Co to jest klonus i co go powoduje?

Klonus to objaw charakteryzujący się mimowolnym szarpnięciem stopy lub rzepki. Rzadziej może pojawić się na dłoniach. Wyjaśniamy, dlaczego do niego dochodzi.
Co to jest klonus i co go powoduje?
Leonardo Biolatto

Napisane i zweryfikowane przez lekarz Leonardo Biolatto.

Ostatnia aktualizacja: 12 grudnia, 2022

Termin klonus używany w medycynie odnosi się do stanu neurologicznego charakteryzującego się mimowolnymi skurczami mięśni. Słowo to pochodzi z języka greckiego i oznacza „pobudzenie”. W medycynie używa się również określenia “trząs”.

Występuje w kontekście chorób wpływających na układ piramidowy, który odpowiada za kontrolowanie ruchu ciała.

Problem polega na tym, że te skurcze mogą zakłócać codzienne życie człowieka. Ponadto objaw pojawia się w wielu poważnych chorobach. Dlatego w tym artykule wyjaśnimy wszystko, co powinieneś wiedzieć klonusie i dlaczego powstaje.

Co to jest klonus?

Jak wspomnieliśmy we wstępie, klonus to objaw wywodzący się z zaburzenia neurologicznego. Jak wyjaśniono w Clínica Universidad de Navarra, polega na serii szybko naprzemiennych mimowolnych skurczów i rozluźnień mięśni. Klonus pojawia się, gdy występuje nagłe i bierne rozciąganie ścięgien w sposób trwały.

To głęboki odruch, który zwykle pojawia się w określonej grupie mięśni. Na przykład ma tendencję do występowania w stawie skokowym lub kolanowym. Występuje, gdy wykonuje się nagłe i bierne rozciąganie ścięgien w tych obszarach.

W niektórych sytuacjach trząs jest odruchem fizjologicznym. Według badań opublikowanych w Encyklopedii Nauk Neurologicznych, powszechnie występuje u noworodków.

Jednak u dorosłych klonus prawie zawsze wskazuje na stan chorobowy. W takich przypadkach może wskazywać na uszkodzeniaw w szlaku piramidowym. Takie uszkodzenie może wystąpić na poziomie mózgu lub w dowolnym z włókien nerwowych, które schodzą do mięśni i ścięgien.

Rodzaje klonusa

Klonus najczęściej atakuje stopę lub rzepkę. Jednak, choć rzadko, w niektórych przypadkach występuje w dłoniach lub innych częściach ciała.

Stopotrząs występuje, gdy osoba zgina nogę w pozycji leżącej na plecach. Lekarz trzyma stopę od podeszwy, zginając ją grzbietowo i wtedy pojawia się ten objaw. Według publikacji w Pathophysiologic Medical Semiology jest to seria szarpnięć kończyną.

Te szarpnięcia utrzymują się tak długo, jak długo utrzymuje się ta pozycja. Jednak ważne jest, aby odróżnić objaw od zjawiska nadpobudliwości nerwowo-mięśniowej. W tym drugim przypadku szarpnięcia stóp ustają w krótszym czasie.

Z drugiej strony rzepkotrząs pojawia się, gdy rzepka jest pchnięta w dół. Aby to zrobić, lekarz musi nacisnąć ją palcami. Ponieważ jest to bardziej ograniczony ruch, jest trudniejszy do zaobserwowania niż w stopie.

Klonus dłoni również trudno zaobserwować. Lekarz powinien umieścić rękę pacjenta w biernym i wymuszonym wyproście, a następnie zadać mały cios, aby spróbować zwiększyć wyprost.

klonus w rzepce
Aby wygenerować klonus kolana, lekarz może uciskać rzepkę, wymuszając jego pojawienie się.

Skąd sie bierze klonus?

Klonus pojawia się, gdy w ścieżce piramidalnej występuje uszkodzenie. Ta ścieżka należy do układu korowo-rdzeniowego. Odpowiada za przekazywanie impulsów nerwowych związanych z ruchem.

Dzieje się tak, ponieważ ośrodkowy układ nerwowy nie hamuje odruchu ścięgna głębokiego. Dlatego zwiększa się pobudliwość tego łuku odruchowego.

Nie znamy dokładnej patofizjologii tego zjawiska. Uważa się, że jeden z mechanizmów polega na ciągłej aktywacji obwodów rozciągania mięśni. Oznacza to, że każde drgnięcie mięśnia powoduje ponowną aktywację odruchu w niekończącym się kole. Może być również tak, że na poziomie ośrodkowego układu nerwowego organizm wysyła polecenie dla tych mięśni, aby kontynuowały ruch.

