Przyczyny astmy, objawy i jak ją leczyć?

Astma to przewlekła choroba dróg oddechowych. W reakcji na czynniki endogenne (wewnętrzne) lub egzogenne (zewnętrzne) dochodzi do obkurczania oskrzelików, a to z kolei prowadzi do zwężania oskrzeli i ograniczenia przepływu powietrza do płuc.

Przejrzane i zatwierdzone przez: lekarz José Gerardo Rosciano Paganelli.

Napisany przez Carolina Betancourth

Ostatnia aktualizacja: 23 sierpnia, 2022

Przyczyny astmy są bardzo złożone i składają się na nie podrażnienia, zapalenia, czasowe blokady, nadmierna wrażliwość oskrzeli lub też nadmierna kurczliwość dróg oddechowych.

Wielu pacjentów z astmą wykazuje jedynie łagodne lub sporadyczne objawy. Jednak u wielu osób pojawiają się bardziej poważne komplikacje zwane “atakami astmy”, które są kłopotliwe i trwają dłużej. W rezultacie oddychanie jest utrudnione.

U kogo może wystąpić astma?

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (angielski skrót: WHO -World Health Organization) około 235 milionów ludzi choruje na astmę – jest to 5%  światowej populacji.

Warto jest zwrócić uwagę na fakt, że niezależnie od stopnia rozwoju ekonomicznego danego kraju, 80% zgonów z powodu astmy występuje w krajach ze słabym systemem opieki zdrowotnej.

Astma występuje we wszystkich krajach i we wszystkich grupach wiekowych, jest jednak najbardziej powszechna u dzieci. Na tym etapie choroby, astma jest najczęściej kojarzona z alergiami.

Przyczyny astmy

Przyczyny astmy nie zostały dotąd dokładnie poznane. Ważne jest jednak rozróżnienie pomiędzy etiologią choroby (jak przyczyny genetyczne), a czynnikami które nie są bezpośrednią przyczyną choroby lecz odpowiadają za niektóre z jej objawów.

Czynniki etiologiczne

• Predyspozycje genetyczne: występowanie astmy w rodzinie  i/lub alergii związanych z układem oddechowym
• Ekspozycja na alergeny: substancje wywołujące alergie i problemy z oddychaniem.

• zarodniki grzybów (przy nadmiernej wilgoci)
• złuszczony naskórek, sierść i łupież pochodzenia zwierzęcego
• tkaniny (takie jak wełna)
• palenie papierosów
• trociny
• pyłki roślin

Co wywołuje objawy astmy?

Przyczyny wywołujące występowanie objawów to zazwyczaj czynniki środowiskowe. Niektóre z nich to:

• Infekcje wirusowe
• Palenie tytoniu
• Celiakia lub nietolerancja glukozy
• Zanieczyszczenie środowiska i zła jakość powietrza
• Nagłe zmiany klimatyczne (intensywne zimno, wilgoć lub śnieg)
• Długotrwałe przyjmowanie niektórych antybiotyków i leków

Objawy astmy

Zależnie od pacjenta, choroba może przebiegać łagodnie lub mieć charakter przewlekły. Intensywność i częstotliwość objawów zależy od jego systemu immunologicznego. Objawy zależą od konkretnego typu choroby, ogólnie rzecz biorąc, u wszystkich chorych na astmę występują:

• Kaszel: jest zazwyczaj dokuczliwy z niewielką ilością flegmy, czasami suchy.
• Problemy z oddychaniem: pojawia się zwykle podczas ćwiczeń lub nadmiernego wysiłku fizycznego.
• Świszczący oddech: to dźwięk o charakterze syczącym, który powstaje w wyniku zwężenia światła dróg oddechowych, łatwo wykrywalny przy pomocy stetoskopu.

Inne objawy, o których należy wspomnieć to:

• Uczucie rozbicia
• Ból i podrażnienie gardła
• Ucisk w klatce piersiowej
• Nieregularny oddech (wolniejszy lub szybszy od normalnego)
• Zatkany nos (gęsta wydzielina,trudna do usunięcia) oraz kichanie
• Problemy z chodzeniem i mówieniem z powodu problemów z oddychaniem (problem bardzo poważny)

Diagnozowanie astmy

W wielu przypadkach astma jest spowodowana alergiami, więc gdy u pacjenta stwierdza się nieżyt nosa lub wypryski skórne lekarz może podejrzewać astmę.

Ponadto, w wielu przypadkach w celu postawienia trafnej diagnozy lekarz może zlecić dodatkowe badania:

• Testy alergiczne
• Badanie krwi
• Testy wydolności płuc
• Prześwietlenie klatki piersiowej i zatok
• Badanie poziomu gazów we krwi, tkz. Gazometria (jeżeli ataki astmy są ciężkie)

Leczenie

Niestety nie istnieje skuteczne lekarstwo na astmę, są jednak terapie, dzięki którym choroba będzie przebiegać w sposób kontrolowany. Celem leczenia jest przede wszystkim łagodzenie objawów choroby i zmniejszenie częstotliwości ich występowania.

Leczenie ma na celu:

• Łagodzenie objawów takich jak kaszel i problemy z oddychaniem oraz zapobieganie ich występowaniu
• Utrzymywanie prawidłowego funkcjonowania płuc
• Zmniejszanie konieczności przyjmowania leków stosowanych w nagłych przypadkach
• Unikanie ataków astmy

Leki na astmę:

• Środki przeciwzapalne: zazwyczaj przepisywane są glikokortykosterydy (betamezaton,budezonid,flutikazon).
• Bronchodilatory: beta -2- agonistyczne (salbutamol,terbutalina,salmeterol i formeterol, leki antycholinergiczne (bromek ipratropium) i pochodne metyloksantyny.
• Antyhistaminy: nie pomagają kontrolować choroby, lecz łagodzą reakcje alergiczne.

Ważne jest także mieć ustalony plan działania i następujące środki zapobiegawcze:

• Po pierwsze należy przyjmować leki regularnie i zgodnie z zaleceniami lekarza
• Zawsze w nagłych przypadkach zwrócić się o pomoc do lekarza
• Orientować się jak przebiega choroba
• Unikać drażniących czynników środowiskowych
• I wreszcie, uważać na siebie podczas wykonywania ćwiczeń fizycznych.