Tłuszcz w stolcu: co go powoduje i jak zapobiegać
Stolec składa się z odpadów, które pojawiają się w wyniku trawienia pokarmu spożywanego w ciągu dnia. Zwykle ma charakterystyczny wygląd i skład zgodny z naszą dietą. Czasami jednak można zaobserwować tłuszcz w stolcu, co jest oznaką, że coś nie działa prawidłowo.
Obecność miceli lub złogów tłuszczu w stolcu jest objawem klinicznym zwanym stolcem tłuszczowym. Badania pokazują, że lipazy trzustkowe, kwasy żółciowe i nabłonek jelitowy pośredniczą w trawieniu i wchłanianiu tłuszczu. Dlatego nieprawidłowe działanie którejkolwiek z tych części może prowadzić do wystąpienia tego stanu.
Niestety, epidemiologia stolca tłuszczowego jest trudna do ustalenia, ponieważ często nie jest oczywista na początku. W takich przypadkach konieczne są pewne badania laboratoryjne w celu potwierdzenia obecności tłuszczu w stolcu.
Tłuszcz w stolcu – objawy biegunki tłuszczowej
Charakterystyka stolca często zmienia się z powodu obecności tłuszczu. W związku z tym stolce mogą stać się bardziej masywne, śmierdzące i blade. Często unoszą się w toalecie, co utrudnia ich spłukiwanie.
W niektórych przypadkach biegunka tłuszczowa jest często bardziej widoczna, więc w toalecie można zaobserwować micele tłuszczu, podobnie jak dzieje się to podczas mieszania wody i oleju. Jedną z głównych przyczyn tej manifestacji klinicznej jest zespół złego wchłaniania, więc ludzie mogą prezentować również inne objawy ogólne, takie jak:
- Przewlekła biegunka
- Skurcze brzucha
- Wzdęcia
- Utrata masy ciała
Dzieci mogą mieć cięższe objawy, w tym zahamowanie wzrostu i opóźnione dojrzewanie. Należy pamiętać, że małe dzieci potrzebują odpowiedniej ilości składników odżywczych do swojego rozwoju.
Możesz być także zainteresowany następującym artykułem: Przewlekła i ostra biegunka: przyczyny i leczenie
Przyczyny i czynniki ryzyka
Tłuszcz w stolcu zwykle pojawia się, gdy występuje niedobór produkcji lipaz trzustkowych lub kwasów żółciowych. Może też wynikać z uszkodzenia nabłonka pierwszego odcinka jelita cienkiego. Dlatego wiele chorób wpływających na wątrobę, trzustkę lub jelita może powodować pojawienie się stolca tłuszczowego.
Wszystkie stany, które mogą powodować zewnątrzwydzielniczą niewydolność trzustki (EPI) mogą być przyczyną objawów, z powodu braku produkcji enzymów. Niektóre badania wskazują, że ostre zapalenie trzustki jest najczęstszą przyczyną EPI u dorosłych.
Częstym schorzeniem, które może powodować pojawienie się tłuszczu w kale, jest też celiakia. Jest to choroba atakująca nabłonek jelita cienkiego, co utrudnia wchłanianie tłuszczów.
Inne stany i choroby, w których może pojawić się biegunka tłuszczowa, to:
- Mukowiscydoza
- Cholestaza
- Choroba Crohna
- Enteropatia HIV
- Choroba Whipple’a
- Pasożytoza, taka jak giardioza
- Operacja trzustki lub jelit
Jak rozpoznać tłuszcz w stolcu?
Lekarze mogą zdiagnozować obecność tłuszczu w stolcu na podstawie wyników badań klinicznych. Jednak do potwierdzenia diagnozy konieczne są różne testy laboratoryjne. Specjalista może najpierw zapytać o ogólną charakterystykę stolca. Ponadto poszuka oznak wskazujących na obecność chorób podstawowych.
Niezbędne badania laboratoryjne polegają na jakościowej i ilościowej analizie tłuszczu w próbkach kału. Badanie jakościowe będzie dążyć do wykazania obecności makroskopowego tłuszczu w próbce. Polega na dodaniu specjalnego barwnika, który zmieni kolor przy obecności tłuszczu.
Z drugiej strony analiza ilościowa będzie miała na celu określenie ilości tłuszczu wydalonego w pewnym okresie czasu. W tym celu pacjent będzie musiał pobrać różne próbki kału w ciągu 1, 2 lub 3 dni. Wynik będzie pozytywny, gdy w ciągu 24 godzin w stolcu wydalone zostanie więcej niż 7 gramów tłuszczu.
