Paraliż senny: co mówią o nim naukowcy?
Chociaż paraliż senny nie stanowi zagrożenia dla życia, może wywoływać spore cierpienie. Dlatego też należy umieć rozpoznawać jego objawy i poznać jego przyczyny.
Być może nie słyszałaś nigdy o czymś takim jak paraliż senny. Chcemy przybliżyć ten temat, wyjaśnić, w jaki sposób wpływa na Twój organizm oraz podpowiedzieć, co możesz zrobić, aby go uniknąć.
To naprawdę nie jest poważna choroba. Naukowcy uznają paraliż senny za fenomen, do którego dochodzi, gdy ciało odpoczywa, zazwyczaj podczas snu. Badacze umieścili go międzynarodowej klasyfikacji zaburzeń snu pod nazwą “parasomnia”.
Przeczytaj również: Zaburzenia snu u dzieci: testy i leczenie
Na czym polega paraliż senny?
Jeżeli kiedykolwiek obudziłaś się i chciałaś wstać z łóżka, ale nie byłaś w stanie, to być może cierpiałaś z powodu paraliżu sennego. To schorzenie dotykające mięśni, które wywołuje osłabienie lub rozluźnienie w mięśniach gdy śpisz. Ten efekt chwilowo uniemożliwia jakiekolwiek ruchy mięśni.
Takie zjawisko zazwyczaj pojawia się gdy zasypiamy lub gdy się budzimy. Jest bardzo krótkotrwałe i może trwać od jednej do pięciu minut. Paraliż senny może sprawić, że będziesz zestresowana i zdenerwowana, chociaż jesteś obudzona i masz świadomość tego, co się dzieje.
Z powodu paraliżu nie będziesz w stanie poruszać mięśniami ani wypowiedzieć ani jednego słowa. Chociaż takie przeżycie jest niezwykle trudne, najlepiej byłoby się uspokoić i poczekać cierpliwie, aż ta dolegliwość minie sama z siebie.
Naukowcy tłumaczą, że taki fenomen jest wywoływany przez niewielkie błędy w układzie nerwowym. Mózg budzi się ze stanu snu, ale ze względu na głęboki stan rozluźnienia ciało przez moment nie słucha sygnałów wysyłanych przez mózg. Takie tłumaczenie może wydawać się zbyt proste i właśnie dlatego nie satysfakcjonuje wielu osób.
Objawy paraliżu sennego
Paraliż senny może pojawiać się u całkowicie zdrowych osób nie dając żadnych wcześniejszych objawów. Jednak należy podkreślić, że nie wywiera wpływu na zdrowie dotkniętej nim jednostki. To dość częsty i zwyczajny problem. Według jednego z badań może on dotykać choć raz w życiu aż 8% globalnej populacji.
W niektórych przypadkach paraliż senny wiąże się bezpośrednio z narkolepsją. To rzadko spotykana choroba wywołująca nagłe epizody snu, których nie można przewidzieć.
Oto najczęściej występujące objawy paraliżu sennego:
- Nie możesz krzyczeć ani mówić – Twój mózg działa doskonale, ale Twoje ciało nie jest w stanie reagować.
- Wrażenie zdenerwowania lub lęku wywołane przez paraliż.
- Uczucie ucisku w klatce piersiowej i trudności w oddychaniu.
- Masz świadomość wszystkiego, co dzieje się wokół Ciebie, ale nie możesz się ruszać.
- Możesz mieć wrażenie, że Twój materac się zapada lub inne dziwne wrażenia dotykowe, które w rzeczywistości nie mają miejsca.
Dlaczego pojawia się paraliż senny?
Paraliż senny pojawia się, gdy przez jakiś czas nie ma zbyt dobrego połączenia między ciałem w mózgiem. Podczas fazy REM zazwyczaj śnimy, a nasze ciała mogą stać się całkowicie sparaliżowane z powodu rozluźniania się mięśni podczas odpoczynku.
Glicyna i GABA (kwas gamma-aminomasłowy) to dwie substancje chemiczne, które pomagają wywołać taki “paraliż”, abyśmy nie ruszali się zbyt dużo podczas nocy.
Kiedy nasz mózg budzi się w środku fazy REM, zanim cały cykl się zakończy, może dojść do paraliżu. Dzieje się tak, ponieważ mięśnie nadal nie otrząsnęły się z tego okresu odpoczynku.
Przyczyny takiego paraliżu sennego – który, jak już stwierdziliśmy, nie jest szkodliwy dla ciała – mogą być liczne, choćby:
- Doświadczanie dużego stresu,
- Bycie pod dużą presją,
- Zły sen przez kilka nocy z rzędu lub niewystarczająca ilość snu.
Przeczytaj również: Bezsenność wywołana stresem – jak zasnąć?
Leczenie paraliżu sennego
Jeżeli doświadczyłaś paraliżu sennego tylko raz, nie masz się czym martwić, ponieważ nie wywołuje on żadnych problemów zdrowotnych. Zazwyczaj nie stosuje się specjalnego leczenia. Jednak jeśli taki paraliż przydarzy Ci się ponownie, możesz podjąć kilka działań:
- Przede wszystkim rozluźnij się i przypomnij sobie, że nie dzieje się nic złego. Nie ma powodu do paniki.
- Rozluźnij się i poczekaj cierpliwie przez kilka minut, póki paraliż nie zacznie zanikać.
- Aby zacząć powoli odzyskiwać mobilność, zacznij powoli ruszać palcami u rąk i stóp.
- Kiedy już będziesz w stanie poruszać różnymi częściami ciała, powoli i spokojnie wstań z łóżka i postaraj się powoli zrobić kilka kroków.
Jeżeli taka sytuacja dotyka Cię często, zasięgnij porady lekarza, aby upewnić się, że paraliż nie ma jakichś głębszych przyczyn, związanych z innymi zaburzeniami snu. Jednak przede wszystkim pamiętaj, że nie jest on szkodliwy dla Twojego zdrowia.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Hobson, J. A., & Pace-Schott, E. F. (2002). The cognitive neuroscience of sleep: Neuronal systems, consciousness and learning. Nature Reviews Neuroscience. https://doi.org/10.1038/nrn915
- Stores, G. (1998). Sleep paralysis and hallucinosis. Behavioural Neurology. https://doi.org/10.1155/1998/649278
- Pelayo, R. (2014). Sleep Paralysis. In Encyclopedia of the Neurological Sciences. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-385157-4.00573-X
- Sharpless, B. A., & Grom, J. L. (2016). Isolated Sleep Paralysis: Fear, Prevention, and Disruption. Behavioral Sleep Medicine. https://doi.org/10.1080/15402002.2014.963583
-
Sharpless, B. A., & Barber, J. P. (2011). Lifetime prevalence rates of sleep paralysis: a systematic review. Sleep medicine reviews, 15(5), 311-315.
- Parálisis del sueño: MedlinePlus enciclopedia médica. (2020). Retrieved 24 July 2020, from https://medlineplus.gov/spanish/ency/article/000801.htm