Próchnica zębów - co to jest i jak powstaje?
Próchnica zębów jest chorobą wieloczynnikową, która atakuje zęby. Proces chorobotwórczy jest przede wszystkim związany z dietą, bakteriami wewnątrzustnymi, składem śliny a także innymi czynnikami.
Po pierwsze, próchnica zębów uszkadza szkliwo, powierzchowną warstwę zęba i stopniowo przesuwa się wgłąb, aż dotrze do miazgi. Winne powstawania uszkodzeń w uzębieniu są bakterie próchnicowe, z których najbardziej istotny gatunek to Streptococcus mutans. Bakterie te demineralizują bowiem szkliwo zębów i doprowadzają do patologii.
Jak powstaje próchnica zębów?
Jednak nie tylko obecność bakterii niezbędna do powstania choroby. Istnieją również inne czynniki, które zwiększają to ryzyko.
Poznajmy najważniejsze z nich:
- Obniżone pH w jamie ustnej z powodu spożywania kwaśnych a także słodkich napojów. Najczęstszy przykład to oczywiście napoje gazowane.
- Dieta powodująca próchnicę (wysokie spożycie cukrów, żywności o lepkiej konsystencji itp.)
- Nieprawidłowa higiena jamy ustnej.
- Mała ilość śliny.
- Stłoczenie zębów utrudniające prawidłową higienę.
- Nieprawidłowości w dbaniu o stan szkliwa, takie jak odkażanie.
- Choroba przyzębia
Uszkodzenie próchnicowe zęba zaczyna się, jako biała plama o płaskim wyglądzie, spowodowana niedoborem wapnia w strukturze szkliwa. Jeśli szkliwo nadal podlega demineralizacji, choroba postępuje i na zębie powstaje ubytek w ciemnym kolorze.
Podczas dalszego rozwoju choroby, może nawet dojść do stanu, w którym łato daje się rozłupać kawałek zęba. Jeśli próchnica dotrze do zębiny, ząb zaczyna wykazywać wrażliwość na zimno, ciepło i słodycz. Leczenie na tym etapie wymaga już odpowiedniego wypełnienia ubytku.
Jeśli próchnica zęba nie zostanie wyleczona na czas, choroba nadal postępuje i dociera do miazgi, powodując mniej lub bardziej intensywny ból zęba. Na poziomie wierzchołka korzenia może następnie powstać infekcja i ropień zębowy.
Kiedy próchnica osiągnie ten punkt, jedynym możliwym sposobem leczenia jest endodoncja, czyli leczenie kanałowe.
Czy próchnica zębów jest do uniknięcia?
Na szczęście istnieją sposoby na uniknięcie tej choroby. Najprostsze sposoby uniknięcia próchnicy zębów to:
1. Właściwa higiena jamy ustnej eliminująca płytkę nazębną
Codzienny nawyk dokładnego szczotkowania zębów jest najskuteczniejszym sposobem zapobiegania próchnicy. Mechaniczne szczotkowanie usuwa płytkę nazębną i resztki jedzenia, które gromadzą się w przestrzeniach miedzy zębami. Właśnie te odpadki służą jako idealne miejsce i pożywienie dla kolonii bakteryjnych.
W czasie wizyty kontrolnej, dentysta powinien nauczyć Cię prawidłowego szczotkowania, a także zalecić rodzaj szczoteczki do zębów i pastę odpowiednią do potrzeb każdego pacjenta.
2.Używaj fluorowanych płynów do płukania jamy ustnej
Konieczne jest również stosowanie specjalnych fluorowanych płynów do odkażania jamy ustnej a także płynów do płukania jamy ustnej, które pomagają w remineralizacji szkliwa. Te produkty pomogą w zwiększeniu odporności zębów i szkliwa na działanie bakterii próchnicotwórczych.
Oprócz szczotkowania zębów można również stosować inne środki poprawiające higienę, ale nigdy nie mogą one zastąpić tego nawyku. Następujące dodatkowe środki mogą jedynie pełnić rolę wspomagającą:
- Zmiana diety: należy spożywać mniej słodkich pokarmów.
- Regularne, kontrolne wizyty u dentysty co najmniej 2 razy w roku.
- Używanie uszczelniaczy dentystycznych u dzieci.
Po znalezieniu jakiejkolwiek zmiany próchnicowej lub jakiegokolwiek znaku ostrzegawczego zaleca się natychmiastowe udanie się do dentysty w celu wyeliminowania zmiany i powstrzymania jej rozwoju.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Lamont, R. J., & Egland, P. G. (2014). Dental Caries. In Molecular Medical Microbiology: Second Edition. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-397169-2.00052-4
- Lee, Y. (2013). Diagnosis and Prevention Strategies for Dental Caries. Journal of Lifestyle Medicine.
- Moynihan, P., & Petersen, P. E. (2004). Diet, nutrition and the prevention of dental diseases. Public Health Nutrition. https://doi.org/10.1079/phn2003589