnej częstotliwością.  Oddychanie to oczywiście proces polegający na wymianie gazów w płucach. Dzięki niemu organizm uwalnia dwutlenek węgla i otrzymuje tlen.

Tlen jest kluczowy dla prawidłowego funkcjonowania komórek. Gdy oddychamy wolniej niż zwykle, dwutlenek węgla akumuluje się, a spada poziom tlenu, co może mieć złożone konsekwencje.

Zwolnienie oddechu ma wiele przyczyn i nie wszystkie są niebezpieczne. W określonych sytuacjach może jednak prowadzić do komplikacji. Dowiedz się więcej na ten temat.

Na czym polega zwolenienie oddechu?

Łacińska nazwa tego problemu pochodzi od greckich słów b radys i pnein oznaczających wolne oddychanie. Termin ten odnosi się do mniejszej niż normalna częstotliwości oddychania.

Normalna częstotliwość zależy od wieku i poziomu aktywności danej osoby. U dorosłego jest to 12 do 20 oddechów na minutę. Gdy bierze się mniej niż 12 oddechów na minutę mowa jest o zwolnieniu oddechu.

Co więcej, stan taki musi się utrzymywać przez ponad 2 minuty. Problem ten bywa mylony z bezdechem i dusznością.

Duszności to trudności z oddychaniem powodowane poczuciem braku powietrza. Bezdech z kolei to chwilowe zatrzymanie oddychania. Zarówno zwolnienie oddechu jak i bezdech występują u niektórych we śnie.

Przeciwieństwem zwolnienia oddechu jest jego przyspieszenie. Wówczas oddycha się częściej niż zwykle, co może prowadzić do kłopotów. Ponad 25 oddechów na minutę uważa się za anormalne.

Jednym z najczęstszych powodów spowolnienia oddychania jest zatrucie alkoholem. Przyczyny mogą być jednak także inne.

Co powoduje zwolnienie oddechu?

Zwolnienie oddechu jako takie nie jest zaburzeniem, ale objawem konkretnych stanów. Jak już wspominaliśmy, główną jego przyczyną jest zatrucie alkoholem.

Alkohol oddziałuje bowiem na ośrodek oddechowy i hamuje go. Powoduje to spowolnienie oddychania. Jednak nie jest to jedyna substancja powodująca ten problem. Pewne leki, na przykład opioidy, mają podobne działanie.

Połączenie benzodiazepin z alkoholem to jeden z najważniejszych czynników ryzyka. Benzodiazepiny to leki uspokajające często stosowane przez pacjentów.

Inne substancje

Zwolnienie oddechu może być konsekwencją spożycia wielu substancji takich jak tlenek węgla.

Często korzystają z niego samobójcy. Powoduje on śmierć wskutek zatrucia i zatrzymania czynności oddechowych. Pewne leki stosowane w procedurach chirurgicznych mogą spowalniać oddech. Należą do nich leki rozluźniające mięśnie (zwykle benzodiazepiny), leki znieczulające i opioidowe. Dlatego po ich zastosowaniu konieczna jest obserwacja pacjenta.

Problemy z układem nerwowym

Oddychanie to złożony proces angażujący różne partie mózgowia. Świadome oddychanie kontrolowane jest przez mózg. W pniu mózgu znajdują się jednak także ośrodki oddechowe.

Ośrodki te odpowiadają za utrzymywanie oddychania w konkretnych warunkach, gdy funkcjonowanie mózgu jest zmienione na przykład wskutek urazu czy guza. Oddychanie sterowane z poziomu tych ośrodków jest jednak spowolnione.

Zaburzenia równowagi elektrolitowej i hormonalnej

Wiele czynników wpływa na częstotliwość i głębokość oddechów. Spowolnienie oddechu może być skutkiem zaburzeń równowagi elektrolitów takich jak potas czy wapń.

Dochodzi do niego także przy niektórych zaburzeniach metabolicznych takich jak nadczynność tarczycy. Hormony tarczycy odpowiedzialne są za regulowanie przemiany materii i temperatury ciała. Gdy ich poziom jest obniżony, zwalnia także oddech.

Zwolnienie oddechu: czynniki ryzyka

Pewne czynniki zwiększają ryzyko wystąpienie zwolnienia oddechu. Należy do nich podeszły wiek, palenie papierosów i choroby układu krążenia. Powodem może być także stan szoku.

Niska temperatura ciała (hipotermia) i duży wysiłek fizyczny uprawiany regularnie także prowadzą do spowolnienia oddechu. W tym drugim przypadku nie ma powodów do zmartwień.

Objawy i komplikacje

Zwolnienie oddechu zmienia poziom tlenu i dwutlenku węgla w organizmie. Większość objawów z nim związanych powodowana jest deficytem tlenu. Pojawia się wówczas zmęczenie, osłabienie i otępienie.

Co więcej, dochodzą do tego zawroty głowy i omdlenia. Ból głowy i klatki piersiowej także są częste, podobnie jak kiepska koordynacja i problemy z pamięcią.

Deficyt tlenu we krwi może prowadzić do komplikacji. Nazywa się to hipoksemią. Jak podaje artykuł w  Bell Marra Health zwolnienie oddechu skutkuje omdleniami i problemami z sercem.

Tkanki i organy mogą bowiem poważnie ucierpieć. W poważniejszych przypadkach dochodzi do zatrzymania akcji serca i śmieci. Inne problemy to kwasica oddechowa i hiperkapnia (wysoki poziom dwutlenku węgla we krwi).

Leczenie

Zwolnienia oddechu nie trzeba leczyć. Zwykle jest to nieinwazyjna przypadłość pojawiająca się we śnie lub u sportowców. Warto jednak wykluczyć niebezpieczeństwo i przyjrzeć się przyczynom oraz okolicznościom.

Gdy spowolnienie oddechu ma związek z problemami z sercem, trzeba interweniować. Organizm potrzebuje bowiem określonych ilości tlenu. Konieczne może być sztuczne jego dostarczanie.

Spowolnienie oddechu powodowane toksynami także wymaga wsparcia medycznego. Czasami trzeba zastosować antidotum na niebezpieczną substancję. W przypadku zatrucia benzodiazepinami podaje się fulmazenil.