Co to jest terapia protonowa raka piersi?

Terapia protonowa jest alternatywą dla konwencjonalnej radioterapii w przypadku raka piersi przy zwiększonym ryzyku wystąpienia chorób serca. Powiemy Ci wszystko o tej nowej opcji.

Napisane i zweryfikowane przez lekarz Mariel Mendoza.

Ostatnia aktualizacja: 24 lutego, 2023

Terapia protonowa lub radioterapia protonowa raka piersi to zaawansowana forma radioterapii stosowana do celowego zabijania komórek nowotworowych. Różnica między terapią protonową a konwencjonalną radioterapią polega na tym, że ta metoda wykorzystuje naładowane cząstki zwane protonami zamiast promieniowania jonizującego lub promieni rentgenowskich.

Pozwala to na dokładniejsze ukierunkowanie działania na miejsce występowania komórek nowotworowych. Chroni też otaczające je zdrowe tkanki.

Na czym polega terapia protonowa?

Terapię protonową raka aplikuje się za pomocą urządzenia zwanego cyklotronem. Wysyła on wiązkę wysokoenergetycznych protonów przez skórę, bezpośrednio na guz.

Użycie wiązki protonów, podobnie jak w przypadku konwencjonalnej radioterapii, powoduje uszkodzenie DNA komórki. Terapia ta przenika bezpośrednio do guza i pozwala na lepsze dawkowanie i głębokość, zmniejszając ryzyko skutków ubocznych związanych z uszkodzeniem zdrowych tkanek przez promieniowanie.

Właśnie dlatego, szczególnie w przypadku raka piersi, terapia protonowa zapobiega uszkodzeniu serca i płuc przez promieniowanie. Ta alternatywa przynosi korzyści w szczególnych przypadkach pacjentów, którzy wykazują większe ryzyko problemów z sercem, ze względu na ich szczególne cechy lub osobistą historię medyczną.

Zabieg ten ma dodatkową zaletę. Pozwala na zastosowanie wyższej dawki terapii protonowej w celu zwiększenia szans na zabicie złośliwych komórek.

Jak podawana jest terapia protonowa?

Przed rozpoczęciem leczenia należy wykonać tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny, aby uzyskać trójwymiarową mapę guza. Następnie za pomocą programów komputerowych i specjalistycznego oprogramowania onkolodzy obliczają, jak podać lek we właściwych dawkach i w odpowiednim miejscu.

Na skórze zaznacza się idealne miejsce do zabiegu, aby można je było bezbłędnie zidentyfikować podczas sesji.

Terapię protonową przeprowadza się w odpowiednim do tego pomieszczeniu. Osoba musi utrzymywać się w dokładnej pozycji na stole zabiegowym, aby można było skierować wiązkę protonów w odpowiednie miejsce.

Sesję wykonuje się dość szybko i trwa około 30 minut. Zwykle powtarza się ją 5 razy w tygodniu przez okres 6 tygodni. Zabieg nie powoduje bólu.

Powiązane działania niepożądane

Ogólnie rzecz biorąc, najczęstsze działania niepożądane terapii protonowej są takie same, jak w przypadku konwencjonalnej radioterapii :

• Zmęczenie
• Utrata masy ciała
• Ból w miejscu aplikacji
• Zaczerwienienie skóry wokół obszaru padania wiązki

Korzyści z terapii protonowej raka piersi

W przypadku raka piersi, największe korzyści z terapii protonowej odnoszą pacjentki najbardziej podatne na wpływ promieniowania na serce i naczynia wieńcowe. Może to dotyczyć kobiet:

• które miały już mastektomię
• z historią chorób serca
• które przyjmowały radioterapię regionalnych węzłów chłonnych.
• z guzami po lewej stronie lub w dolnym kwadrancie piersi.

Z drugiej strony terapia protonowa jest wskazana w przypadkach raka piersi zdiagnozowanego jako jeden z następujących typów:

• Nawracający
• Zapalny
• Potrójnie negatywny
• Rak przewodowy in situ
• Inwazyjny rak przewodowy lub zrazikowy
• Wczesne etapy (etap I)
• Zaawansowany lokalnie (etapy II i III)

Terapia protonowa wydaje się szczególnie przydatna we wczesnych stadiach raka piersi, zwłaszcza jeśli kobieta przeszła już operację zachowawczą. Dzięki takiemu podejściu u takich pacjentek można uniknąć nawrotu lub rozprzestrzeniania się komórek nowotworowych.

Z drugiej strony stosuje się ją również w nawrotach. To dobra opcja dla osób, które przeszły już konwencjonalną radioterapię w okolicy zbliżonej do tej, która wskazuje na wznowę guza.

Czy sama terapia protonowa wystarczy?

Nie, terapia protonowa to zwykle tylko część leczenia, które obejmuje również operację (mastektomię z usunięciem węzłów chłonnych lub bez), konwencjonalną radioterapię, chemioterapię oraz terapię hormonalną, biologiczną lub celowaną.

Oprócz tego, technika ta jest stosowana w innych typach nowotworów, nie tylko w raku piersi. Stosuje się ją w następujących wariantach onkologicznych:

• Prostata
• Mózg
• Płuca
• Wątroba
• Przełyk

Ponieważ terapia protonowa przenika bezpośrednio do guza, zmniejsza ryzyko skutków ubocznych promieniowania w zdrowych tkankach. W przypadku raka piersi zapobiega uszkodzeniom serca i płuc. Pozwala również na zastosowanie większej dawki.

To nieinwazyjny zabieg, umożliwiający szybszy powrót do codziennej aktywności. Daje podobne lub lepsze wyniki niż konwencjonalna radioterapia i zmniejsza ryzyko rozsiewu lub nawrotu raka.