Rodzaje amnezji - poznaj główne klasyfikacje
Rodzaje amnezji lub zespołów amnestycznych są różne, a także ich klasyfikacje. Jest to zaburzenie, które charakteryzuje się częściową lub całkowitą utratą pamięci u osoby. Według danych diagnostycznych szacuje się, że amnezja dysocjacyjna – specyficzna postać – występuje nawet u 2,6% niektórych populacji.
Rodzaje amnezji można podzielić na kilka typów, podzielonych na dwie główne grupy. Pierwsza dotyczy chronologii utraty pamięci, czyli tego, jakiego rodzaju informacji pacjent nie jest w stanie zapamiętać. Druga grupa łączy rodzaje amnezji ze względu na etiologię lub, inaczej mówiąc, przyczynę choroby.
Ogólnie amnezja może mieć podłoże organiczne lub funkcjonalne. Na przykład niektóre z najczęstszych zdarzeń wyzwalających utratę pamięci to uraz mózgu i stosowanie niektórych leków.
Rodzaje amnezji według chronologii utraty pamięci
Zgodnie z chronologią można wyróżnić dwa rodzaje amnezji: wsteczne i następcze. Należy zauważyć, że u tego samego pacjenta mogą występować oba rodzaje jednocześnie, a więc są to dwa uzupełniające się zaburzenia.
Z drugiej strony ta klasyfikacja nie odnosi się do przyczyn, ale do jej objawów. Portal Memory Health Check podaje jasne definicje tych terminów.
Amnezja następcza
W takim przypadku nowe zdarzenia nie są przenoszone do pamięci długotrwałej pacjenta. Oznacza to, że jednostka pamięta tylko to, co wydarzyło się wcześniej.
Ten typ amnezji wiąże się z poważną utratą autonomii na co dzień. B rak możliwości tworzenia nowych wspomnień i doświadczeń powoduje bowiem różne zaburzenia emocjonalne. Niesie to ze sobą również zagrożenie dla zdrowia w postaci wypadków. Chory na przykład może zapomnieć, że podpalił ogień zaraz po tym, jak to zrobił.
Amnezja wsteczna
Tutaj mamy drugą stronę medalu, ponieważ w amnezji wstecznej pacjent nie pamięta nic z tego, co wydarzyło się przed wystąpieniem choroby. Według Międzynarodowego Uniwersytetu w Walencji, można zapomnieć wszystkie informacje zebrane przez całe życie przed urazem mózgu lub zdarzeniem wyzwalającym.
Aby dowiedzieć się więcej, przeczytaj również ten artykuł: Poznaj wpływ ćwiczeń fizycznych na mózg
Rodzaje amnezji ze względu na jej etiologię
Z drugiej strony Klinika w Cleveland wskazuje, że rodzaje amnezji można również podzielić ze względu na ich etiologię, czyli na podstawie czynnika sprawczego wywołującego chorobę. Przyjrzyjmy się szczegółowo każdemu z nich.
Amnezja pourazowa
Według badań neurologicznych urazowe uszkodzenie mózgu (TBI) jest jedną z najczęstszych przyczyn niepełnosprawności i śmiertelności na świecie. Dane pokazują, że w Stanach Zjednoczonych do szpitali przyjmuje się ponad 2,5 miliona pacjentów z powodu tego typu urazów, co odpowiada 16% hospitalizacji z powodu upadków i uderzeń.
Amnezja pourazowa jest spowodowana urazami, które uszkadzają mózg, ale nie wnikają do czaszki. Tego typu zaburzeniu często towarzyszy utrata przytomności, a nawet śpiączka. Na szczęście utrata pamięci w większości przypadków jest tymczasowa.
Przejściowa amnezja globalna (TGA)
Według Kliniki Mayo przemijająca ogólna amnezja to przejściowa utrata pamięci, której nie można przypisać najczęstszym zaburzeniom neurologicznym, takim jak padaczka czy udar. Częstość występowania tej choroby – czyli liczba nowych zachorowań w danym miejscu – wynosi od 2,9 do 10 przypadków na 100 000 osób.
