Skwalan: właściwości i jak go prawidłowo używać

Skwalan jest substancją nawilżającą stosowaną m.in. w produkcji produktów „przeciwstarzeniowych”, filtrów przeciwsłonecznych, pomadek do ust. Opowiemy Ci o jego zaletach.

Napisane i zweryfikowane przez farmaceuta Franciele Rohor de Souza.

Ostatnia aktualizacja: 23 października, 2023

Skóra posiada naturalny czynnik nawilżający, który składa się głównie z wody i olejków. Tworzą one film hydrolipidowy, który zapewnia ochronę przed czynnikami zewnętrznymi. Jednak ich funkcja może być osłabiona przez wiele elementów, w tym agresję słoneczną i starzenie się. Stąd znaczenie stosowania zewnętrznych środków nawilżających, takich jak skwalan.

Mowa tu o uwodornionej postaci skwalenu, głównego składnika wielonienasyconych lipidów powierzchni skóry. Skwalen wytwarzają same komórki skóry, jednak jego stężenie zmniejsza się z biegiem lat. Jaki jest wynik? Suchy, matowy i niezdrowy wygląd.

Na szczęście występuje nie tylko naturalnie u ludzi, ale także w dużych ilościach w oleju z wątroby rekina – jego najbogatszym źródle – oraz olejach roślinnych, takich jak oliwa z oliwek, olej z kiełków pszenicy, olej z amarantusa i olej z otrębów ryżowych. Powiemy Ci więcej o jego właściwościach i zastosowaniu.

Co to jest skwalan?

Jest to uwodorniona forma skwalenu (C₃₀H₅₀) stosowana w produktach do pielęgnacji skóry. Naśladuje naturalne oleje, które chronią powierzchnię skóry, dlatego uchodzi za dobry środek zmiękczający skórę.

Ponadto, jak wyszczególniono w przeglądzie w Molecular Nutrition & Food Research, ma również działanie przeciwzapalne i przeciwutleniające. Zaobserwowano, że zmniejsza uszkodzenia oksydacyjne powodowane przez wolne rodniki; dodatkowo nawilża i chroni przed starzeniem.

W swojej naturalnej postaci – pozyskiwanej ze źródeł zwierzęcych i roślinnych – skwalen jest zbyt niestabilny, aby można go było stosować w produktach do pielęgnacji skóry. Pod wpływem tlenu psuje się i nabiera nieprzyjemnego zapachu. Z tego powodu przechodzi proces uwodornienia, w wyniku którego powstaje skwalan, bardziej stabilna forma cząsteczki.

Właściwości skwalanu

Skwalan często występuje jako składnik w produkcji kremów nawilżających i przeciwstarzeniowych. Równie często wchodzi w skład szminek, serum do twarzy, filtrów przeciwsłonecznych i innych produktów do pielęgnacji skóry.

Użytkownicy wysoko cenią jego właściwości zmiękczające, czyli kojące, wygładzające i chroniące skórę. Ponadto, jak podkreślono w publikacji w Advances in Food and Nutrition Research, ma potencjał przeciwnowotworowy, przeciwutleniający, detoksykujący i nawilżający. Przyjrzyjmy się bliżej jego głównym zastosowaniom.

Zdrowie skóry

Miejscowe stosowanie skwalanu wiąże się z różnymi korzyściami dla skóry. Badanie udostępnione w czasopiśmie Molecules  podkreśla, że substancja szybko i skutecznie się wchłania przez skórę właściwą. Przywraca nawilżenie i elastyczność nie pozostawiając tłustej warstwy.

To samo źródło podaje, że składnik pomaga odbudowywać barierę ochronną skóry i zwiększa nawilżenie. Idealnie nadaje się dla skóry, która utraciła wodę, uległa uszkodzeniu przez słońce lub przez wolne rodniki.

Regularne stosowanie wiąże się również ze zwiększoną produkcją kolagenu. W badaniach opublikowanych w Scientific Reports połączenie witaminy C ze skwalenem wykazało pozytywny wpływ na pogrubienie skóry i produkcję kolagenu. Jaki był efekt? Jędrniejsza, gładsza i zdrowsza skóra.

Ponadto przynosi korzyści dla skóry z egzemą, ponieważ jego właściwości przeciwzapalne i nawilżające pomagają zmniejszyć ogniska choroby.

