Przeszczep płuc – wszystko, co musisz wiedzieć

Przeszczep płuc to procedura medyczna, która mocno rozwinęła się w ostatnich latach, dzięki czemu oferuje coraz bardziej obiecujące rezultaty.

Przeszczep płuc to procedura medyczna, która mocno rozwinęła się w ostatnich latach, dzięki czemu oferuje coraz bardziej obiecujące rezultaty. Chory po transplantacji będzie potrzebować stałego wsparcia emocjonalnego i dużo wewnętrznej dyscypliny, aby zmienić dotychczasowy styl życia.

Przeszczep płuc to operacja, w której jedno lub oba chore płuca zastępuje się zdrowymi, zapewnianymi przez zmarłego dawcę. To złożona procedura, która może znacznie poprawić jakość życia chorego.

Pierwszy udany przeszczep płuc został przeprowadzony w 1960 roku przez dr. Jamesa Hardy’ego, a następny przez Dentona A. Cooley’ego, w 1968 roku. Pierwszą pacjentką była dwumiesięczna dziewczynka, która cierpiała na zastoinową niewydolność serca i nawracające zapalenie płuc.

Transplantację wykonuje się, jeśli choroba płuc jest w fazie terminalnej lub kiedy chody cierpi na poważną patologię, która okazała się odporna na konwencjonalne metody leczenia. W każdym przypadku jednak kandydat do przeszczepu płuc musi spełniać pewne wymagania, aby kwalifikować się do zabiegu.

Dlaczego wykonuje się przeszczep płuc?

Przeszczep płuc zwykle wykonuje się tylko wtedy, gdy sięgnięto już po wszystkie inne dostępne zabiegi i nie przyniosły one oczekiwanych wyników. Ogólny profil pacjenta kwalifikującego się do transplantacji to wiek poniżej 75 lat i ciężka choroba płuc.

Oto niektóre z chorób, które mogą prowadzić do przeszczepu:

• przewlekła obturacyjna choroba płuc,
• mukowiscydoza,
• nadciśnienie płucne,
• zwłóknienie płuc,
• rozstrzenie oskrzeli,
• sarkoidoza.

Wskazania

Kandydaci do przeszczepu płuc muszą oczywiście spełniać pewne wymagania. Tylko wówczas kwalifikują się do zabiegu. Wśród kryteriów, które należy wziąć pod uwagę, najważniejsze to:

• wiek – ustalono, że maksymalny wiek to 75 lat, chociaż powyżej już 55 lat operacja już uważana za ryzykowną;
• wskaźnik masy ciała – BMI nie może przekraczać 35;
• ryzyko zgonu – operacja zalecana jest u pacjentów, których ryzyko zgonu w razie jej niewykonania wynosi 50% przez następne dwa lata;
• duża szansa na przeżycie po przeszczepie – w oparciu o ogólny stan zdrowia;
• zobowiązania – transplantacja zdecydowanie zobowiązuje do niepowracania do palenia (w przypadku palaczy), rezygnacji z substancji psychoaktywnych i udziału w programie rehabilitacji płuc.

Wyklucza się także osoby cierpiące na aktywną infekcję. Także ci, którzy w ciągu dwóch ostatnich lat mieli raka albo mają poważny problem zdrowotny związany z innym niż płuca narządem. Mniejsze szanse mają także osoby niedożywione lub nieposiadające sieci wsparcia gwarantującej przestrzeganie leczenia po przeszczepie.

Przeszczep płuc: ryzyko

Przeszczep płuc jest złożoną operacją i wiąże się ze znacznym ryzykiem. Najważniejsze zagrożenia to odrzucenie narządu i infekcja. Pierwsze występuje, gdy układ odpornościowy pacjenta atakuje przeszczepione płuco lub płuca.

Aby temu zapobiec, stosuje się leki przeciw odrzuceniu, ale mogą one powodować działania niepożądane, takie jak przyrost masy ciała, problemy żołądkowe i wzrost włosów na twarzy. Leki te również ponadto narażają na rozwój innych chorób, takich jak cukrzyca, osteoporoza, niewydolność nerek i wysokie ciśnienie krwi.

Dlatego, aby uniknąć jakiejkolwiek infekcji, po przeszczepie pacjent powinien przestrzegać rygorystycznych środków higienicznych i unikać kontaktu z tłumami lub chorymi. I na koniec, innym możliwym ryzykiem jest powstawanie skrzepów, ze względu na zwiększone krzepnięcie krwi.

