Przetoka żołądkowo-jelitowa - co to jest i co ją powoduje?

Przetoka żołądkowo-jelitowa objawia się takimi objawami, jak biegunka, nudności, krwawienie z odbytu, a nawet gorączka i rozdzierający ból brzucha. Rokowanie jest bardzo zmienne.

Przetoka pojawia się, gdy tworzy się połączenie między jakimś narządem a inną strukturą, zwykle w następstwie jakiegoś uszkodzenia. Przetoka żołądkowo-jelitowa występuje bardzo często u pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna, ponieważ rozwija się w pewnym momencie ich życia nawet u 35% z nich.

Z drugiej strony tego typu patologie są również typowe u pacjentów, którzy przeszli operację w jamie brzusznej. Według badań aż 85% przypadków przetoki powstaje jako efekt uboczny tych zabiegów. Jeśli więc chcesz wiedzieć na czym polega przetoka żołądkowo-jelitowa i jak sobie z nią radzić, przeczytaj nasz dzisiejszy artykuł.

Przetoka żołądkowo-jelitowa i jej rodzaje

Badania naukowe klasyfikują przetoki według miejsca ich pojawienia się, więc mogą być zewnętrzne lub wewnętrzne. Wewnętrzne łączą ze sobą dwa narządy, podczas gdy zewnętrzne łączą się bezpośrednio lub pośrednio z powierzchnią ciała.

Ponadto w zależności od ilości generowanych przez nie połączeń mogą być również proste lub skomplikowane.

Ze względu na miejsce ich pojawienia się wyróżnia się 4 różne typy przetok żołądkowych:

• I: przełyku, żołądka i dwunastnicy.
• II: jelita cienkiego.
• III: w okrężnicy.
• IV: którakolwiek z powyższych, która przedostała się przez ubytek ściany większy niż 20 centymetrów kwadratowych.

Ostatni przypadek jest rzeczywiście uderzający. Przetoki, będące rodzajem otworów, pozwalają na wydostawanie się płynów obecnych w przewodzie pokarmowym. Opierając się na tym parametrze, przetoka może mieć niski przepływ (drenuje mniej niż 500 mililitrów dziennie) lub duży przepływ (drenuje ponad 500 mililitrów dziennie).

Jakie objawy daje przetoka żołądkowo-jelitowa?

Portal Drugs.com wskazuje na niektóre z najczęstszych objawów obecności przetoki żołądkowo-jelitowej u pacjentów. Wśród nich znajdujemy:

• Ból brzucha lub niestrawność spowodowana gazami.
• Biegunka.
• Utrata masy ciała, nudności i wymioty.
• Zgaga.
• Płyn wycieka przez ranę w jamie brzusznej.

W przypadku przetoki wewnętrznej pacjent może również doświadczyć krwawienia z odbytu, i zakażenia krwi. Ponadto dochodzi do złego wchłaniania składników odżywczych, odwodnienia i pogorszenia chorób współistniejących.

Z drugiej strony, niektóre przetoki nie generują objawów.  Wszystko zależy od wymienionych parametrów i indywidualnego stanu zdrowia.

Możliwe komplikacje

Jeśli pacjent ma obfite krwawienie z odbytu, wymioty i niekontrolowane nudności lub obserwuje powiększenie brzucha, należy pilnie zgłosić się po pomoc lekarską. Niektóre przetoki mogą zagrażać życiu, jeśli są związane z infekcją bakteryjną otaczającej tkanki.

Pomimo postępu w medycynie źródła badawcze podają następujące dane: 25–50% pacjentów z przetokami jelitowo-skórnymi umiera. Te dane należy traktować z pewnymi zastrzeżeniami, ponieważ zwykle mówimy o osobach, które już mają poważne problemy ze zdrowiem.

Dlaczego powstaje przetoka żołądkowo-jelitowa?

Badania medyczne dotyczą głównych przyczyn przetoki żołądkowo-jelitowej. W kolejnych punktach krótko przedstawiamy ich odkrycia.

