Niepokój po przebudzeniu: przyczyny i leczenie

Każdy z nas zna uczucie niepokoju. To normalna reakcja adaptacyjna. Jednak niepokój po przebudzeniu może być oznaką poważnych problemów.

Niepokój po przebudzeniu polega na odczuwaniu nieprzyjemnych objawów fizycznych i psychicznych zaraz po wstaniu z łóżka, szczególnie rano.

Jeśli objawy te przeciągają się, negatywnie wpływają na nastrój. Dlatego warto poznać ich przyczyny i sposoby leczenia.

Czym jest niepokój?

Według Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego niepokój jest uczuciem charakteryzującym się napięciem somatycznym. Doświadcza się go, gdy pojawia się zagrożenie niebezpieczeństwem, katastrofą czy nieszczęściem.

Mowa o jednym z najpowszechniejszych stanów emocjonalnych, który służy aktywowaniu reakcji obronnych organizmu. Pewien stopień niepokoju jest pożądany, by stawiać czoła codziennym wyzwaniom. Stanowi on bodziec potrzebny do rozwiązywania problemów.

Jednak uczucie to staje się patologiczne, gdy przekracza pewien stopień intensywności lub traci funkcję adaptacyjną. W takich przypadkach skutkuje złym samopoczuciem, którego objawy wpływają na stan fizyczny i psychiczny.

Niepokój i strach

Zarówno niepokój jak i strach objawiają się podobnie, gdyż powodują myślenie o niebezpieczeństwie, zamartwianie się, reakcje fizjologiczne i odpowiedzi somatyczne. Można je ze sobą pomylić.

Jednak różnica polega na tym, że strach pojawia się w obecności konkretnego bodźca, na przykład przy kontakcie z dzikim zwierzęciem. Niepokój natomiast występuje przy antycypacji zagrożenia, które jest nieokreślone i nieprzewidywalne.

Objawy niepokoju po przebudzeniu

Nie wszyscy doświadczają niepokoju po przebudzeniu tak samo. Jego intensywność zależy od uwarunkowań biologicznych i psychologicznych jednostki. Objawy można podzielić na fizyczne, psychiczne, behawioralne i poznawcze.

Objawy fizyczne

Jednym z nich jest tachykardia, palpitacje serce i uczucie ucisku w klatce piersiowej. Do tego dochodzi poczucie przytłoczenia, nadmierna potliwość i mrowienie lub drżenie kończyn.

Problemy gastryczne także często się przy tym zdarzają. Nudności i wymioty, ból brzucha czy refluks to typowe objawy.

Objawy psychiczne

Do psychicznych symptomów niepokoju po przebudzeniu zalicza się:

• Poczucie zagrożenia: lub nieokreślonego niebezpieczeństwa.
• Poczucie oddzielenia od siebie samego: znany jako depersonalizacja.
• Strach przed śmiercią: strach przed utratą kontroli nad własnym życiem.
• Trudności przy podejmowaniu decyzji.

Objawy behawioralne

Niepokój somatyczny i zdenerwowanie to typowe objawy występujące zaraz po przebudzeniu. Może im towarzyszyć napięta postawa i sztywność szczęki, co prowadzi do bruksizmu.

Objawy poznawcze

Do objawów poznawczych należą trudności z koncentracją uwagi w pierwszych godzinach po przebudzeniu. Ma to związek z nadmiernym martwieniem się o to, jak potoczy się dzień oraz negatywnymi myślami.

Osoby cierpiące na niepokój czują się zdezorientowane. Od wstania z łóżka negatywnie interpretują wydarzenia ze swojego otoczenia oraz wiadomości ze świata.

Przyczyny niepokoju po przebudzeniu

Niepokój po przebudzeniu to skutek wielu czynników, spośród których wyróżniają się aspekty biologiczne, psychologiczne i społeczne. Warto zaznaczyć, że przyczyny mogą różnić się zależnie od jednostki. Najczęstsze z nich są następujące:

• Biologiczne: geny odgrywają tu ważną rolę. Predyspozycje biologiczne zwiększają ryzyko wystąpienia ataków paniki.
• Psychospołeczne: stresujące sytuacje (problemy w rodzinie, związku czy pracy) mogą prowadzić do niepokoju. Wówczas działania na poziomie prywatnym nie wystarczają do poradzenia sobie z problemem.
• Traumatyczne doświadczenia: traumy spowodowane wypadkami, katastrofami naturalnymi, napadami czy maltretowaniem powodują zmiany w mózgu, które prowadzą do ataków niepokoju.
• Sny: innym powodem niepokoju po przebudzeniu mogą być koszmary senne. Wówczas jednostka doświadcza uczucia zagrożenia, które po przebudzeniu trudno jej oddzielić od rzeczywistości. Czasami mogą pojawić się wątpliwości co do tego, co jest jawą, a co snem.

Jak łagodzić niepokój po przebudzeniu?

Zależnie od intensywności i częstotliwości epizodów niepokoju po przebudzeniu warto zgłosić się po pomoc psychologiczną. Możliwe, że przyczyną jest zaburzenie wymagające terapii lub zastosowania leków.

Techniki relaksacyjne po przebudzeniu

Ćwiczenia relaksacyjne pomagają złagodzić objawy niepokoju i odrzucić negatywne myśli. Z czasem można je nawet całkowicie wyprzeć.

Głębokie oddechy

Płytkie oddychanie może prowadzić do hiperwentylacji, co powoduje objawy fizyczne podobne do niepokoju. Należą do nich nudności, zawroty głowy, palpitacje i uczucie przytłoczenia.

Gdy jednostka jest zrelaksowana, oddycha głębiej, przeponą. Odpowiednie oddychania pomaga zatem kontrolować niepokój.

Joga i medytacja

Joga znaczenie pomaga się wyciszyć. Co więcej, dostarcza narzędzi do uzyskania jedności ciała i umysłu. Przekłada się to na większą kontrolę nad objawami niepokoju.

Poza tym, pomaga zrelaksować mięśnie, gdyż wymaga utrzymywania konkretnych pozycji, po których następuje rozluźnienie.

Medytacja to praktyka pozwalająca uwolnić się od myślenia o przeszłości i przyszłości oraz skoncentrować się na tu i teraz. Dlatego pozwala kontrolować umysł i odrzucać negatywne myśli.

Unikanie kawy i alkoholu

Pewne substancje wzmagają obawy niepokoju. Należą do nich alkohol i kofeina. Zmniejszenie ich spożycia pomaga złagodzić niepokój po przebudzeniu.

Niepokój po przebudzeniu można pokonać

Chociaż dla niektórych dolegliwość tak jest niezwykle dokuczliwa, problem niepokoju po przebudzeniu można rozwiązać zarówno terapią jaki domowymi sposobami. Warto medytować i zadbać o spokój wieczorami, by zapewnić sobie optymalny odpoczynek.

Skonsultuj się ze specjalistą, jeśli masz wątpliwości. Niepokój niszczy bowiem organizm oraz relacje międzyludzkie, co przekłada się na inne sfery życia, w tym rodzinną i zawodową. Im szybciej się na niego zareaguje, tym lepiej.