Ciepło - poznaj 6 skutków wpływu wysokich temperatur na nasz organizm

Organizm ludzki może regulować temperaturę ciała, aby utrzymać ją na poziomie około 36°C. Jednak gdy ciepło zewnętrzne jest zbyt duże, ten mechanizm regulacyjny może zawieść. Oto sześć efektów działania ciepła na nasz organizm.

Napisane i zweryfikowane przez lekarz Leonardo Biolatto.

Ostatnia aktualizacja: 27 maja, 2022

Czy ciepło wpływa na nasz organizm w znacznym stopniu? Przy wysokich zewnętrznych temperaturach system ich regulacji w naszym organizmie może zawodzić. Jeśli ten stan utrzymuję się przez dłuższy czas, ciepło prowadzić może do sytuacji nawet zagrażających zdrowiu i życiu.

Ludzki organizm posiada system przygotowany do utrzymywania temperatury około 36°C. To właśnie ta temperatura ciała umożliwia normalne funkcjonowanie naszych organów. Układ termoregulacji w ludzkim organizmie jest niezwykle istotny.

Gdy równowaga temperaturowa zostanie przerwana, zarówno przyjmując za wysokie czy za niskie wartości – mogą wystąpić efekty niepożądane i zagrażające zdrowiu. Kiedy temperatura znacznie wzrastać i nie zachowuje balansu, objawia się to zmianami patologicznymi.

Jednak zastanówmy się też, czy ciepło może mieć wyłącznie negatywne oddziaływanie na nasz organizm? Czy istnieją pozytywne wartości, które ze sobą niesie? Na te i inne pytania odpowiemy w tym artykule.

Ciepło – jego wpływ na organizm

Nieświeży oddech a ciepło

Pojawienie się problemu odwodnienia w naszym organizmie wpływa na wszystkie tkanki ciała. Jedną z tych najbardziej dotkniętych jest błona śluzowa jamy ustnej. Odwodniona błona śluzowa jamy ustnej powoduje suchość z powodu braku śliny.

Bez śliny bakterie rozmnażają się. Wszystko dlatego, że jeden z mechanizmów obronnych jest osłabiony. Te rozmnażające się bakterie spowodują nieświeży oddech lub halitozę.

Skurcze cieplne

Pocenie się nie tylko usuwa płyny z organizmu, ale także elektrolity i sole. Organizm ludzki wykorzystuje elektrolity do funkcjonowania na poziomie komórkowym. Jedną z tkanek, która najbardziej wymaga soli, jest tkanka mięśniowa.

Jeśli pocenie się jest obfite, co niesie ze sobą utratę wielu elektrolitów, w kończynach mogą pojawić się skurcze mięśni. Jest to sygnał i bicie na alarm. W przypadku skurczów cieplnych aktywność fizyczna powinna zostać zatrzymana, a ciało nawilżone. Bowiem następnym etapem, jeśli nie zapobiegniemy temu problemowi, jest skrajne wyczerpanie organizmu.

Ciepło – przegrzanie i wyczerpanie organizmu

Jeżeli nie zostaną podjęte konieczne środki ostrożności, utrata płynów i soli w wyniku pocenia się może prowadzić do wyczerpania organizmu, zwłaszcza przy intensywnym wysiłku fizycznym.

Objawy wyczerpania cieplnego, to chociażby:

• Tachykardia.
• Zmęczenie ogólne.
• Drażliwość.
• Hiperwentylacja.
• Hipotensja.
• Izolacja.

Ta sytuacja kliniczna jest podobna do udaru cieplnego. Różni się ona jedynie tym, że jest spowodowana długotrwałym nasłonecznieniem. Człowiek w stanie udaru cieplnego, to osoba w której organizmie mechanizmy regulacyjne zawiodły z powodu długiego przebywania na słońcu.

Objawy udaru cieplnego:

• Ból głowy.
• Zmęczenie.
• Zimne poty.
• Mdłości i wymioty.
• Pragnienie.

Ciepło – jak przebiega termoregulacja w ludzkim organizmie?