Zabiegi chirurgiczne

Jak już powiedzieliśmy, 75-85% przetok żołądkowo-jelitowych jest wynikiem powikłań po operacji w jamie brzusznej. Trudno jest uzyskać konkretną liczbę, ponieważ zależy to od wielu czynników, ale wszyscy autorzy zgadzają się co do tego samego: ponad połowa pojawia się w okresie pooperacyjnym.

Choroby uchyłkowe

Pojawienie się uchyłków, które silnie atakuje jelito grube, może również wywołać pojawienie się przetok. Tego typu przetoki są zlokalizowane jako połączenia z innymi narządami w jamie brzusznej (na przykład z pęcherzem moczowym).

Choroba Crohna

Choroba Leśniowskiego-Crohna powoduje długotrwałe, przewlekłe zapalenie niektórych części przewodu pokarmowego. Prowadzi to do bólu brzucha, gorączki, zmęczenia, zaparć i krwawienia w stolcu. Nawet u 35% osób z tą patologią rozwija się przetoka żołądkowo-jelitowa.

Złośliwe procesy nowotworowe

Pojawienie się guzów nowotworowych jelita i sąsiednich narządów również sprzyja tworzeniu się przetok. Promieniowe rozszerzenie guza w błonie śluzowej przewodu pokarmowego i zniszczenie normalnej tkanki wpływają na powstawanie takiego połączeniu.

Jak można ją zdiagnozować?

Biblioteka Narodowa Medycyny Stanów Zjednoczonych wymienia niektóre z najbardziej skutecznych metod diagnostycznych do wykrywania przetok żołądkowo-jelitowych. Wśród nich znajdujemy:

• Ezofagografia: seria zdjęć rentgenowskich wykonywanych w celu oceny stanu przełyku, żołądka i jelita cienkiego. Przeszukuje się przewód pokarmowy bezpośrednio w poszukiwaniu przetoki.
• Wlew doodbytniczy – specjalne zdjęcie rentgenowskie jelita grubego obejmujące okrężnicę i odbytnicę, określane również jako wlew kontrastowy do jelita grubego.
• Tomografia komputerowa: dzięki temu narzędziu przeszukuje się w jamie brzusznej przetokę między pętlami jelitowymi lub obszarami, w których wystąpiły wcześniejsze infekcje.
• Fluoroskopia przetoki: Wykorzystuje aparat rentgenowski w czasie rzeczywistym zwany fluoroskopem i materiał kontrastowy (na bazie baru), aby stworzyć obrazy nieprawidłowego przechodzenia płynów wewnątrz ciała.

Chociaż wszystkie metody diagnostyczne są prawidłowe, fluoroskopia, czyli prześwietlenie przewodu pokarmowego jest techniką, która dostarcza najbardziej istotne informacje medyczne. Dzięki tej technice oprócz wykrycia samej przetoki można ocenić stan zmiany i jej zakres.

Dostępne metody leczenia

Istnieją dwa warianty leczenia: zachowawczy i chirurgiczny. W pierwszym przypadku zwykle przepisuje się antybiotyki, aby zapobiec pojawieniu się ciężkich infekcji bakteryjnych. Ponadto, jeśli przetoka jest wynikiem choroby Leśniowskiego-Crohna, konieczne jest podanie leków immunosupresyjnych.

Niektóre bardziej konserwatywne podejścia obejmują stosowanie klejów fibrynowych do zamykania przetoki w sposób minimalnie inwazyjny oraz dożylne odżywianie pacjenta podczas procesu gojenia. Wskaźnik sukcesu tej metodologii nie jest zbyt wysoki, więc zwykle i tak prowadzi ostatecznie do chirurgicznego usunięcia dotkniętego obszaru.

Przetoka żołądkowo-jelitowa: powikłanie jakiegoś problemu bazowego

Przetoka żołądkowo-jelitowa jest trudną do leczenia jednostką kliniczną, ponieważ zwykle powstaje jako efekt uboczny wcześniejszego powikłania, czy to operacji, czy długotrwałej choroby jelit.

Dlatego rokowanie zależy od pierwotnej patologii i osobistej sytuacji pacjenta. W znacznym stopniu pogarsza jednak jakość życia pacjenta i często koliduje z podstawowym leczeniem stosowanym u pacjenta.