Ideą, którą musimy podkreślić, jest to, że klonus świadczy o uszkodzeniu górnego neuronu ruchowego. Lekarze nazywają to uszkodzeniem pierwszego neuronu ruchowego. Dlatego często towarzyszą mu inne objawy hiperrefleksji (przesadny odruch).

Konkretne przyczyny

Uszkodzenie szlaku piramidowego może wystąpić w wyniku wielu chorób i sytuacji. Trząs stanowi zatem nieco niespecyficzny objaw.

Do głównych przyczyn klonusów należy udar. Obszar mózgu przestaje otrzymywać natlenioną krew, a jego komórki ulegają uszkodzeniu.

Może również powstać na skutek urazu rdzenia kręgowego. Procesy zakaźne, takie jak zapalenie opon mózgowych i zapalenie mózgu, mogą powodować ten odruch. Stwardnienie rozsiane, choroba autoimmunologiczna, również wiążą się z pojawieniem się klonusa.

Trząs może nawet powstawać w wyniku guzów i ropni. Należy zauważyć, że istnieją pewne przypadki, w których klonus pojawia się w kontekście zatrucia. Może mieć związek z lekami, takimi jak trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne lub inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny.

Jak się diagnozuje klonus?

Diagnozę klonusu zwykle ustala się na podstawie badania fizykalnego. Lekarz ocenia wszystkie odruchy i przeprowadza pełne badanie.

Ponadto zwykle liczy występujące szarpnięcia. Gdy obecność klonusa stanie się oczywista, konieczne jest przeprowadzenie pełnej analizy w celu znalezienia przyczyny. Zwykle wymaga to serii uzupełniających badań lekarskich.

Jednym z najczęściej stosowanych jest rezonans magnetyczny. To badanie obrazowe umożliwia szczegółową obserwację tkanek mózgowych. Prawdopodobnie lekarz zleci również pełne badania krwi i płynu mózgowo-rdzeniowego. Aby pobrać płyn do badania, należy wykonać nakłucie lędźwiowe.

rentgen mózgu
Skanowanie mózgu jest niezbędne przy wykrywaniu klonusa. Należy szybko znaleźć przyczynę.

Podoba Ci się ten artykuł? Możesz także przeczytać: Jak wyeliminować ból szyi po jeździe na rowerze?

Dostępne terapie

Leczenie klonusu zależy od przyczyny. Dlatego tak ważne jest postawienie właściwej diagnozy.

Jednak w celu złagodzenia objawów można zastosować wiele leków, które działają jako środki zwiotczające mięśnie i uspokajające. Na przykład diazepam lub klonazepam, które należą do benzodiazepin. Stosuje się też baklofen lub tiazynidynę.

Wszystkie te związki mają skutki uboczne. Często powodują dezorientację, zmęczenie, senność i zawroty głowy. Niektóre z nich mają zdolność do tworzenia uzależnienia.

Alternatywy terapeutyczne

Jedną z alternatywnych metod leczenia klonusa są zastrzyki z toksyny botulinowej. Ta metoda pomaga rozluźnić mięśnie, zapobiegając przekazywaniu impulsów nerwowych.

Iniekcje toksyny botulinowej mają jednak ograniczony efekt. Po pewnym czasie ich skutki ulegają złagodzeniu. Dlatego wymagane są częste aplikacje, co kilka miesięcy.

Za kolejny filar leczenia uważa się fizjoterapię. Techniki rehabilitacyjne służą do stymulacji rozciągania mięśni. Działają również na zwiększenie zakresu ruchu.

W niektórych przypadkach opornych na leczenie można zastosować operację. Procedura chirurgiczna polega na przecięciu nerwów powodujących drganie mięśnia.

Klonus wskazuje na większy i poważniejszy problem

Klonus to seria mimowolnych skurczów pewnych grup mięśni. Najczęściej dotyczy to stawu skokowego i kolanowego. Ten objaw jest typowy dla zmian neurologicznych wpływających na szlak piramidowy.

Ponieważ jest to stan niespecyficzny, lekarze muszą przeprowadzić wyczerpujące badania, aby znaleźć przyczynę. Istnieją pewne metody leczenia, które pomagają złagodzić objawy. Jednak najwazniejsze jest zajęcie się chorobą podstawową.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.



Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.