Dlatego uważa się, że jest to bardzo rzadkie zaburzenie. Chociaż przyczyna choroby nie jest znana, podejrzewa się, że może być ona skorelowana z obecnością migren lub chorób pochodzenia naczyniowego.
Amnezja międzymózgowia przyśrodkowa
Jak sama nazwa wskazuje, jest to rodzaj amnezji charakteryzujący się urazami międzymózgowia przyśrodkowego. Główne funkcje tej struktury to łączenie układu nerwowego i hormonalnego, a także kontrola wydzielania niektórych gruczołów.
Przykładem tego typu zaburzenia jest zespół Korsakowa. W tym konkretnym przypadku utrata pamięci i zdolności jest zdeterminowana niedoborem wchłaniania witamin – zwykle witaminy B1 – z powodu uszkodzenia żołądka spowodowanego nadmiernym spożyciem alkoholu.
Dziecinna amnezja
Amnezja dziecięca jest powszechna u wszystkich ludzi, ponieważ odnosi się do niezdolności dorosłych do przypomnienia sobie pierwszych 3 do 4 lat dzieciństwa. Badania wskazują, że granica tej utraty pamięci jest zmienna i wpływają na nią zarówno czynniki indywidualne, jak i kulturowe.
Amnezja wywołana chorobą Alzheimera
Wiadomo ogólnie, że wszystkie przyczyny choroby Alzheimera nie są jeszcze znane – nawet jeśli podejrzewa się zaburzenia metaboliczne. Jednak stowarzyszenia takie jak Elalzheimer.com zwracają uwagę, że amnezja jest jednym z pierwszych objawów tej choroby.
Ten obraz kliniczny powoduje, że pacjent traci zarówno pamięć krótkotrwałą, jak i pamięć o zdarzeniach natychmiastowych.
Amnezja polekowa
Według danych ze szpitala w San Diego niektóre leki, takie jak flunitrazepam, powodują amnezję następczą. Jak powiedzieliśmy wcześniej, utrata pamięci sprawia, że pacjent nie jest w stanie przypomnieć sobie wszystkiego, co wydarzyło się, kiedy był pod wpływem leku.
Niestety flunitrazepam jest znany jako narkotyk gwałtu. Nazwa ta pochodzi stąd, że zazwyczaj używa się tej substancja, umieszczając ją w postaci pigułki w napojach dla kobiet, które są przedmiotem gwałtu. W konsekwencji jej działania kobiety nie pamiętają, co się stało i nie mogą rozpoznać sprawcy.
Dysocjacyjne rodzaje amnezji
W tym przypadku mamy do czynienia z rodzajami amnezji, które działają jako nieświadomy mechanizm samoobrony. Pacjent, który cierpi na ten rodzaj utraty pamięci, blokuje osobiste wspomnienia odnoszące się do traumatycznego wydarzenia.
Według portalu MSDmanuals te luki w pamięci mogą trwać od kilku minut do całych dziesięcioleci życia. Hipnoza i wywiad lekarski wspomagane lekami mogą pomóc pacjentom przypomnieć sobie szczegóły traumatycznego wydarzenia.
Jakościowe rodzaje amnezji lub paramnezje
Według portalu Diccionario Medico, paramnezja to zaburzenie pamięci charakteryzujące się zniekształceniem wspomnień. W tym przypadku fikcyjne zdarzenia zastępują rzeczywiste sytuacje, których nie sposób sobie przypomnieć.
Ten rodzaj amnezji pojawia się często w przypadkach przewlekłego alkoholizmu i organicznych zespołów mózgowych. Obejmują zjawiska deja vu i jamais vu. Pierwsze wyrażenie odnosi się do sytuacji, w której odczuwa się nowe doświadczenie, jako już kiedyś przeżyte.
Z drugiej strony, jamais vu opisuje sytuacje, kiedy dana osoba nie pamięta wyraźnie, że coś już wcześniej widziała.
