Zapalenie naczyń: co to jest i jakie są rodzaje?
Zapalenie naczyń jest grupą chorób, których wspólnym czynnikiem jest stan zapalny naczyń krwionośnych. Są to rzadkie choroby, chociaż niektóre ich warianty mają dość umiarkowaną częstość występowania.
Pochodzenie zapalenia naczyń nadal nie jest jasne dla medycyny, z wyjątkiem przypadku leukocytoklastycznego zapalenia naczyń spowodowanego nadwrażliwością. Istnieją podejrzenia, że w innych przypadkach może to być choroba autoimmunologiczna i / lub że czynniki genetyczne również mogą mieć wpływ na jej rozwój.
Tego typu choroby występują u osób w każdym wieku, od małych dzieci po starszych pacjentów. Jednak pewne segmenty wiekowe pacjentów ze szczególną intensywnością zapadają na zapalenie naczyń niektórych typów.
Coś podobnego dzieje się również w związku z częstotliwością, z jaką zapalenie naczyń występuje u poszczególnych płci. Niektóre typy są zdecydowanie częstsze wśród mężczyzn, inne natomiast występują głownie wśród kobiet i a jeszcze inne jednakowo u obu płci.
Co to jest zapalenie naczyń?
Jak wspomniano powyżej, zapalenie naczyń jest grupą chorób charakteryzujących się stanem zapalnym różnych naczyń krwionośnych. Dotyka on naczynia włosowate, tętnice, tętniczki, żyły i żyłki. Ta anomalia może spowodować brak przepływu krwi w kończynach lub narządach, w tym nawet w najważniejszych organach.
Ponieważ istnieją różne typy zapalenia naczyń, objawy i nasilenie choroby są bardzo zmienne. Główne ryzyko, jakie się z nimi wiąże, polega na pogorszeniu funkcjonowania organów i kończyn, co w konsekwencji może prowadzić do rozwoju niedokrwienia i martwicy.
Objawy są bardzo zróżnicowane, chociaż zazwyczaj obejmują symptomy, takie jak osłabienie, gorączka i ogólne złe samopoczucie. Istnieją również miejscowe dolegliwości, w zależności od narządu, który jest dotknięty przez chorobę.
Ogólna klasyfikacja zapalenia naczyń
Ogólna klasyfikacja zapalenia naczyń jako podstawę obiera mechanizmy, które je wywołują. Z tego punktu widzenia znajdziemy cztery duże podgrupy, które przedstawiamy poniżej:
- Typ I. Alergiczne lub anafilaktyczne zapalenie naczyń. Wyróżnia się spośród innych typów, ponieważ jest to ekstremalna reakcja organizmu na lek, obcą substancję lub infekcję.
- Typ II. Cytotoksyczny lub cytolityczny. Ich przyczyną jest działanie ANCA czyli przeciwciał przeciw cytoplazmie neutrofilów. Może je też wywołać działanie AECA, czyli przeciwciał przeciwbłonkowych komórek śródbłonka.
- Typ III. Pośrednio spowodowane przez kompleksy immunologiczne. Jest to największa grupa zapalenia naczyń. Jak sama nazwa wskazuje, pochodzą one z działania kompleksów immunologicznych.
- Typ IV. Cytotoksyczny. W tym przypadku problem bierze się z działania limfocytów T.
Zapalenie naczyń – rodzaje
Chociaż nie ma idealnej klasyfikacji zapalenia naczyń, najlepiej przyjęto tę, którą opracowano w wyniku konsensusu na międzynarodowej konferencji w Chapel Hill. następnie zaktualizowano ją w roku 2012 i obecnie stosuje się ją na całym świecie.
Zgodnie z tą klasyfikacją kategorie zapalenia naczyń są następujące:
- Zapalenie naczyń dużego rozmiaru. Chodzi o te stany zapalne, które wpływają na duże tętnice, szczególnie aortę i jej rozgałęzienia. Należą do nich olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic i zapalenie tętnic Takayasu.
- Stan zapalny naczyń średniej wielkości. Wpływa on na średnie tętnice, takie jak tętnice trzewne i ich rozgałęzienia. Ten typ ułatwia również rozwój tętniaków i zwężenia tętnic. Obejmuje on guzkowate zarówno zapalenie tętnic (PAN), jak i chorobę Kawasaki.
- Zapalenie naczyń małych rozmiarów. Dotyczy tętnic, tętniczek, naczyń włosowatych i żył śródmiąższowych.
- Zmienne zapalenie naczyń. Ten typ nie dotyka jakiegoś szczególnego rozmiaru, ale dotyczy naczyń wszystkich rozmiarów. Obejmuje natomiast chorobę Behçeta i zespół Cogana.
- Zapalenie naczyń narządowych (SOV). Występuje w tętnicach lub żyłach dowolnej wielkości, ale dotyka tylko jednego konkretnego narządu.
Inne interesujące informacje
Istnieją również pewne rodzaje zapalenia naczyń, które są bardziej rozpowszechnione w zależności od wieku. Choroba Kawasaki występuje najczęściej u dzieci i młodzieży. Z kolei choroba Behçeta i zapalenie tętnic Takayasu są bardziej typowe wśród młodych ludzi w wieku od 20 do 30 lat.
Zapalenie tętnic guzkowych (PAN), mikroskopowe zapalenie tętnic (PAM), ziarniniakowe i alergiczne zapalenie naczyń Churg-Straussa, a także pierwotne zapalenie naczyń ośrodkowego układu nerwowego, choroba Buergera i choroba Wegenera, są znacznie częstsze wśród dorosłych w wieku od 40 do 60 lat.
Wreszcie, olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic jest szczególnie rozpowszechnione wśród osób powyżej 50 roku życia. Natomiast szczególnie często występuje u osób po 80 roku życia.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Gamarra, A. I., Salazar, M., Egea, E., Vásquez, G., & Valle, R. (1993). Análisis Histórico de las vasculitis, su clasificación y propuesta para su entendimiento. Biomedica&58; revista del Instituto Nacional de Salud, 13(1), 32-56.
- Jennette J. C. (2013). Overview of the 2012 revised International Chapel Hill Consensus Conference nomenclature of vasculitides. Clinical and experimental nephrology, 17(5), 603–606. https://doi.org/10.1007/s10157-013-0869-6
