Hipoglikemia - jakie są najczęstsze objawy?

Objawy hipoglikemii są spowodowane niskim poziomem cukru we krwi. Istnieją łagodne warunki hipoglikemiczne i te cięższe, które mogą powodować nawet silne i uciążliwe napady. W tym artykule podpowiemy Ci, jak rozpoznać niski poziom cukru we krwi.

Napisane i zweryfikowane przez lekarz Leonardo Biolatto.

Ostatnia aktualizacja: 27 maja, 2022

Niedocukrzenie czyli hipoglikemia może być mylone z innymi, podobnymi stanami organizmu kiedy następuje w nim spadek cukru we krwi. W rzeczywistości, może się nawet zdarzyć, że spożycie pokarmu bogatego w węglowodany nie zostanie przez nasz organizm zauważone.

Poznaj najczęstsze objawy, jakimi cechuje się hipoglikemia, aby rozpoznać je na czas i podjąć odpowiednie leczenie.

Uznaje się, że hipoglikemia pojawia się w organizmie, kiedy spada wartość glikemii, czyli cukru we krwi. Hipoglikemia to stan, gdzie występuje mniej niż 70 miligramów na decylitr (mg/dL) glukozy w osoczu krwi. Wtedy mówimy o stanie niedocukrzenia.

Przyczyny są różne. Niezwykle istotne jest zrozumienie jednak, jak nasz organizm nabywa glukozę i jak ją traci. Naszą uwagę powinien przykuć mechanizm akwizycji, który wyjaśnia, co doprowadza do objawów hipoglikemii. 

Hipoglikemia i znaczenie glukozy w organizmie

Skąd bierze się u nas glukoza? Człowiek nabywa ją z jedzenia. Wcale nie mamy na myśli wyłącznie słodyczy i potraw pełnych cukru. Organizm nasz wyodrębnia cząsteczki glukozy z owoców i warzyw.

Aby być skutecznym, glukoza musi przedostawać się do komórek tkankowych. Tam przekształci się w paliwo energetyczne dla funkcji każdego ogniwa organizmu. Ten proces wprowadzania komórek jest regulowany przez insulinę.

Antagonistą insuliny jest glukagon, inny hormon produkowany w trzustce. Zadaniem glukagonu jest stymulowanie wątroby do rozkładu zmagazynowanego glikogenu oraz do przeprowadzania krążenia glukozy we krwi. Ogólnie rzecz biorąc, powiedzielibyśmy, że insulina obniża poziom cukru we krwi, a glukagon go zwiększa.

W tej hormonalnej grze, oprócz innych czynników, mogą pojawić się właśnie objawy hipoglikemii. Może przybrać formę łagodną, bądź ciężką, w zależności od ilości glukozy, która nadal znajduje się w naszej krwi.

Hipoglikemia – objawy w łagodnej formie niedocukrzenia

Wiele razy, gdy pojawiają się objawy łagodnej hipoglikemii, są one niemal niezauważalne. Mówimy wtedy o hipoglikemii bezobjawowej. Pamiętajmy, że istnieje spadek poziomu cukru we krwi, który nie jest na tyle silny, aby silnie oddziaływać nasz organizm.

Wśród objawów, które towarzyszą łagodnej formie hipoglikemii wyróżniamy:

• Silne pocenie się.
• Ból głowy.
• Zawroty głowy.
• Zaburzenia koordynacji ruchowej.
• Zmiany widzenia.
• Senność.
• Czasami, bardziej niż zaburzenia snu, wyrażana jest trudność w koncentracji, jak gdyby umysł był otępiony.
• Drgawki.

Objawy ciężkiej hipoglikemii

W skrajnym przypadku, gdy hipoglikemia jest szczególnie silna, a poziom cukru we krwi drastycznie spadł, możemy wymienić następujące objawy:

• Napady: zazwyczaj w formie intensywnych ruchów mięśni, takich jak mimowolne szarpnięcia.
• Omdlenia z utratą świadomości: które może trwać długo i z problemami odzyskania świadomości.
• Niezdolność do jedzenia– czasami jako objaw izolowanej hipoglikemii, a czasami jako część napadu lub omdlenia.

