Czytanie zmienia mózg i wpływa korzystnie na zdrowie psychiczne

Międzynarodowy Dzień Książki i Praw Autorskich wskazał 7 sposobów, jak czytanie wzmacnia Twoje zdrowie psychiczne. Będziesz zaskoczony fantastycznymi korzyściami płynącymi z tego zwyczaju!
Czytanie zmienia mózg i wpływa korzystnie na zdrowie psychiczne

Ostatnia aktualizacja: 09 sierpnia, 2022

Czy wiesz, że czytanie korzystnie wpływa na zdrowie psychiczne?

Co roku 23 kwietnia na całym świecie obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Książki i Praw Autorskich. UNESCO wprowadziło jego obchody w 1995 roku aby uczcić pamięć Miguela de Cervantesa i Williama Szekspira. Inni ważni autorzy, tacy jak Inca Garcilaso de la Vega, Vladimir Nabokov, Josep Pla i William Wordsworth również urodzili się lub zmarli tego dnia.

Na rok 2022 UNESCO wybrało Guadalajarę (Meksyk) na Światową Stolicę Książki. Tytuł ten przyznawany jest od 2001 roku, a wyznaczone miasta są odpowiedzialne za prowadzenie działań na rzecz promocji książki i czytelnictwa.

Kampania Międzynarodowego Dnia Książki i Praw Autorskich 2022 ma na celu wzbudzenie zainteresowania książkami. Jej działania skupiają się na wyjaśnianiu, w jaki sposób czytanie wpływa na zdrowie psychiczne. Mając na uwadze ostatnie obchody, przyjrzyjmy się bliżej, jaki wpływ wywiera czytanie na funkcjonowanie naszego mózgu i umysłu.

Czytanie wpływa na zdrowie psychiczne na 7 sposobów

Jak wskazuje UNESCO, głównym celem Międzynarodowego Dnia Książki i Praw Autorskich 2022 jest propagowanie wśród dzieci nawyku czytania. Intencja jest naprawdę warta zachodu, ponieważ czytanie wpływa na zdrowie psychiczne na wiele sposobów. Mimo to zainteresowanie książką wśród młodszych pokoleń zanikło, a plany i programy państwowe jedynie od czasu do czasu wzmacniają postawy czytelnicze.

Nigdy wcześniej w historii ludzkości dostęp do książek i nauka czytania nie były tak łatwe. Niezależnie od swoich niedociągnięć, edukacja stała się powszechna jako prawo każdego człowieka. Dziś kilka prostych kliknięć w ekran daje dostęp do tysięcy tytułów z zakresu literatury, filozofii, psychologii, nauki i tak dalej.

Oto 7 sposobów, jak czytanie wpływa korzystnie na nasze zdrowie psychiczne.

Uważa się, że regularne czytanie może zminimalizować ryzyko chorób zwyrodnieniowych mózgu, takich jak choroba Alzheimera.

1. Czytanie wzmacnia nasze ogólne zdrowie psychiczne

Od dziesięcioleci eksperci wykorzystują czytanie jako uzupełnienie podstawowej terapii w leczeniu lub kontrolowaniu niektórych zaburzeń zdrowia psychicznego, takich jak lęk czy depresja.

W rzeczywistości słowo „biblioterapia” staje się coraz bardziej popularne w kontekście wykorzystywania książek jako zasobu terapeutycznego. U dzieci może to być szczególnie przydatne, ponieważ istnieją dowody na to, że czytanie ma wpływ na ich samoocenę i samopoczucie psychiczne.

Statystyki dotyczące depresji i lęków w populacji ogólnej osiągnęły niepokojący poziom i wykazują szczególny wzrost wśród dzieci i młodzieży. Czytanie może być zatem doskonałym sprzymierzeńcem w zapobieganiu lub zmniejszaniu tych epizodów. Niewątpliwie to świetny powód, by w 2022 roku świętować Międzynarodowy Dzień Książki i Praw Autorskich w wielkim stylu!

2. Nawyk czytania może wydłużyć nasze życie

Badanie opublikowane w Social Science & Medicine w 2016 roku wykazało, że regularni czytelnicy mają dłuższą żywotność w przeciwieństwie do tych, którzy nie mają nawyku czytania. W rzeczywistości eksperci odkryli, że korzyści poznawcze wymiernie przełożyły się na dłuższe życie. Osoby czytające książki żyją nawet 23 miesiące dłużej w porównaniu z osobami, które tylko okazjonalnie czytają czasopisma i gazety (a nie książki).

