Rak trzustki i jego pierwsze objawy hormonalne
Rak trzustki to choroba, która dotyka zarówno mężczyzn, jak i kobiety w każdym wieku. Jednak zwykle częściej dotyka starszych mężczyzn.
Naukowcy nie ustalili jeszcze przyczyny. Jednak zidentyfikowali kilka czynników ryzyka, w tym między innymi wiek, palenie tytoniu, otyłość, cukrzycę i zapalenie trzustki.
Krótki opis trzustki
Trzustka jest wydłużonym narządem, który znajduje się za żołądkiem i pełni wiele ważnych funkcji organizmu. W rzeczywistości trzustka składa się z dwóch rodzajów komórek:
- Komórki wydzielania wewnętrznego: zwykle znajdują się w wyspach trzustkowych. Zasadniczo wytwarzają hormony, które bezpośrednio uwalniają do krwioobiegu. Zwykle produkują insulinę i glukagon oraz są w stanie regulować ilość glukozy we krwi.
- Komórki zewnątrzwydzielnicze: syntetyzują enzymy, które przemieszczają się do dwunastnicy przez maleńkie przewody trzustkowe. Te następnie przyczepiają się do przewodu żółciowego (który pochodzi z wątroby) w kierunku jelita cienkiego. Enzymy, które wytwarzają, pomagają w trawieniu niektórych składników odżywczych, takich jak lipidy lub tłuszcze.
Rodzaje raka trzustki
Istnieją dwa rodzaje raka trzustki, w zależności od rodzaju komórek, na które wpływa. Mając to na uwadze, wyróżniamy:
- Zewnątrzwydzielniczy rak trzustki: jest to najczęstszy rodzaj tej choroby. W większości przypadków rozwija się w komórkach wytwarzających enzymy trawienne.
- Guzy neuroendokrynne trzustki (złośliwe lub nowotworowe): wpływają na komórki wysp trzustkowych, które wytwarzają hormony, a następnie uwalniają je bezpośrednio do krwioobiegu. Możemy rozróżnić różne podtypy w zależności od rodzaju komórki, na którą wpływa nowotwór (zobacz najczęstsze objawy).
Przeczytaj więcej tutaj: Zapobieganie nowotworom a owoce i warzywa
Jakie są najczęstsze objawy raka trzustki?
Eksperci AECC wyjaśniają, że w początkowej fazie ludzie z rakiem trzustki zwykle nie mają objawów. Jednak w miarę postępu choroby może wystąpić kilka charakterystycznych oznak. Należą do nich między innymi takie symptomy, jak niewyjaśniona utrata masy ciała, żółtaczka, cukrzyca, ból w okolicy trzustki, ciągłe zmęczenie, nudności i wymioty.
Należy wyjaśnić, że objawy mogą się różnić w zależności od rodzaju nowotworu trzustki występującego u pacjenta.
Zewnątrzwydzielniczy rak trzustki
- Nudności i wymioty.
- Zmęczenie i ciągłe wyczerpanie.
- Utrata apetytu – często prowadzi do niepożądanej utraty wagi.
- Zwiększenie rozmiaru pęcherzyka żółciowego i (lub) wątroby.
- Dyskomfort w jamie brzusznej, który może następnie rozprzestrzenić się na pobliskie obszary (na przykłąd plecy).
- Żółtaczka lub zażółcenie skóry. Dochodzi do niej, ponieważ rak blokuje wspólny przewód żółciowy, w wyniku czego gromadzi się bilirubina.
- Bilirubina jest pigmentem wytwarzanym przez wątrobę, który normalnie dociera do dwunastnicy przez ten przewód.
- Inne powiązane objawy to ciemniejszy mocz i zmiany w charakterystyce stolca (zmiany w jego odcieniu i konsystencji).
Oto niektóre z objawów hormonalnych:
- Zmiany w teksturze tkanki tłuszczowej pacjenta. Wynika to z nieprawidłowego uwalniania enzymów trzustkowych.
- Cukrzyca: w tym przypadku komórki zewnątrzwydzielnicze niszczą komórki syntetyzujące insulinę. W związku z tym wzrasta poziom glukozy we krwi i pojawiają się charakterystyczne objawy tej choroby.
- Niewielkie zmiany poziomu glukozy we krwi.
Guzy neuroendokrynne trzustki (złośliwe lub nowotworowe): zależą od typu komórki, w której rozwinął się rak:
- Gastrinoma: nowotwór objawia się w komórkach produkujących gastrynę, zwiększając jej produkcję. Ogólnie substancja ta pomaga syntetyzować więcej kwasu w żołądku. Ten stan jest znany pod nazwą zespołu Zollingera-Ellisona.