Przygotowanie do analizy ilościowej tłuszczu w kale jest bardzo precyzyjne. Osoby muszą przestrzegać odpowiednio ustalonej diety na 3 dni przed badaniem. Może to być niewygodna i uciążliwa dieta, ale jest to najdokładniejszy sposób określenia stolca tłuszczowego.
Przeczytaj także: Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – 5 naturalnych lekarstw
Tłuszcz w stolcu – dostępne metody leczenia
Leczenie obecności tłuszczu w stolcu będzie zależeć od choroby, która powoduje tę manifestację. Ogólnie rzecz biorąc, najlepiej jest utrzymywać zbilansowaną dietę ubogą w lipidy, a także odpowiednie nawodnienie. Należy również zidentyfikować pokarmy, które wywołują objawy, aby ich unikać.
Ogólne środki, takie jak odpoczynek i rzucenie palenia, również mogą pomóc w złagodzeniu objawów. Zwykle korzystne jest również zmniejszenie spożycia alkoholu, a także podawanie leków przeciwwzdęciowych, zobojętniających sok żołądkowy i przeciwbiegunkowych.
Podanie egzogennych enzymów trzustkowych jest przydatne w przypadku niewydolności zewnątrzwydzielniczej trzustki. Ze swojej strony wdrożenie diety celiakii i odpowiednia edukacja są niezbędne dla pacjentów z rozpoznaniem celiakii. Wreszcie, podawanie kwasu ursodeoksycholowego i zabieg chirurgiczny są na przykład leczeniem pierwszego rzutu w zapaleniu dróg żółciowych.
Kiedy skonsultować się z lekarzem
Każdy powinien skonsultować się ze specjalistą, jeśli zauważy w kale obecność miceli lub cząstek tłuszczu. Ważne jest również, aby szukać profesjonalnej pomocy w przypadku zwiększenia liczby codziennych stolców lub bladych stolców o intensywnym zapachu.
Obecność tłuszczu w stolcu może wskazywać na zespół złego wchłaniania. W tym kontekście nagła i mimowolna utrata wagi i dyskomfort w jamie brzusznej powinny być znakami ostrzegawczymi.
Tłuszcz w stolcu: problem, którego nie należy lekceważyć
Obecność tłuszczu w stolcu może być trudnym do zauważenia objawem. Charakteryzuje się nagłymi i subtelnymi zmianami w stolcu, zwłaszcza w jego zapachu, kolorze i ilości. Ponadto może powodować pojawienie się ogólnych objawów w miarę postępu choroby podstawowej.
Ten objaw kliniczny może być wynikiem wielu patologii dotyczących trzustki, dróg żółciowych lub nabłonka jelitowego. Mogą one generować niedostateczne wchłanianie składników odżywczych, co komplikuje ogólny stan. Należy więc szukać pomocy medycznej w przypadku jakichkolwiek nieprawidłowych objawów.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Dueñas Disotuar S, García Luna P. Técnicas diagnósticas en malabsorción y maldigestión de macronutrientes. Nutr Clin Med. 2016; 10(1): 40-53.
- Azer SA, Sankararaman S. Steatorrhea. [Updated 2020 May 23]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2021 Jan-.
- Hao L, Wang T, He L, Bi YW et al. Risk factor for steatorrhea in pediatric chronic pancreatitis patients. BMC Gastroenterol. 2018;18(1):182.
- Moreland AM, Santa Ana CA, Asplin JR, Kuhn JA et al. Steatorrhea and Hyperoxaluria in Severely Obese Patients Before and After Roux-en-Y Gastric Bypass. Gastroenterology. 2017;152(5):1055-1067.e3.
- Domínguez-Muñoz JE. Chronic pancreatitis and persistent steatorrhea: what is the correct dose of enzymes? Clin Gastroenterol Hepatol. 2011;9(7):541-6.
- Witvliet-van Nierop JE, Wierdsma NJ, Ottens-Oussoren K, Meijerink MR et al. Fecal Elastase Fails to Detect Steatorrhea in Patients With Locally Advanced Pancreatic Cancer. Pancreas. 2018;47(4):e15-e16.
- Domínguez J. Pancreatitis crónica. Gastroenterología y Hepatología. 2011; 34(1): 76-78.