Gojenie ran

Badanie udostępnione przez Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine wykazało, że skwalan ma potencjał w procesie regeneracji i gojenia ran. W szczególności zaobserwowano, że zwiększa odpowiedź makrofagów w stanach zapalnych, co ma kluczowe znaczenie dla leczenia skaleczeń.

Zdrowie włosów

Zmiękczające i nawilżające właściwości skwalanu nie ograniczają się tylko do korzyści dla skóry. Produkty fryzjerskie również często wykorzystują tę substancję, aby zwiększyć połysk włosów i zmniejszyć ich łamliwość. Jego zastosowanie zwiększa jedwabistość pasm nie wpływając na zmiany produkcji sebum.

Ponadto skwalan zmniejsza utratę wilgoci, chroni przed ciepłem i zwiększa elastyczność. Chociaż można go znaleźć w formułach szamponów lub kremów do włosów, jest również dostępny w postaci oleju. Wciera się go poprzez masowanie i usuwa podczas regularnego spłukiwania.

Inne możliwe zastosowania skwalanu

• Ze względu na wysoką zdolność przeciwutleniającą i właściwości przeciwzapalne skwalan ma związek z działaniem przeciwnowotworowym. W szczególności uważa się, że pomaga zapobiegać rakowi skóry poprzez łagodzenie skutków promieniowania słonecznego i wolnych rodników. Jednak brak na to wystarczających dowodów.
• Poleca się go do cery tłustej i trądzikowej, ponieważ nie zatyka porów, mimo że jest substancją tłustą. Ponadto jego właściwości przeciwzapalne pomagają zmniejszyć obrzęki w przypadku wykwitów trądziku.
• W badaniach na zwierzętach wykazano, że skwalan może przeciwdziałać gromadzeniu tkanki tłuszczowej, podwyższonemu poziomowi cholesterolu i trójglicerydów oraz innym markerom zespołu metabolicznego. Z tego powodu przypisywano mu właściwości kardioprotekcyjne. Mimo to potrzebne są szersze i bardziej rozstrzygające badania.

Jak prawidłowo stosować skwalan

Skwalan jest dostępny w postaci olejków, środków nawilżających, filtrów przeciwsłonecznych, serum do twarzy i innych produktów dermatologicznych. Jego właściwości powszechnie wykorzystuje się w działaniu miejscowym.

Jednak można go również znaleźć w produktach spożywczych, suplementach diety i niektórych lekach dostępnych bez recepty. Skwalan czasami stanowi też składnik niektórych szczepionek.

Zagrożenia związane ze stosowaniem skwalanu

Jednak, podobnie jak w przypadku innych produktów do pielęgnacji skóry, u niektórych osób po aplikacji może wystąpić podrażnienie lub reakcja alergiczna. Aby tego uniknąć, przed pełnym zastosowaniem zaleca się mały test płatkowy.

Wystarczy nałożyć niewielką ilość produktu na wewnętrzną stronę ramienia. Jeśli po dwóch godzinach nie wystąpią żadne skutki uboczne, można bez problemu kontynuować stosowanie.

Objawy możliwej alergii obejmują:

• Swędzenie
• Obrzęk
• Zaczerwienienie
• Uczucie gorąca

Notatka

Kupując produkty zawierające skwalan, wybieraj te, które pochodzą w 100% ze źródeł roślinnych. Chociaż ta substancja występuje w dużej ilości wątrobie rekina, jej pozyskiwanie nie jest ani zrównoważone, ani przyjazne dla środowiska. Należy o tym pamiętać przy dokonywaniu zakupów.

Co musisz wiedzieć, jeśli chodzi o skwalan?

Ta uwodorniona forma skwalenu jest często stosowana w produkcji produktów do pielęgnacji skóry ze względu na jej właściwości zmiękczające, nawilżające i przeciwutleniające. Jest to aktywny składnik zalecany do zapobiegania starzeniu się, łagodzenia suchości i redukcji uszkodzeń spowodowanych promieniowaniem UV.

Obecnie jest dostępny w postaci kosmetyków i suplementów. Eksperci zalecają, aby wybierać tylko te pozyskane w 100% ze źródeł roślinnych, takie jak między innymi oliwa z oliwek, kiełki pszenicy, otręby ryżowe i oliwki.