Indeks glikemiczny - dowiedz się, czym on jest i jak się go oblicza

Indeks glikemiczny to podstawowy wskaźnik dla diabetyków, ale wykorzystuje się go także w innych sytuacjach, takich jak hipoglikemia. Co wyraża ten wskaźnik? Jak się go oblicza? W tym artykule szczegółowo opisujemy to wszystko.

Indeks glikemiczny to parametr, który nabrał większego znaczenia i popularności w ostatnich latach, szczególnie wśród osób chorych na cukrzycę. Jest również nazywany wskaźnikiem glikemicznym.

Ten parametr mierzy zdolność pokarmu do podniesienia poziomu cukru we krwi po jedzeniu. Glikemia to ilość glukozy obecnej we krwi, która powstaje po trawieniu węglowodanów zawartych w spożytej w żywności.

Indeks glikemiczny został opracowany około 30 lat temu, z zamiarem klasyfikowania żywności według szybkości, z jaką podnosi poziom glukozy we krwi. Jednak jego przydatność nie ogranicza się tylko do leczenia diabetyków. W tym artykule wyjaśniamy wszystko, co musisz o wiedzieć o tym ważnym wskaźniku.

Co to jest indeks glikemiczny?

Aby poprawnie zrozumieć ten wskaźnik, najpierw przedstawimy krótki przegląd najważniejszych informacji na temat cukrzycy. Następnie wytłumaczymy znaczenie tego parametry dla osób cierpiących na tę chorobę. Cukrzyca jest chorobą, w której poziom cukru we krwi (glikemia) osiąga bardzo wysoki poziom. Dzieje się tak, ponieważ chory organizm nie wytwarza wystarczającej ilości insuliny lub nie może jej właściwie wykorzystać.

Insulina z kolei jest „kluczem”, który umożliwia glukozie przedostanie się do komórek, dzięki czemu jej poziom we krwi spada.

W przypadku cukrzycy, długo i stale utrzymujący się nadmiar glukozy we krwi może z czasem powodować liczne uszkodzenia rożnych organów. Wiele przeprowadzonych badań wiąże cukrzycę między innymi z chorobami serca, oczu lub nerek.

Aby lepiej kontrolować poziom glukozy we krwi i jego zmiany, opracowano wskaźnik glikemiczny. Miał on na celu pomiar wzrostu poziomu glukozy we krwi po zjedzeniu poszczególnych pokarmów. Dzięki znajomości tego wskaźnika dla każdego pokarmu, pacjent może wybierać najbardziej odpowiednie kompozycje posiłków zgodnie ze swoim stanem zdrowia.

Na przykład osoba chora na cukrzycę na ogół potrzebuje pokarmów o niższym indeksie glikemicznym. Jednak gdy dana osoba popada w stan hipoglikemii (czyli sytuacji, w której poziom glukozy we krwi spada tak bardzo, że nawet zagraża życiu), potrzebuje innych pokarmów z wyższym wskaźnikiem.

Jak się oblicza indeks glikemiczny?

Parametr ten służy do poznania prędkości, z jaką węglowodany z naszych posiłków są metabolizowane do krwi w postaci glukozy. Wskaźnik ten mierzy się w skali od 0 do 110. W ten sposób:

• Przy wartościach od 0 do 55 mówimy o niskim indeksie glikemicznym.
• Między 56 a 69 jest to wartość średnia.
• Od 70 do 110 wskaźnik glikemiczny jest wysoki.

Zatem im wyższa wartość, tym szybciej i bardziej wzrośnie poziom glukozy we krwi po spożyciu danego pokarmu. W przypadku diabetyków należy unikać takich nagłych wzrostów poziomu glukozy. Dlatego indeks glikemiczny jest bardzo przydatny do planowania posiłków, aby kontrolować przebieg cukrzycy.

Jak zmienia się indeks glikemiczny?

Jak wspomnieliśmy, parametry te mogą nam pomóc w planowaniu posiłków. Istnieje jednak wiele innych czynników, wśród których należy wymienić ładunek glikemiczny. Dlatego ważne jest, aby skonsultować się ze specjalistą, zanim zdecydujemy się na rozpoczęcie jakiejkolwiek diety.

Ponadto indeks glikemiczny tego samego składnika zmienia się w zależności od niektórych aspektów. Na przykład w przypadku owoców lub warzyw ten parametr jest tym większy, im bardziej dojrzały jest dany owoc lub warzywo.

Podobnie, sposób przygotowania danego pokarmu a także sposób jedzenia może wpływać na wysokość indeksu glikemicznego. Sok owocowy ma wyższy wskaźnik niż owoc, z którego został przygotowany. Co ciekawe, nawet sposób pieczenia chleba może mieć wpływ na wysokość tego wskaźnika.

Na przykład, w zależności od czasu gotowania makaron może osiągnąć wyższy lub niższy poziom indeksu. Warto pamiętać, że makaron al dente ma niższy indeks niż ten, który był długo gotowany.

Podsumowując

Indeks glikemiczny jest bardzo przydatnym parametrem w niektórych sytuacjach, szczególnie  dla osób chorych na cukrzycę. Pozwala on diabetykom względnie kontrolować swoje poziomy glikemii po posiłkach.

Niektóre z najbardziej zalecanych pokarmów to rośliny strączkowe, warzywa i większość owoców. Błonnik na przykład ma tendencję do zmniejszania indeksu glikemicznego pokarmów, w których występuje.

Z drugiej strony parametr ten może się nam przydać w sytuacji, gdy osoba cierpiąca na hipoglikemię potrzebuje pomocy. Wybór żywności o wysokim indeksie będzie niezbędny do szybkiej poprawy tej sytuacji.

Idealnym rozwiązaniem jest jednak skonsultowanie się z lekarzem lub dietetykiem, aby uzyskać prawidłowe informacje na ten temat posługiwania się tym wskaźnikiem. A zatem wybierzmy się na konsultację zanim podejmiemy decyzję o rozpoczęciu jakiejkolwiek diety.