Otwór w plamce: objawy i leczenie

Otwór w plamce składa się z małej zmiany, która tworzy się w plamce, środkowej części siatkówki. Pacjenci, którzy się z nim zgłaszają, doświadczają utraty ostrości widzenia.

Otwór w plamce to choroba oka, która, jak sama nazwa wskazuje, atakuje plamkę żółtą. Jest to centralna i najważniejsza część siatkówki, ponieważ zapewnia nam zdolność widzenia niezbędną do czytania, prowadzenia pojazdów i szczegółowego oglądania otoczenia. Jak możesz sobie wyobrazić, uraz w tym miejscu powoduje pogorszenie ostrości wzroku u pacjenta.

Jak wskazują prace z Wydziału Nauk w Alicante, otwór w plamce jest znacznie częstszy po 60 roku życia i dotyka 3 na 1000 mieszkańców. Charakteryzuje się wyraźnym zwiększeniem częstotliwości ze względu na płeć, ponieważ występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn – i to w stosunku 3 do 1.

Otwór w plamce – czym jest?

Według Kliniki Uniwersytetu Nawarry (CUN), otwór w plamce jest medycznie definiowany jako mały okrągły otwór w plamce żółtej oka. Plamka żółta to centralny obszar siatkówki. Jest to wrażliwa na światło tkanka, która wychwytuje bodźce świetlne i odbiera obrazy, które zostaną wysłane do mózgu.

Podczas gdy otwór w plamce jest normalnym urazem, zwyrodnienie plamki może naturalnie występować z wiekiem. Powoduje przy tym bardzo podobne objawy u pacjenta, co bardziej szczegółowo omówimy w daleszej części artykułu.

Etapy charakteryzujące otwór w plamce są następujące:

• Pierwszy stopień: dołek środkowy to zagłębienie w środku plamki. Na tym etapie dochodzi do oderwania dołka siatkówki, ale bez tworzenia pełnego otworu siatkówkowego. Bez leczenia połowa tych schorzeń rozwinie się i przejdzie do kolejnego stopnia.
• Drugi stopień: w dołku siatkówki wykrywa się mały, pełny otwór siatkówkowy. Bez leczenia około 70% przypadków będzie postępować.
• Trzeci stopień: następuje wzrost wielkości otworu, zaczynając od około 400 mikronów.
• Czwarty stopień: ciecz szklista to galaretowata substancja znajdująca się wewnątrz oka. W tej fazie otwór w plamce jest związany z tylnym odwarstwieniem ciała szklistego.

Jak możesz sobie wyobrazić, objawy będą się różnić w zależności od stopnia stanu. Rozmiar otworu i jego położenie na siatkówce określają stopień upośledzenia zdolności widzenia pacjenta.

Otwór w plamce – dlaczego powstaje?

Według wspomnianych wcześniej źródeł wyróżnia się dwa rodzaje otworów w plamce ze względu na cechy charakterystyczne zmiany. Poniżej znajdziesz nieco bardziej szczegółowy opis.

1. Idiopatyczny otwór w plamce

Nazywa się go również starczym, ponieważ dotyka pacjentów w wieku od 50 do 70 lat, z prawidłowymi wadami refrakcji (lub bez nich) i bez towarzyszących patologii ogólnoustrojowych. Ciało szkliste ulega dezorganizacji i kurczy się z wiekiem.

Dlatego ta modyfikacja może spowodować pociągnięcie plamki żółtej, które kończy się powstawaniem zmiany chorobowej. Jak wskazał National Eye Institute (NIH), nawet 15% pacjentów, u których rozwinie się idiopatyczny otwór w plamce, jest narażonych na ryzyko jej rozwoju w drugim oku w miarę upływu czasu.

2. Wtórny otwór w plamce

Otwory w plamce mogą również pojawić się jako wtórna konsekwencja wcześniejszej choroby lub uszkodzenia. Na przykład pacjent z ciężką krótkowzrocznością lub po urazie oka, odwarstwieniu siatkówki lub z torbielowatym obrzękiem plamki jest bardziej narażony na tego typu uraz.

Jednak tylko 1% do 9% urazów oka kończy się przyczyną urazowego otworu w plamce (TMA). Co ciekawe, u młodych ludzi tego typu otwór może zamknąć się samodzielnie.

