Nękanie online - wskazówki, jak się przed nim uchronić

Aby uchronić się przed nękaniem online, konieczne jest podjęcie środków zapobiegawczych i jak najszybszych działań, gdy to już nastąpi. Oto kilka kluczowych aspektów, o których należy pamiętać.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Elena Sanz.

Ostatnia aktualizacja: 26 czerwca, 2023

Nękanie online to rzeczywistość, na którą wszyscy jesteśmy narażeni i przed którą musimy się chronić. Szczególnie narażone są jednak dzieci i młodzież. Nie tylko z powodu intensywnego korzystania z technologii, ale także z powodu braku wiedzy i typowej dla ich wieku impulsywności.

Jeśli nie przewidujemy konsekwencji i im nie zapobiegamy, mogą być bardzo szkodliwe. Dlatego wskazane jest nauczenie dzieci i młodzieży zachowań samoobronnych w wirtualnym świecie.

Zastraszanie i nękanie online staje się coraz częstsze, ponieważ dzieci zaczynają korzystać z Internetu i sieci społecznościowych w młodym wieku. Szacuje się, że ponad 20% przypadków nękania ma miejsce za pośrednictwem kanałów cyfrowych.

W dzisiejszym świecie jednak całkowite odsunięcie młodych ludzi od technologii nie jest ani możliwe, ani nawet pożądane. Dlatego właśnie stajemy przed wyzwaniem wyszkolenia im, jak zadbać o bezpieczeństwo. Oto kilka wskazówek.

Co to jest nękanie online?

Prześladowanie, czy też nękanie online, zwane jest także cyberprzemocą. Bardzo przypomina to, co dzieje się w świecie rzeczywistym pod względem intencji lub skutków. Jednak w tym przypadku odbywa się poprzez sieci społecznościowe, systemy przesyłania wiadomości online lub strony internetowe.

Kiedy mówimy o „nękaniu”, mamy na myśli serię powtarzających się zachowań, które mają na celu skrzywdzenie lub podważenie integralności lub godności ofiary. Zatem nie chodzi o pojedynczy komentarz, ale o dynamikę, która pojawia się wielokrotnie i generuje poważne zmiany w codziennym życiu danej osoby.

Nękanie online może przybierać różne formy:

• Obelgi, obraźliwe komentarze lub groźby
• Rozpowszechnianie oszustw lub plotek o ofierze i zniesławianie jej
• Podszywanie się lub włamanie na konto osobiste
• Udostępnianie osobistych lub wrażliwych treści na temat ofiary
• Zachęcanie i namawianie innych do wykluczenia ofiary lub napaści wirtualnej na nią

Oprócz tego warto wspomnieć, że nękanie online ma pewne cechy szczególne, które odróżniają je od nękania tradycyjnego:

• Nie ma barier przestrzennych ani czasowych: Na przykład zastraszanie, które ma miejsce w klasie, kończy się, gdy dziecko opuszcza szkołę i może czuć się bezpiecznie w domu. W tym przypadku napaści online mogą wystąpić w dowolnym czasie i miejscu, ponieważ Internet i sieci społecznościowe są zawsze z nami.
• Internet zapewnia pewną anonimowość i poczucie bezkarności, które mogą pogorszyć zastraszanie. Ponadto, nie mając ofiary przed sobą, zmniejsza się również empatia.
• W środowisku cyfrowym nękanie bardzo łatwo przybiera większy zasięg, ponieważ informacje łatwo się rozprzestrzeniają. To niewątpliwie oznacza, że reperkusje mogą być większe.

Jak uchronić się przed nękaniem online

Cierpienie z powodu nękania w Internecie może poważnie wpłynąć na samopoczucie emocjonalne i zdrowie psychiczne dzieci. Często wywołuje duże dawki niepokoju i lęku, wpływając na samoocenę i zdolność nawiązywania relacji z innymi. Może nawet wywołać depresję i mieć długotrwałe reperkusje. Dlatego ważne jest, aby nauczyć dzieci i młodzież, jak chronić się przed nękaniem online za pomocą różnych środków.