Jak wygląda operacja przeszczepu płuc?

Proces przeszczepu płuc rozpoczyna się na długo przed operacją. Po ocenie pacjenta i wystawieniu go na listę osób kwalifikujących się do zabiegu, należy wpisać go na listę oczekujących na otrzymanie narządu od dawcy.

Podczas gdy kandydat do przeszczepu czeka na dawcę, musi postępować zgodnie z instrukcjami medycznymi dotyczącymi jego stylu życia. Gdy płuco jest już dostępne, oceniana jest gotowość i zgodność organizmu pacjenta. Jeśli to możliwe, wówczas wykonuje się przeszczep.

Przygotowanie

Osoba znajdująca się na liście oczekujących na przeszczep płuc powinna zawsze być przygotowana, aby udać się na wezwanie lekarza, kiedy tylko takie się pojawi. Wskazane jest, aby mieć przygotowaną walizkę gotową z osobistymi przedmiotami i regularnie przyjmowanymi lekami.

Kiedy kandydat przybywa do szpitala, przechodzi serię badań w celu sprawdzenia zgodności. Ocenia się również ogólny stan zdrowia. Jeśli istnieją wątpliwości co zdrowia pacjenta, procedura może zostać anulowana. Jeśli wszystko jest w porządku, odbędzie się niemal natychmiast.

Operacja

Operacja przeszczepu płuc jest wykonywana w znieczuleniu ogólnym. W przypadku wymiany jednego płuca trwa od czterech do ośmiu godzin; przeszczepianie obu płuc może potrwać od sześciu do dwunastu godzin.

Procedura jest następująca:

1. Aktywowany jest system krążenia pozaustrojowego.
2. Jeśli zastąpione na być jedno płuco, odbywa się cięcie na jedną stronę klatki piersiowej. Jeśli oba, cięcie wykonuje się poniżej klatki piersiowej i sięga obu jej stron.
3. Następnie usuwa się jedno lub oba płuca i łączy naczynia krwionośne oraz drogi oddechowe nowych narządów z ciałem pacjenta.
4. Wstawia się sondy do odprowadzania powietrza, płynu i krwi z klatki piersiowej. Pozostaną tam przez kilka dni, aż nowe płuca zaczną pracować.
5. Jeśli płuca działają, usunięty zostaje system krążenia pozaustrojowego.

Po operacji

Pacjent powinien pozostać w szpitalu przez okres od 7 do 21 dni. Najczęściej po zabiegu spędza kilka dni na oddziale intensywnej terapii (OIOM). Jednak każde centrum medyczne ma własne standardy.

Pierwsze 24 do 48 godzin są kluczowe. Wówczas przeprowadza się dokładną obserwację, w której ocenia się funkcjonowanie płuc, serca, nerek i stanu psychicznego. Należy również sprawdzić, czy nie wystąpiły dodatkowe krwawienia.

Rekonwalescencja

Okres rekonwalescencji zwykle trwa sześć miesięcy. Podczas pierwszych trzech ściśle monitoruje się czynności płuc w celu zapobiegania powikłaniom. Na tym etapie należy trzeba przygotować się na częste wizyty w centrum szpitalnym na badania, w tym rentgenowskie, biopsje, laboratoryjne i elektrokardiogramy. Monitoruje się również reakcję na leki.

Po tej fazie pacjent powinien dokonać zmian w swoim życiu, w tym przyjmować leki immunosupresyjne i regularnie uczestniczyć w terapiach i konsultacjach. Pierwszy rok po przeszczepie płuc jest najbardziej krytyczny. Później wszystkie zagrożenia stopniowo zaczynają ustępować.

Przez pierwsze trzy miesiące najczęściej odbywają się cotygodniowe konsultacje, następnie kwartalne konsultacje przez okres jednego roku. Później już coroczne kontrole przez następne 5 do 10 lat.

Życie po przeszczepie płuc

Według dostępnych danych średnia długość życia po przeszczepie płuc wynosi 5,8 lat. Może się ona różnić w zależności od poprzedniej choroby danej osoby. Osoby z mukowiscydozą przeżywają 8 lub więcej lat po zabiegu.

Pacjenci z idiopatycznym śródmiąższowym zapaleniem płuc przeżywają średnio 4,8 lat. 32% osób, które przeszły transplantację, żyje 10 lat lub dłużej. Największe ryzyko śmierci występuje w ciągu pierwszych 12 miesięcy, dlatego wówczas wzmożone są kontrole lekarskie.