Zatrucie rybami: poznaj jego rodzaje

4 minuty

Napisane i zweryfikowane przez dietetyk Eliana Delgado Villanueva.

Ostatnia aktualizacja: 24 sierpnia, 2022

Patrząc na ryby, wąchając je i je kosztując nie sposób zauważyć, czy są czymś skażone. Poza tym toksyn nie da rady w jakikolwiek sposób zniszczyć, nawet jeśli będziesz gotować ryby, marynować je lub zamrażać. W takim razie jak może wyglądać zatrucie rybami i jakie są jego rodzaje?

Pojawienie się wymiotów, biegunki, gorączki, bólu brzucha i bólów ciała to objawy, które mogą wskazywać na to, że zjadłaś rybę lub inny produkt spożywczy z wysokim poziomem toksyn. W przypadku zatrucia rybami lub owocami morza zostały one skażone bakteriami lub toksynami.

Co w takim razie możesz zrobić w przypadku zatrucia rybami?

Takie schorzenie może stanowić poważne zagrożenie życia ze względu na odwodnienie i zmiany w poziomie elektrolitów, jeśli w odpowiednim momencie nie zostanie zastosowana właściwa terapia. W grupie największego ryzyka znajdują się dzieci i osoby starsze.

Zatrucie rybami

W określonych porach roku kilka gatunków ryb i owoców morza mogą zawierać trujące trucizny organiczne, które pozostają w nich nawet gdy będą porządnie ugotowane.

Według amerykańskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (CDC), turyści często nie zdają sobie sprawy z tego ryzyka, zwłaszcza u osób, które podróżują do stref zwrotnikowych i podzwrotnikowych.

Ryby zawierające takie toksyny nie wyglądają, pachną ani nie smakują źle. Ich gotowanie, marynowanie, czy zamrażanie nie niszczy toksyn. Tym samym zatrucie rybami staje się nieuniknione. Przyjrzyjmy się różnym rodzajom tego zjawiska.

1. Zatrucie toksynami morskimi (ciguatera)

Ryba z piekarnika — Wiele z tych toksyn jest wytwarzanych przez zwierzęta, więc nie wiążą się z nimi żadne ostrzeżenia.

Uważa się, że ponad 400 gatunków ryb, a zwłaszcza ryby rafowe, zawierają toksyny, które wywołują zatrucie toksynami morskimi. Największe zagrożenie stanowią ryby rafowe ze zwrotnikowych i podzwrotnikowych wód Indii Zachodnich, Oceanu Spokojnego oraz Oceanu Indyjskiego.

Takie zatrucie rybami odnotowano wielokrotnie w Stanach Zjednoczonych, na Hawajach, Guam, Portoryko, Wyspach Dziewiczych oraz we Florydzie.

Jakie są objawy ciguatery?

Objawy zatrucia toksynami morskimi pojawiają się zazwyczaj od kilku minut do sześciu godzin po spożyciu toksycznej ryby. Zaliczamy do nich liczne reakcje żołądkowo-jelitowe, neurologiczne i krążeniowe.

Pośród symptomów wyróżniamy:

Mdłości
Wymioty
Wodnistą biegunkę
Bóle głowy
Drętwienie i drżenie w okolicach ust i kończyn

W poważniejszych przypadkach może pojawić się ból mięśni, zawroty głowy i uczucie “odwróconej temperatury” – to znaczy, że to, co gorące, wydaje się zimne, a to, co zimne, wydaje się gorące.

Można również doświadczać nieregularnego tętna oraz niskiego ciśnienia. Objawy zmniejszają się zazwyczaj po kilku dniach, ale mogą trwać nawet cztery tygodnie.

Przeczytaj doskonały artykuł: Nieświeża ryba – czy wiesz jak ją rozpoznać?

2. Skombrotoksizm

Skombrotoksizm, czyli reakcja alergiczna na spożycie ryb makrelowatych lub zatrucie histaminę, pojawia się po zjedzeniu ryb zawierających wysoki poziom histaminy. Dochodzi do niego z powodu niewłaściwego obchodzenia się z żywnością.

Te ryby, do których zaliczamy delfiny, tuńczyka białego, tuńczyka żółtopłetwego, makrelę kleńską, sardynki, sardele, śledzie, marliny, seriole i uchowce, zawierają duże ilości histaminy. W wyniku nieprawidłowego przechowywania bakterie zamieniają histydynę w histaminę, wywołując tym samym zatrucie.

Jakie są objawy skombrotoksizmu?

Objawy pojawiają się zazwyczaj po kilku minutach od zjedzenia zainfekowanej ryby, chociaż może to zająć nawet godzinę. Zazwyczaj utrzymują się do trzech godzin, ale mogą również rozciągać się na kilka dni. Zaliczamy do nich:

Uczucie mrowienia lub palenia w ustach
Wysypka na skórze twarzy i górnej części tułowia
Trudności z oddychaniem
Spadek ciśnienia tętniczego
Pulsujący ból głowy
Pokrzywka i swędząca skóra
Mdłości
Wymioty
Biegunka

Objawy skombrotoksizmu mogą przypominać inne schorzenia lub problemy zdrowotne. Wiele przypadków “uczulenia na ryby” to w rzeczywistości skombrotoksizm. Aby uzyskać diagnozę, koniecznie porozmawiaj z lekarzem.

3. Zatrucie tetrodotoksyną czyli zatrucie rozdymką

Rozdymka to ryba używana w kuchni krajów azjatyckich.

Tetrodotoksyną, nazywane również zatruciem rozdymką, to o wiele rzadszy rodzaj zatrucia rybą. Jednak jest ono niezwykle poważne. Wywołuje je praktycznie jedynie spożywanie rozdymki, pochodzącej z wód z regionów Indo-Pacyfiku.

Przypadki zatrucia, a nawet śmierci, odnotowano w związku ze spożyciem rozdymki pochodzącej z Oceanu Atlantyckiego, Zatoki Meksykańskiej i Zatoki Kalifornijskiej.

Przeczytaj również: Ryby których nie należy jeść – poznaj powody i niebezpieczne gatunki

Jakie są objawy zatrucia rozdymką?

Objawy pojawiają się zazwyczaj od 20 minut do 3 godzin po spożyciu trującej rozdymki. Oto najczęstsze symptomy zatrucia rozdymką:

Drętwienie warg i języka
Drętwienie twarzy i kończyn
Uczucie lekkości lub unoszenia się
Ból głowy
Mdłości i wymioty
Ból brzucha
Biegunka
Trudności z mówieniem
Ogólne osłabienie mięśni
Drgawki
Niewydolność oddechowa
Zaburzenia rytmu serca

W najcięższych przypadkach śmierć może pojawiać się od czterech do sześciu godzin po zatruciu. Dlatego też kluczową rolę odgrywa jak najszybsze zwrócenie się o pomoc lekarską.

Jak można ochronić się przed zatruciem rybami?

Aby uchronić się przed zatruciem toksynami morskimi, nie powinnaś jeść ryb, które zazwyczaj je wywołują. Zaliczamy do nich seriolę, granika, lucjana, jesiotra, makrelę, barrakudę i murenę. Trucizna jest bardziej skoncentrowana w wewnętrznych organach ryby, dlatego też nigdy nie powinnaś spożywać tych części.

Aby uchronić się przed skombrotoksizmem, nie jedz ryb, które nie były przechowywane w lodówce w prawidłowy sposób. Zachowaj szczególną uwagę jedząc takie ryby jak tuńczyk, sardynki, makrela, złota makrela lub anchovies.