1. Komunikacja i informacja

Jest to podstawowy, ale niezbędny klucz: musimy szczerze rozmawiać z naszymi dziećmi. W trakcie rozmów trzeba im wyjaśniać, czym jest nękanie online, jak do niego dochodzi i jakie ma konsekwencje. Ważne jest, aby nie traktować tego jako odległego i nieistotnego problemu. Trzeba mieć świadomość, że wszyscy jesteśmy na to narażeni i musimy mu zapobiegać.

Taka komunikacja powinna pomóc dzieciom w rozpoznaniu, jakie czyny stanowią nękanie. I dotyczy to zarówno sytuacji, których same doświadczają, jak i tych, gdy ofiarą jest ktoś inny. Ważne jest, aby uświadomiły sobie, jak ważne jest zapobieganie takim czynom. W tym celu muszą potrafić je wykryć, gdy tylko  się pojawią i wiedzieć, jak poprosić o pomoc.

Ponadto dzieci powinny mieć jasność, że zawsze i w bezpieczny sposób mogą się zwrócić do rodziców. Bez względu na to, jak naiwnie lub nieodpowiedzialnie się zachowały, muszą mieć pewność, że rodzice ich nie osądzą, ani ukarzą, ale wesprą i ochronią.

W przeciwnym razie najmłodsi mogą mieć tendencję do ukrywania tego, co się dzieje. A mogłoby prowadzić do tragedii.

2. Nadzór i kontrola rodzicielska

Nieletni coraz częściej uzyskują dostęp do technologii w coraz młodszym wieku, nie będąc w pełni przygotowani na związaną z tym odpowiedzialność. Dlatego ważne jest, aby rodzice nadzorowali dzieci korzystając z systemów kontroli rodzicielskiej i byli świadomi ich aktywności w Internecie.

Nie oznacza to, że powinni naruszać ich prywatność lub szpiegować ich rozmowy. Młodzi ludzie muszą jednak wiedzieć, że ich rodzice mogą w pewnym momencie poprosić o dostęp do ich profili lub wiadomości. I mają do tego pełne prawo jako ich opiekunowie.

3. Ochrona prywatności

Podstawowym aspektem jest nauczenie dzieci i młodzieży ochrony swojej prywatności w Internecie. Wiąże się to przede wszystkim z zachowaniem prywatności ich profili i nieakceptowaniem nieznanych osób jako znajomych. Ponadto powinny unikać publikowania danych osobowych i nie udostępniać nikomu poufnych treści. Muszą mieć świadomość, że po opublikowaniu treści w Internecie tracą nad nią kontrolę. Dlatego, nawet jeśli komunikują się ze swoim partnerem lub przyjaciółmi, powinny unikać udostępniania zdjęć lub informacji, które w jakikolwiek sposób narażają ich na szwank.

4. Zdrowa nieufność

W dzieciństwie i młodości jesteśmy bardzo podatni na psikusy, plotki czy przekręty, które mają sprawić, że damy się wrobić i ktoś wykorzysta naszą naiwność. Dlatego ważne jest, aby ostrzec przed fałszywymi profilami, oszukańczymi konkursami lub kuszącymi propozycjami pochodzącymi od nieznajomych (takich jak kulty krypto ).

5. Nękanie online wymaga zdecydowanych działań

Wreszcie, jeśli zapobieganie nie wystarczyło, a dziecko stało się już ofiarą nękania w Internecie, konieczne jest podjęcie odpowiednich środków. W zależności od konkretnego przypadku, można zacząć od powiadomienia szkoły o tym, co się stało, po zwrócenie się o pomoc do władz, jeśli zastraszanie jest poważne i powtarza się.

Wsparcie jest niezbędne, aby przezwyciężyć nękanie online

Oprócz powyższych wskazówek, najlepszym sposobem ochrony przed nękaniem online jest skorzystanie z pomocy. Dzieci potrzebują wysłuchania, wsparcia i wskazówek rodziców, aby przejść przez tę trudną sytuację i podjąć odpowiednie działania.

Samo obecność osoby dorosłej, która wierzy i wspiera dziecko, może złagodzić szkodliwe psychologiczne skutki nękania w Internecie. Więc nie ignoruj żadnych znaków, które sugerują, że Twoje dziecko przez to przechodzi.