Ciało ludzkie wykazuje dwa główne mechanizmy rozpraszania ciepła:

• Zwiększony dopływ krwi do skóry: powodując rozszerzenie naczyń krwionośnych w miejscach położonych najbliżej na zewnątrz, ciało powoduje wymianę ciepła z otoczeniem. Pozwala to na ucieczkę nadmiaru ciepła. Dzięki temu nie doświadczamy szkodliwego wpływu na nasze organy.
• Pocenie się: eliminuje nadmiar ciepła poprzez odparowanie. Krople potu, które odparowują, powodują ochłodzenie ciała. Organizm ludzki wyposażony jest w gruczoły potowe, które są w stanie wytworzyć do półtora litra potu na godzinę.

Gdy środowisko jest zbyt gorące, powyżej 35°C, pocenie się może osiągnąć pewien limit. Jeśli organizm wykryje, że utrata płynów i soli w wyniku pocenia się stawia nas w stanie odwodnienia, zatrzyma pocenie się.

Poznajmy inne, mniej znane i powszechne skutki oddziaływania ciepła na nasz organizm.

Omdlenie

Może mieć kilka przyczyn. Jedna z nich pochodzi z wpływu ciepła na nasz organizm. Ekstremalne ciepło powoduje zbyt duże rozszerzenie naczyń krwionośnych i redystrybucję krwi, co zmniejsza jej przepływ do mózgu.

Ponieważ odpowiednia ilość krwi nie dociera chwilowo do mózgu, nie dociera tam też tlen. Wtedy centralny układ nerwowy uruchamia mechanizm regulujący. Mechanizm regulacyjny polega na poszukiwaniu pozycji poziomej, w celu poprawy przepływu krwi w mózgu.

Dlatego objawem omdlenia jest upadek. Jak wiemy, zazwyczaj poprzedzone jest to rozmyciem pola widzenia i błędnym spojrzeniem. Ciało w pozycji poziomej bardzo szybko odzyskuje odpowiedni przepływ krwi. 

Udar cieplny, nazywany też porażeniem cieplnym

Najpoważniejszą formą szkodliwego wpływu ciepła na organizm jest udar cieplny. Może prowadzić nawet do śmierci. Uważany jest za nagły i poważny przypadek medyczny.

Pierwszymi objawami jest przegrzanie wywołane przez długotrwałe nasłonecznienie. Kiedy nie opanujemy sytuacji na czas, może dojść do silnego udaru cieplnego. Co istotne, ciało człowieka jest w stanie aktywować niektóre mechanizmy obronne, maksimum do 40ºC temperatury ciała.

Ciepło i jego negatywne skutki na organizm – jak zapobiegać?

Aby uniknąć wpływu ciepła na organizm, musimy stosować się do pewnych zaleceń i uwzględnić w życiu środki zapobiegawcze. Szczególnie w czasie wakacji, czy na słonecznych plażach egzotycznych zakątków świata. Jednakże to nie jedyne przypadki.

Upał w centrum betonowego miasta, tłok w autobusie, wysokie temperatury tworzą mieszankę wybuchową dla organizmu. O czym powinniśmy więc pamiętać?

• Dobre codzienne nawadnianie organizmu. Pij dużo wody!
• Nie wystawiaj się na słońce bez ochrony i na bardzo długi czas. Pamiętaj o nakryciu głowy i okularach przeciwsłonecznych. Nie zapominaj o filtrach przeciwsłonecznych, także w kontekście uniknięcia poparzeń.
• Zaprzestań pracę i ćwiczenia fizyczne, gdy pojawią się objawy skurczów lub wyczerpania.

Podsumowanie

Czy ciepło może mieć pozytywny wpływ na organizm?

Nie zapominajmy, że kontrolowany dostęp do ciepła i wysokich temperatur jest wykorzystywany też w medycynie, na rzecz polepszenia naszego zdrowia.

• Ciepło redukuje ból, poprawia też nasze krążenie, zwiększa przepływ krwi. Dzięki temu może wpływać na lepsze odżywianie tkanek co poprawia nasz metabolizm.
• Co więcej, wysokie temperatury pod kontrolą mogą pomóc rozluźnić mięśnie i mają wyraźnie działanie relaksujące. Nie bez powodu korzystamy z sauny i czujemy się znakomicie po takim seansie.

Co ciekawe, to właśnie sauny są najstarszym instrumentarium wykorzystywanym w ciepłolecznictwie. Wszystko ma swoje wady i zalety, wystarczy, że jest implementowane pod kontrolą. To samo tyczy się kontaktu organizmu ludzkiego z wysokimi temperaturami.