Przewlekłe choroby: wszystko, co musisz o nich wiedzieć

Przewlekłe choroby stały się problemem zdrowia publicznego na całym świecie. Starzenie się populacji jest jedną z głównych przyczyn tego problemu. W tym artykule wyjaśniamy, jaka jest obecna sytuacja i jakich czynników ryzyka unikać.

Napisane i zweryfikowane przez lekarz Leonardo Biolatto.

Ostatnia aktualizacja: 27 maja, 2022

Przewlekłe choroby to patologie, które atakują organizm w dłuższy okresie czasu. Nie chodzi więc jedynie o zwykłe przeziębienia, ale stany, które trwają dłużej niż sześć miesięcy.

Na ogół choroby przewlekłe ewoluują powoli, a zatem mogą wpływać na różne układy i narządy. Często zdarza się, że przewlekła patologia jest powiązana z inną, taką jak nadciśnienie tętnicze, które z kolei może współistnieć z cukrzycy. To samo dotyczy również w niedoczynności tarczycy, która może być związana z innymi zaburzeniami hormonalnymi.

Szacuje się, że choroby przewlekłe powodują nawet 75% zgonów na całym świecie. Wśród nich prym wiodą problemy z sercem, nowotwory, cukrzyca a także objawy oddechowe, które stanowią ponad 60% tej statystyki.

Wśród osób zmarłych w wyniku chorób przewlekłych jedna trzecia to niestety osoby poniżej sześćdziesiątki. Ujawnia to, że choroby przewlekłe nie stanowią wyłącznie problemu osób starszych, ale ich zasięg jest o wiele większy.

Jeśli chodzi o cukrzycę, niepokojący jest jej związek z nadwagą. Wraz ze wzrostem liczby osób otyłych na całym świecie choroba ta występuje coraz częściej. Szacuje się, że za dziesięć lat liczba cukrzyków podwoi się w większości krajów.

Problem biednych krajów

Chociaż powszechnie uważa się, że choroby przewlekłe stanowią problem w bogatych krajach, w rzeczywistości tak nie jest. Statystyki opracowane w tym zakresie pokazują, że to jednak kraje ubogie są najbardziej dotknięte. 80% zgonów z powodu tych patologii odnotowuje się w krajach o niskich dochodach, a tylko 20% w krajach bogatych.

Ponadto, połowa zgonów mieści się w przedziale wiekowym osób poniżej 70-tego roku życia. Na przestrzeni obserwuje się również, że na przewlekłe schorzenia chorują osoby w coraz młodszym wieku. Wyjaśnia to fakt, że w biednych krajach choroby te pojawiają się wcześniej.

Czynniki ryzyka chorób przewlekłych

Przewlekłe choroby rozwijają się po przejściu wstępnego etapu, który wiąże się z czynnikami ryzyka. Są to cechy środowiska lub osoby, które sprawiają, że występuje większa podatność na pojawienie się patologii.

Czynniki ryzyka są w większości znane i dlatego podejmuje się działania mające na celu ich kontrolę. Kontrolując czynniki ryzyka, można by zmniejszyć o 80% przypadki chorób serca i cukrzycy. To samo dotyczy również nowotworów, których liczbę można by zredukować nawet o 40%.

Wśród najbardziej istotnych czynników ryzyka mamy:

• Alkohol. Spożywanie tej substancji powoduje rocznie prawie trzy miliony zgonów na świecie. Alkohol może powodować raka wątroby, marskość wątroby, a także urazy i wypadki.
• Nadwaga i otyłość. Powodują one również około 3 milionów zgonów rocznie. Nadwaga i otyłość są związane ze złą dietą i siedzącym trybem życia. Otyła osoba jest narażona na znacznie większe ryzyko rozwoju przewlekłych chorób prowadzących do długotrwałej niepełnosprawności.
• Palenie tytoniu. Papierosy wpływają zarówno na tych, którzy palą aktywnie, jak na biernych palaczy. Palenie tytoniu podwaja liczbę zgonów związanych z alkoholem, na przykład doprowadzając do około 6 milionów zgonów rocznie.
• Dieta. Zły sposób odżywiania prowadzi nie tylko do nadwagi. Niewłaściwe odżywianie oznacza dietę z nadmiarem soli, składnikami rakotwórczymi i małą ilością błonnika. Tego typu diety mogą być przyczyną wysokiego ciśnienia krwi lub drażliwego jelita grubego.
• Siedzący tryb życia. Brak aktywności fizycznej prowadzi do otyłości, przyczyniając się do rozwoju chorób przewlekłych.

Najczęstsze choroby przewlekłe

Jak wyjaśniliśmy na początku, istnieje wiele chorób przewlekłych, które występują najczęściej. Właśnie one powodują najwięcej zgonów. Cztery najbardziej istotne patologie w tej grupie to:

• Rak. We wszystkich postaciach choroba onkologiczna stanowi olbrzymią część poważnych problemów zdrowotnych, które dotykają ogół populacji.
• Choroby serca. Ostre zawały mięśnia sercowego, niewydolność serca i udary to przykłady tych chorób przewlekłych, które martwią nie tylko poziomem ich śmiertelności, ale także następstwami, do których doprowadzają. Różne stopnie niepełnosprawności wynikające z tych schorzeń dotykają bowiem całe rodziny.
• POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc). Stan ten obejmuje zarówno astmę, jak i przewlekłe zapalenie oskrzeli, rozedmę płuc a także niedodmę. Natomiast pierwszym związanym z nimi czynnikiem ryzyka jest palenie tytoniu.
• Cukrzyca. Zarówno w postaci dziecięcej, czy młodzieńczej – określanej jako cukrzyca typu 1 – jak w postaci dorosłej – określanej jako cukrzyca typu 2 – trudno zignorować te plagę naszych czasów. Ponadto tendencja zapadalności na tę chorobę ciągle rośnie.