Objawy, których nie należy ignorować

American Society of Retine Specialists (ASRS) pokazuje nam niektóre z najczęstszych objawów klinicznych, które pojawiają się w połączeniu z otworem w plamce. W większości przypadków (chyba że przyczyną jest bezpośredni uraz) objawy pojawiają się stopniowo, więc pacjent stopniowo będzie zauważał, że jego wzrok się pogarsza.

Oprócz tej trudności w widzeniu, niektórzy zauważą, że proste linie tworzące obiekty zaczynają się wyginać. Omówione tutaj rodzaje zniekształconego widzenia nazywane są metamorfopsjami, a dodatkowo w polu widzenia mogą pojawić się ciemne obszary (mroczki).

Sposób diagnozowania

Pierwszym krokiem do wykrycia otworu w plamce jest jak najszybsza wizyta u okulisty. Umożliwi to zastosowanie specjalnych kropli do chorego oka. Rozszerzą one źrenicę i umożliwią specjalistom szczegółowe sprawdzenie struktury oka. Następnie stosuje się metody optycznej koherentnej tomografii (OCT).

OCT opiera się na optycznej interferometrii koherencyjnej w celu uzyskania obrazów tomograficznych tkanki dna oka pacjenta. Jest to badanie bardzo podobne do USG, tylko w tym przypadku zamiast fal dźwiękowych używa się światła do mapowania wewnętrznych części oka.

Leczenie

Amerykańska Akademia Okulistyki (AAO) przedstawia nam ogólne leczenie otworu plamkowego. W dużej mierze leczenie zależy od postępu schorzenia i miejsca jego pojawienia się.

W etapach od 2 do 4 leczenie jest chirurgiczne. Stosuje się witrektomię, czyli operację, która jest wykonywana w celu usunięcia ciała szklistego powodującego wysunięcie plamki ocznej. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym ambulatoryjnym przy użyciu następujących instrumentów:

• Światłowodowe światło do oświetlania siatkówki.
• Kaniula irygacyjna do utrzymania ciśnienia wewnątrzgałkowego.
• Instrument, który tnie i usuwa nadmiar ciała szklistego.

Ta procedura jest zdecydowanie mało inwazyjna, ponieważ przeprowadza się ją poprzez serię bardzo małych strategicznych nacięć. Po usunięciu nadmiaru cieczy szklistej chirurg umieszcza rodzaj pęcherzyka gazu, który pozwala plamce pozostać na miejscu i ustabilizować się podczas gojenia się oka.

Ryzyko i leczenie pooperacyjne

Według Instytutu Mikrochirurgii Oka (IMO) istnieje 15% prawdopodobieństwo, że otwór w plamce ponownie się otworzy z czasem. Oprócz tego pacjenci powinni pamiętać o następujących kwestiach, jeśli zamierzają poddać się operacji:

• Bardzo możliwe, że po operacji oko będzie bolało. Konieczne może być krótkotrwałe podawanie leków.
• Twarz musi być utrzymywana w tej samej pozycji przez okres do tygodnia lub dłużej, aby pęcherzyk gazu pozostał na swoim miejscu. Dlatego nie możesz prowadzić normalnego życia.
• Nie możesz podróżować latając samolotami ani wspinać się po górach, dopóki bąbelek gazu się nie rozpuści. Każda czynność, która modyfikuje ciśnienie wewnątrzgałkowe, może zagrozić wynikowi operacji.
• Oprócz wszystkich tych rozważań należy pamiętać, że gojenie jest stopniowe. Jest tak, ponieważ otwór w plamce nie zamyka się z dnia na dzień.

Odsetek wzroku, który pacjent odzyska, zależy od wielkości zmiany i przedziału czasu, w którym była obecna. Ale operacja niekoniecznie naprawi wzrok w stu procentach.

Stan nie jest poważny, ale powrót do zdrowia jest powolny

Jak być może zauważyłeś, otwór w plamce nie jest poważnym stanem klinicznym. Jednak proces powrotu do zdrowia po operacji jest dość powolny i uciążliwy. Już sam fakt, że pacjent musi trzymać głowę w tej samej pozycji przez ponad 7 dni, jest dla niektórych poważnym wyzwaniem.

Dlatego przed przystąpieniem do operacji usunięcia otworu w plamce należy dobrze zaplanować swoje działania i powiadomić otoczenie. W każdym razie nie pozwól, aby upłynęło więcej czasu niż to konieczne.