- Insulinoma, czyli wyspiak: wpływa na komórki produkujące insulinę, które dzielą się w sposób niekontrolowany. Powoduje również hipoglikemię lub niski poziom glukozy we krwi.
- Glukagonoma: rak rozwija się w komórkach wytwarzających glukagon. Powoduje hiperglikemię lub podwyższony poziom glukozy we krwi.
- Somatostatinoma, czyli guz somatostatynowy: somatostatyna zwykle pomaga regulować inne hormony. Guz ten może również zmieniać ogólne poziomy tej substancji.
- PPoma: wiąże się z nadprodukcją polipeptydu trzustkowego (PP), który reguluje funkcje trzustki w normalnych warunkach.
- VIPoma, inaczej Zespół Vernera i Morrisona: zmienia komórki, które syntetyzują wazoaktywny peptyd jelitowy (VIP). Najbardziej zauważalnym objawem jest przedłużająca się biegunka.
Zadanie lekarza
Po zdiagnozowaniu raka trzustki lekarz wskaże najbardziej odpowiednie opcje leczenia. W zależności od przypadku pacjentowi zostaną przedstawione takie lub inne alternatywy. Należy zauważyć, że w niektórych przypadkach do opieki nad pacjentem można zastosować więcej niż jeden rodzaj leczenia.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Mizrahi, J. D., Surana, R., Valle, J. W., & Shroff, R. T. (2020). Pancreatic cancer. Lancet (London, England), 395(10242), 2008–2020. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32593337/
- Rojano, J., Storino, M., Serrano, R., Contreras, J., Almonte, L., Agreda, N., & Blanca, E. (2016). Sobrevida de los islotes β pancreáticos y uso de hipoglucemiantes orales: un gran reto para el médico actual. Revista Venezolana de Endocrinología y Metabolismo, 14(1), 5-15. https://ve.scielo.org/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1690-31102016000100002
- Puckett, Y. (2022). Pancreatic Cancer. StatPearls. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK518996/
- Asociación Española Contra el Cáncer. (s. f.). Síntomas: Cáncer de páncreas. Consultado el 19 de junio de 2023. https://www.contraelcancer.es/es/todo-sobre-cancer/tipos-cancer/cancer-pancreas/sintomas
- Sociedad Americana contra el Cáncer. (2019, 11 de febrero). Signos y síntomas del cáncer de páncreas. (s. f.). https://www.cancer.org/es/cancer/tipos/cancer-de-pancreas/deteccion-diagnostico-clasificacion-por-etapas/senales-y-sintomas.html
- Hendifar, A. E., Petzel, M. Q. B., Zimmers, T. A., Denlinger, C. S., Matrisian, L. M., Picozzi, V. J., Rahib, L., & Precision Promise Consortium (2019). Pancreas Cancer-Associated Weight Loss. The oncologist, 24(5), 691–701. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6516128/
- Vujasinovic, M., Valente, R., Del Chiaro, M., Permert, J., & Löhr, J. M. (2017). Pancreatic Exocrine Insufficiency in Pancreatic Cancer. Nutrients, 9(3), 183. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5372846/
- Liu, Z., Gou, A., & Wu, X. (2023). Liver metastasis of pancreatic cancer: the new choice at the crossroads. Hepatobiliary Surgery and Nutrition, 12(1), 88–91. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9944539/
- Bassari, R., & Koea, J. B. (2015). Jaundice associated pruritis: a review of pathophysiology and treatment. World Journal of Gastroenterology, 21(5), 1404–1413. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4316083/
- De La Cruz, M. S., Young, A. P., & Ruffin, M. T. (2014). Diagnosis and management of pancreatic cancer. American Family Physician, 89(8), 626–632. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24784121/
- Navari R. M. (2020). Nausea and Vomiting in Advanced Cancer. Current Treatment Options in Oncology, 21(2), 14. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32025954/
- Di Marco, M., Rubbi, I., Baldi, A., Di Lorenzo, R., Magnani, D., Cremonini, V., Sarli, L., Artioli, G., & Ferri, P. (2018). Evaluation of fatigue in patients with pancreatic cancer receiving chemotherapy treatment: a cross-sectional observational study. Acta Bio-medica : Atenei Parmensis, 89(4-S), 18–27. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6357627/
- Coveler, A. L., Mizrahi, J., Eastman, B., Apisarnthanarax, S. J., Dalal, S., McNearney, T., Pant, S., & Precision Promise Consortium (2021). Pancreas Cancer-Associated Pain Management. The Oncologist, 26(6), e971–e982. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33885205/