Czytając, przyswajasz podstawowe idee i lekcje, które możesz zastosować w rzeczywistym życiu. Mogą one pomóc w podejmowaniu życiowych decyzji, aby uniknąć pewnych problemów lub skorzystać z okazji. Wszystko to ma bezpośredni wpływ na twoją integralność, twoje zdrowie, samopoczucie psychiczne i ogólnie twoje życie. Z tego powodu czytanie może przedłużyć życie.

Uważamy, że możesz również przeczytać ten artykuł: Jak czytanie w nocy wpływa na mózg

3. Czytanie korzystnie wpływa na zdrowie psychiczne poprzez promowanie połączeń mózgowych

Badania opublikowane w 2018 r. w Acta Paediatrica wykazały, że łączność mózgu wzrasta u dzieci, które chętnie czytają.

W rzeczywistości badana populacja, która składała się z dzieci w wieku od 8 do 12 lat, rozwinęła zwiększoną łączność mózgu w obszarach kontroli poznawczej, wzrokowej i językowej w lewej półkuli. Obszary wizualne, językowe i przetwarzania wzmacniają się wraz z nawykiem czytania.

Ale to nie wszystko. Eksperci odkryli w swoich badaniach, że zwiększenie łączności mózgu podczas czytania książek to tylko jedna strona medalu. Ta sama łączność zmniejsza się, gdy młodzi ludzie spędzają tyle samo czasu przed ekranem (komputer, telefon komórkowy, tablet itd.).

Kontrast jest widoczny do tego stopnia, że specjaliści stanowczo sugerują skrócenie czasu wystawiania się na światło ekranu. Jednocześnie proponują zastąpienie go czytaniem książek na tym kluczowym etapie rozwoju.

4. Czytanie zwiększa empatię

Zwiększona empatia jest prawdopodobnie jedną z najbardziej niedocenianych korzyści z zamiłowania do książek. Dowiedziono, że czytanie wpływa korzystnie zarówno na zdrowie psychiczne jak i emocjonalne. Eksperci odkryli, że czytanie książek beletrystycznych (w szczególności) wyraźnie zmienia nasz poziom empatii. I co ciekawe, odbywa się to zawsze w pozytywny sposób.

Według innych badaczy ta korzyść przekłada się na zwiększony rozwój umiejętności społecznych. W konsekwencji, u czytelników obserwuje się poprawę relacji międzyludzkich i większe zaangażowanie na rzecz innych.

Empatię definiuje się jako zdolność postrzegania emocji i myśli innych. Teoria mówi, że czytelnik wczuwa się w ideały, zachowanie i wartości bohaterów do takiego poziomu, że przenosi wszystkie te kryteria do swojej rzeczywistości. Czytanie może zatem sprawić, że będziesz mieć więcej empatii, zarówno wobec siebie, jak i innych.

Czytanie wpływa na zdrowie psychiczne
Czytanie to doskonały sposób na zmniejszenie poziomu stresu.

5. Może zapobiegać spadkowi funkcji poznawczych

Na ten temat nie ma jednoznacznych dowodów, częściowo dlatego, że naukowe zrozumienie tych procesów jest wciąż niekompletne. Jednak pewne przesłanki wskazują, że czytanie może chronić mózg przed pogorszeniem funkcji poznawczych. Na przykład eksperci sugerują, że aktywność poznawcza we wczesnym okresie życia (taka jak ta osiągana przez czytanie) wiąże się z wolniejszym spadkiem funkcji poznawczych.

Inni autorzy zgadzają się ponadto, że czytanie jest rodzajem ćwiczeń umysłowych. Taka aktywność może zachować i poprawić funkcje poznawcze u zdrowych osób dorosłych. W tym sensie czytanie może być świetnym sprzymierzeńcem w zmniejszaniu prawdopodobieństwa rozwoju między innymi demencji i choroby Alzheimera. Oczywiście wciąż potrzeba więcej badań na ten temat.