Jakie rodzaje amnezji wymagają konsultacji z z lekarzem?
Po ciężkim urazie powodującym utratę przytomności nawet na kilka sekund wizyta u lekarza pogotowia ratunkowego jest obowiązkowa. Niektóre urazy mózgu nie ujawniają się od razu, więc szybka kontrola medyczna jest zawsze najlepszym rozwiązaniem.
Z drugiej strony należy podkreślić, że utrata pamięci krótkotrwałej jest powszechna w populacji ogólnej. Żyjemy w szalonym tempie, a zaburzenia lękowe czasami powodują, że czujemy się wyłączeni i zdezorientowani. Dlatego nie trzeba się w pierwszej kolejności niepokoić, jeśli czegoś nie pamiętamy doskonale.
Możesz być zainteresowany również tym tematem: Utrata pamięci i zapominanie: czy te zjawiska są normalne?
Rodzaje amnezji są liczne i zróżnicowane
Jak widać, amnezja jest zaburzeniem o prostej definicji, ale kryje w sobie wiele różnych typów w zależności od chronologii i czynnika sprawczego. Ogólnie stan ten pojawia się zwykle po urazie głowy, a utrata pamięci najczęściej jest przejściowa.
Zapominanie części informacji jest powszechne w społeczeństwie pełnym bodźców. Jednak jeśli dana osoba zapomina o codziennych sprawach, czuje się zagubiona we własnym domu lub nie jest w stanie określić swojego położenia w przestrzeni fizycznej, konieczne jest pilne zgłoszenie się do lekarza.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Diagnostic and statistical manual of mental disorders : DSM-5. Washington, D.C: American Psychiatric Association. 2013.
- Types of memory loss, Memory Health Check. Recogido a 8 de octubre en https://www.memorylosstest.com/amnesia-definitions-memory-loss/
- Reguero del Cura, Leandra. “Amnesia global transitoria: aspectos clínicos y epidemiológicos.” (2016).
- Amnesia, Universidad Internacional de Valencia. Recogido a 8 de octubre en https://www.universidadviu.es/amnesia-anterograda-sintomas-causas/#:~:text=Amnesia%20retr%C3%B3grada%20y%20anter%C3%B3grada,cosas%20que%20ya%20se%20sab%C3%ADan.
- Amnesia, Cleveland Clinic. Recogido a 8 de octubre en https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21455-amnesia
- González López, Irelis, et al. “Psicosis de Korsakoff, a propósito de un caso interesante.” Revista Médica Electrónica 39 (2017): 772-780.
- Amnesia global transitoria, Mayo Clinic. Recogido a 8 de octubre en https://www.mayoclinic.org/es-es/diseases-conditions/transient-global-amnesia/symptoms-causes/syc-20378531
- Childhood Amnesia and the Beginnings of Memory for Four Early Life Events. Journal of Experimental Psychology 122: 155-165.
- Guía del alzhéimer, elalzhéimer.com. Recogido a 8 de octubre en https://www.elalzheimer.com/trastornos-presentes-alzheimer/
- Amnesia disociativa, MSDmanuals.com. Recogido a 8 de octubre en https://www.msdmanuals.com/es-es/hogar/trastornos-de-la-salud-mental/trastornos-disociativos/amnesia-disociativa#:~:text=La%20amnesia%20disociativa%20es%20la,hasta%20d%C3%A9cadas%20de%20su%20vida.
- Marrero, R. Reyes, and E. de Portugal Fernández del Rivero. “Trastornos de ansiedad.” Medicine-Programa de Formación Médica Continuada Acreditado 12.84 (2019): 4911-4917.
- Paramnesias, diccionario médico. Recogido a 8 de octubre en https://www.cun.es/diccionario-medico/terminos/paramnesia
- Dante, Francisco Javier Huerta, Pilar Regato Pajares, and José Luis Alonso Pérez. “Amnesia global transitoria.” FMC-Formación Médica Continuada en Atención Primaria 27.4 (2020): 172-177.