Czarny bez: udowodnione zalety

Czarny bez znany jest ze zdolności do wzmacniania układu odpornościowego i łagodzenia kaszlu, grypy oraz przeziębień. Czy są na to dowody? Dowiedz się tego!

Zalety czarnego bzu (Sambucus) są udokumentowane w książkach o medycynie naturalnej. Niewątpliwie były tematem wielu badań naukowych, które zachwalały jego lecznicze właściwości. Czy istnieją na to dowody?

Po pierwsze, dobrze wiedzieć, że na świecie występuje około 30 typów drzew i krzewów czarnego bzu. Jednak europejska wersja (Sambucus nigra) jest najpopularniejsza w medycynie naturalnej. Korzysta się zarówno z kwiatów jak i jagód oraz kory rośliny.

Co zawiera czarny bez?

Jeśli chodzi o wspieranie zdrowia, najwięcej zastosowań mają czarne jagody bzu. Zawierają organiczne pigmenty, taniny, karotenoidy, aminokwasy, witaminę C i inne składniki odżywcze, które zapobiegają chorobom.

Jak wyjaśniają dane opublikowane w Journal of Functional Foods, jagody czarnego bzu zawierają przede wszystkim:

• Od 6 do 35 mg witaminy C w 100 gramach, czyli 60 % zalecanej dziennej dawki
• 7 gramów błonnika w 100 gramach.
• Kwasy fenolowe.
• Kwercetynę, kemferol i izoramnetyę.
• Antocyjany.

Nie przegap: Dlaczego witaminy odgrywają kluczową rolę w diecie?

Czarny bez: właściwości poparte dowodami

Obecnie wykorzystuje się czarny bez w suplementach i naturalnych produktach. Taka forma konsumpcji jest zalecana, gdyż surowe jagody, kora i liście zawierają toksyczne związki, które wywołując dolegliwości żołądkowe, o ile nie przygotuje się ich w odpowiedni sposób.

Należy również zaznaczyć, że czarny bez ma zalety poparte dowodami. Nie jest jednak lekiem pierwszej potrzeby ani nie zastępuje kontaktu z lekarzem. Dlatego w razie wystąpienia jakichkolwiek dolegliwości, najpierw należy udać się do specjalisty.

Czarny bez na grypę i przeziębienie

Środki na bazie czarnego bzu stosowano od starożytności w leczeniu symptomów grypy i przeziębienia. Zarówno kwiaty jak i ekstrakt z jagód redukują intensywność i czas trwania infekcji, jeśli zastosuje się je odpowiednio wcześnie.

Badanie opublikowane w Complementary Therapies in Medicine w 2019 roku wykazało, że jagody, ze względu na zawartość antyoksydantów, łagodzą objawy chorób układu oddechowego.

Co więcej, w 2012 roku, inne badanie opublikowane w Journal of Bioscience, Biotechnology and Biochemistry wskazało na to, że jagody czarnego bzu stymulują odpowiedź układu immunologicznego, co zmniejsza ryzyko pojawienia się infekcji takich jak grypa.

Czytaj teraz: Grypa czy przeziębienie? Główne różnice

Dla zdrowia serca

Jedną z najważniejszych zalet czarnego bzu jest jego wpływ na zdrowie serca i naczyń krwionośnych. Artykuł opublikowany w Phytotherapy Research sugeruje, że roślina pomaga ograniczyć ryzyko wystąpienia chorób serca, zw względu na zawartość antocyjanów.

Substancje te działają jak antyoksydanty i ograniczają akumulowanie się cholesterolu w tętnicach. Co więcej, pozytywnie wpływają na ciśnienie tętnicze. Choć potrzeba więcej badań, by to potwierdzić, fakty wskazują na to, że czarny bez pomaga chronić serce.

Przeciwko biegunce

Publikacja na stronie szkoły i akademickiego centrum medycznego Penn State stwierdza, że czarny bez ma działanie lekko przeczyszczające i dlatego nie należy przyjmować go razem z innymi środkami przeczyszczającymi. Właściwość ta pochodzi od substancji znanej jako antrachinon, którą zawiera też rabarbar i senna.

Czarny bez ma też dużo błonnika wspierającego optymalne funkcjonowanie jelit. Herbata z czarnego bzu stymuluje perystaltykę jelit i usprawnia wydalanie. Potrzeba na to jednak więcej dowodów, a bez uważa się za bezpieczny, o ile nie przyjmuje się go dłużej niż 5 dni.

Czarny bez: inne zalety

Póki co, dowody są niewystarczające, by stwierdzić, że czarny bez pełni wyjątkową rolę w zapobieganiu chorobom. Jednak zawartość antyoksydantów czyni jego spożycie korzystnym dla zdrowia. Do jego konsumpcji należy dołączyć zdrowy styl życia.

• Zawarte w czarnym bzie antocyjany mają działanie przeciwzapalne, które może łagodzić ból.
• Badanie opublikowanie w Phytotherapy Research wykazało, że czarny bez działa antywirusowo i antybakteryjnie, zwalczając patogeny powodujące zapalenie zatok, zapalenie płuc i infekcje jelit.
• Badania na zwierzętach wskazują na działanie moczopędne rośliny – stymuluje ona oddawanie moczu.
• Antyoksydanty i składniki odżywcze mają pozytywny wpływ na zdrowie i nastrój. Czarny bez poprawia wydajność mentalną i redukuje ryzyko wystąpienia depresji.

Czarny bez: efekty uboczne

U większości zdrowych dorosłych, spożycie czarnego bzu nie stanowi problemu. Należy jednak unikać nadmiernej konsumpcji, gdyż może ona podrażniać żołądek ze względu na zawartość lecytyn.

Z drugiej strony, czarny bez zawiera substancje zwane glikozydami cyjanogennymi, które mogą uwalniać małe ilości cyjanku. Ich ilość na 100 gramów odpowiada jednak jedynie 3% śmiertelnej dawki.

Co więcej, kupne suplementy i gotowane jagody czarnego bzu nie wykazują zawartości cyjanku, więc uważa się je za bezpieczne. Spożycie rośliny na surowo – jagód, liści czy kory – może wywołać nudności, wymioty i biegunkę.

Produkty na bazie czarnego bzu oraz napar z jagód czy części rośliny, nie są zalecane osobom poniżej 18 roku życia ani kobietom w ciąży i karmiącym. Osoby cierpiące na jakąś chorobę powinny skonsultować się z lekarzem przed ich zastosowaniem.