Podoba Ci się ten artykuł? Możesz również przeczytać: Czytanie i prowadzenie dziennika: „Magiczne” strategie zdrowego starzenia się

6. Czytanie korzystnie wpływa na zdrowie psychiczne zmniejszając poziom stresu

Istnieją dowody na to, że czytanie praktykowane jako nawyk może obniżyć poziom stresu. Jego efekty są porównywalne ze skutecznością poczucia humoru i jogi. Co ciekawe, redukcję napięcia osiąga się średnio w zaledwie 30 minut. Czytanie, ustalone jako hobby, może być środkiem na obniżenie poziomu stresu, zarówno w perspektywie krótko- jak i średnioterminowej.

7. Czytanie sprzyja rozwojowi krytycznego myślenia

Wreszcie wiadomo, że czytanie jest czynnikiem rozwoju krytycznego myślenia. Myślenie krytyczne to umiejętność, która od dziesięcioleci wpisuje się w programy edukacyjne na całym świecie.

Co więcej, wchodzi również w zakres ideologii obywatelstwa nowych pokoleń. Odnosi się do zdolności podważania twierdzeń uznanych za prawdziwe, kwestionowania ich na podstawie rzetelnej analizy.

Wskazaliśmy tu jedynie 7 sposobów, na jakie czytanie wpływa korzystnie na nasze zdrowie psychiczne. Jego rzeczywisty wpływ sięga dużo dalej. Jednak już omówione tu dane jasno pokazują, że jest to jeden z najlepszych nawyków, jakie człowiek może praktykować.

Międzynarodowy Dzień Książki i Praw Autorskich 2022 ma na celu stworzenie przestrzeni do promocji postaw czytelniczych. W kampanii tej bardzo ważne miejsce zajmują kanały wirtualne. Pamiętaj, aby udostępniać swoje wrażenia i rekomendacje w sieciach społecznościowych, używając hashtagów #WorldBookDay i #InternationalBookDay.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Bal, P. M., & Veltkamp, M. How does fiction reading influence empathy? An experimental investigation on the role of emotional transportation. PloS one. 2013; 8(1): e55341.
  • Bavishi A, Slade MD, Levy BR. A chapter a day: Association of book reading with longevity. Soc Sci Med. 2016 Sep;164:44-48.
  • Boyes, M. E., Tebbutt, B., Preece, K. A., & Badcock, N. A. Relationships between reading ability and child mental health: Moderating effects of self‐esteem. Australian Psychologist. 2018; 53(2): 125-133.
  • Dowrick, C., Billington, J., Robinson, J., Hamer, A., & Williams, C. Get into Reading as an intervention for common mental health problems: exploring catalysts for change. Medical Humanities. 2012; 38(1): 15-20.
  • Horowitz-Kraus T, Hutton JS. Brain connectivity in children is increased by the time they spend reading books and decreased by the length of exposure to screen-based media. Acta Paediatr. 2018 Apr;107(4):685-693.
  • Koek, M., Janssen, T., Hakemulder, F., & Rijlaarsdam, G. Literary reading and critical thinking: Measuring students’ critical literary understanding in secondary education. Scientific Study of Literature. 2016; 6(2): 243-277.
  • McCreary, J. J., & Marchant, G. J. Reading and empathy. Reading Psychology. 2017; 38(2): 182-202.
  • Rizzolo, D., Zipp, G. P., Stiskal, D., & Simpkins, S. Stress management strategies for students: The immediate effects of yoga, humor, and reading on stress. Journal of College Teaching & Learning (TLC). 2009; 6(8).
  • Uchida S, Kawashima R. Reading and solving arithmetic problems improves cognitive functions of normal aged people: a randomized controlled study. Age (Dordr). 2008;30(1):21-29.
  • Wilson, R. S., Boyle, P. A., Yu, L., Barnes, L. L., Schneider, J. A., & Bennett, D. A. Life-span cognitive activity, neuropathologic burden, and cognitive aging. Neurology. 2013; 81(4): 314-321.
  • Organización Panamericana de la Salud. La pandemia por COVID-19 provoca un aumento del 25% en la prevalencia de la ansiedad y la depresión en todo el mundo. https://www.paho.org/es/noticias/2-3-2022-pandemia-por-covid-19-provoca-aumento-25-prevalencia-ansiedad-depresion-todo

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.