Na czym polega aktywne słuchanie?

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Montse Armero.

Ostatnia aktualizacja: 09 sierpnia, 2022

Aktywne słuchanie może wydawać się proste, ale w naszym hiperpołączonym i hiperstymulującym świecie trudno jest je zastosować. Czytając dzisiejszy artykuł poznasz kluczowe zachowania, które pomogą Ci je wykorzystać!

Aktywne słuchanie to niezwykle przydatna strategia komunikacyjna, którą warto stosować w wielu kontekstach. Jak sama nazwa wskazuje, jest to rodzaj interakcji, podczas których aktywnie słuchamy osoby, z którą rozmawiamy, a nie tylko ją słyszymy. Poza tym zapewniamy jej werbalne i niewerbalne informacje zwrotne.

W ten sposób nasz rozmówca rozumie, że zwracamy uwagę na to, co mówi. Taka strategia pomaga nam również przeprowadzać o wiele bliższe, empatyczne i pełne niuansów rozmowy. Dochodzi do tego zwłaszcza między dwoma osobami lub w bardzo małej grupie, ponieważ kluczową część aktywnego słuchania stanowi dialog.

Dlatego też będzie to rodzaj rozmowy, który może pojawić się między terapeutą a jego pacjentem, parą, dwójką dobrych przyjaciół lub dwoma bliskimi sobie współpracownikami.

Jeśli jednak będziesz na przykład na konferencji, która Cię interesuje, raczej będzie należało powiedzieć, że słuchasz z uwagą, a nie aktywnie. Takie określenie będzie dokładniejsze, ponieważ prezentacja lub prezentacje, którym się przysłuchujesz, będą jednokierunkowe.

Aktywne słuchanie i jego cechy charakterystyczne

Chociaż każdy z nas ma swój określony sposób komunikacji, dwie osoby, które stosują aktywne słuchanie, zazwyczaj mają szereg cech wspólnych. Przede wszystkim:

• Wykazują się dobrym nastawieniem wobec dialogu.
• Wiedzą jak przez dłuższy czas potrzymać nieprzerwaną uwagę.
• Są ciekawe tego, co tłumaczy ich rozmówca.
• Mają zazwyczaj dobrze rozwiniętą inteligencję emocjonalną.
• Wykazują się przyjaznym i otwartym nastawieniem.
• Są świadome wizji świata drugiej osoby.
• Mówią w pełen szacunku sposób.
• Wiedzą jak odzwierciedlić w swoich słowach to jak czuje się druga osoba.
• Akceptują opinie innych, nawet jeśli się z nimi nie zgadzają.
• Jeśli czegoś nie rozumieją, proszą swojego rozmówcę o to, aby rozwiał ich wątpliwości.

Przeszkody w skutecznym aktywnym słuchaniu

Istnieją również działania, które utrudniają nam bycie dobrymi słuchaczami. Co więcej, często stanowią tak dużą część naszego zachowania, że nawet nie orientujemy się gdy się do nich uciekamy. Oto niektóre z nich:

• Przerywanie wypowiedzi naszego rozmówcy.
• Udawanie, że słuchamy, podczas gdy w rzeczywistości myślimy o innych rzeczach.
• Umniejszanie wagi tego, co tłumaczy nasz rozmówca.
• Zwracanie uwagi na różne bodźce jednocześnie i zmniejszanie uwagi, jaką poświęcamy toczącej się rozmowie.
• Koncentrowanie się bardziej na naszych odpowiedziach niż na słuchaniu tego, co mówi druga osoba.
• Wypowiadanie swojej opinii nie widząc czy druga osoba chce ją usłyszeć.
• Osądzenie pomysłów drugiej osoby.
• Skreślanie drugiej osoby za to, że myśli inaczej niż my.
• Oferowanie porad, gdy nikt o nie nie prosił.
• Wyjaśnianie naszej własnej historii zamiast słuchania słów drugiej osoby.

Strategie, które poprawią aktywne słuchanie

Aktywne słuchanie to umiejętność, którą może rozwinąć każdy z nas. To kwestia praktyki. Dlatego też aby jeszcze lepiej opanować sztukę komunikacji, warto wykorzystać niektóre z poniższych strategii.

Wykazywanie się empatią

Empatia stanowi klucz do wzmacniania więzi z osobami, z którymi rozmawiasz. Poza tym pokazywanie im, że rozumiesz to, co czują, pomoże im przezwyciężyć wrażenie bycia ocenianym i zacząć mówić w bardziej swobodny sposób.

Właściwe wykorzystywanie komunikacji niewerbalnej

Patrzenie sobie w oczy, kiwanie głową i zachowywanie otwartej postawy oraz właściwego dystansu fizycznego, który sprawia, że Twój rozmówca czuje się komfortowo, ułatwi drugiej osobie dostrzec uwagę, jaką jej poświęcasz.

Dawanie werbalnych oznak sygnalizujących słuchanie

Wypowiadanie słów świadczących o tym, że się z czymś zgadzamy, na przykład acha, tak, jasne, oczywiście, itp. oraz używanie pełnego otwartości tonu głosu to strategie, które sugerują drugiej osobie, że naprawdę słuchamy tego, co mówi.

Zadawanie pytań otwartych

Zamiast zadawać pytania zamknięte, na przykład Wszystko w porządku? Czy coś jest nie tak?, używaj raczej pytań zaczynających się od co, dlaczego, który, kiedy czy jak. Dzięki temu pozwolisz swojemu rozmówcy w bardziej szczegółowy sposób wyjaśnić sytuację, w której się znalazł.

Parafrazowanie

Parafrazowanie oznacza wyrażanie własnymi słowami tego, co Twój rozmówca właśnie Ci wyjaśnił. Dzięki temu pokazujesz mu, że słuchasz go z uwagą i że rozumiesz jego przesłanie.

Szanowanie ciszy

Niektóre osoby czują się niekomfortowo w trakcie chwil ciszy, które pojawiają się w naturalny sposób podczas każdej rozmowy. Jednak takie momenty pozwalają nam pokazać, że szanujemy rytm naszego rozmówcy.

Dlatego też zanim uznasz siebie za świetnego rozmówcę, lepiej będzie wykazać się odrobiną samokrytyki, ponieważ wielu z nas często popełnia błędy podczas naszych rozmów. Ważne, aby umieć je wykryć oraz wykazać się chęcią wykorzystania nowo poznanych umiejętności.