Przyczyny hipoglikemii

Istnieje pięć przyczyn, które mogą być doprowadzić do hipoglikemii i jej objawów. Są to na ogół przyczyny, którym można zapobiec, z wyjątkiem insulinozy, która mimo wszystko rzadko występuje.

Przedstawiamy 5 głównych przyczyn, prowadzących do niedocukrzenia:

• Cukrzyca: paradoksalnie, choć jest patologią zwiększającą poziom cukru we krwi, jest też najczęstszą przyczyną hipoglikemii. Wynika to ze środków stosowanych w leczeniu cukrzycy. Na początku leczenia, do momentu znalezienia odpowiedniej dawki, lub z powodu zmiany rutyny cukrzycowej, glikemia może gwałtownie spadać. Hipoglikemia jest powikłaniem leczenia cukrzycy stanowiącym potencjalne zagrożenie dla życia.
• Alkohol: U alkoholików objawy hipoglikemii nie są rzadkością. Podstawowym mechanizmem jest spowolnienie uwalniania glukozy przez wątrobę. Często łączy się to z długimi okresami postu u alkoholika, który nie je wystarczająco dużo lub w odpowiednim czasie.
• Przedłużający się post i nieodpowiednia dieta: jeżeli spędzamy długie okresy poszcząc, bez jedzenia, to niezależnie od tego jak dobrze glukagon działa na początku, przyjdzie czas, kiedy osiągnie on poziom niewystarczający. Choroby takie jak anoreksja, tj. jadłowstręt psychiczny, są przyczyną przedłużającego się postu. Glukoza nie dostaje się do organizmu bez spożywania posiłków. 
• Leki: poza lekami stosowanymi w leczeniu cukrzycy, istnieją też inne środki, które wśród swoich działań niepożądanych wykazują ryzyko hipoglikemii. Możemy wymienić chininę – stosowanej niegdyś w leczeniu malarii – lub gatifloksacynę – znany antybiotyk.
• Insulinoma, tj. guz insulinowy: to guz trzustki, powstający w wyniku przerostu komórek produkujących insulinę. Guz ten wytwarza insulinę, w związku z czym głównym jego objawem jest właśnie opisywana w tym artykule hipoglikemia.

Niedocukrzenie w ciąży

Hipoglikemia w trakcie ciąży może być ogromnie niebezpieczna zarówno dla matki, jak i płodu dziecka. Niezwykle ważna będzie czujność i kontrola specjalisty pod tym kątem.

Musimy wtedy szczególną uwagę zwracać na poziomy glukozy u kobiety w organizmie. Kobiety odczuwają symptomy niedocukrzenia. Jeśli nie dojdzie do załagodzenia tego problemu, płód jest narażony na różnego rodzaju wady, np. małogłowie. 

Hipoglikemia – jak leczyć, co robić?

Jak widzieliśmy objawy niedocukrzenia mogą przybierać łagodną, lub ostrzejszą formę. W oparciu o przedstawiona klasyfikację powinniśmy dobrać odpowiednią terapię i kurację w walce z objawami.

Wśród tych niezbędnych i skutecznych preparatów znajdziemy chociażby szklankę wody z dwiema łyżkami cukru, bądź jakiś bardzo słodki napój, zarówno niegazowany jak w postaci sody.

Z kolei w przypadku ciężkiej hipoglikemii, pacjent bardzo często jest nieprzytomny, bądź targany dokuczliwymi drgawkami. W takiej sytuacji niemożliwe będzie podanie posiłku bądź napoju.

W tych sytuacjach specjaliści stosują glukagon hormonalny, wstrzykiwany do organizmu. Pamiętajmy więc, że ta forma niedocukrzenia wymaga pomocy innej osoby w celu podania węglowodanów, glukagonu lub podjęcia innych działań neutralizujących hipoglikemię.