Rak jelita grubego - co należy o nim wiedzieć?

Osoby powyżej 50. roku życia powinny raz do roku poddawać się badaniom, dzięki którym rak jelita grubego będzie można wykryć możliwie wcześnie. Najlepszą profilaktyką jest zmiana stylu życia na zdrowszy.

Rak jelita grubego jest coraz częściej spotykaną chorobą. Warto więc dobrze poznać jej przyczyny i objawy w celu zapobiegania jej wystąpieniu w przyszłości lub jak najszybszemu poddaniu się leczeniu.

Ponieważ jest to jedna z najpoważniejszych chorób, jaka może dotknąć Twoje jelita, naprawdę ważną kwestią jest umiejętność jej rozpoznania.

Rak jelita grubego daje bowiem od samego początku serię niepokojących objawów, których pod żadnym względem nie powinniśmy lekceważyć.

Z dalszej części artykułu dowiesz się wszystkiego, co należy o tej śmiertelnej chorobie wiedzieć.

Rak jelita grubego – jakie są jego przyczyny?

Tego typu nowotwór w najwcześniejszym stadium rozwija się w błonie śluzowej jelita grubego i odbytnicy.

Generalnie nie ma jednej konkretnej przyczyny tej choroby. W większości przypadków, czynnikiem ryzyka jest obecność łagodnych polipów w jelicie grubym. Te, nieleczone, z biegiem czasu mogą nabrać cech nowotworowych lub urosnąć do wielkości, mogących stanowić poważny problem dla chorego.

Najczęstsze czynniki ryzyka wystąpienia nowotworu jelita grubego to:

• Wiek powyżej 60 lat.
• Pochodzenie wschodnioeuropejskie lub afroamerykańskie.
• Spożywanie sporych ilości przetworzonego i czerwonego mięsa.
• Obecność polipów w jelicie grubym.
• Stan zapalny jelit, na przykład wrzodziejące zapalenie jelita grubego lub choroba Leśniowskiego-Crohna.
• Rak jelita grubego występujący w rodzinie pacjenta (zwłaszcza jeśli zdarzały się przypadki zachorowań na polipowatość gruczolakowatą).
• Upodobanie do potraw o wysokiej zawartości tłuszczu i zarazem niewielkiej ilości białka.
• Palenie papierosów i/lub picie sporych ilości alkoholu.
• Nadwaga lub otyłość.

Rak jelita grubego lub okrężnicy jest drugą najczęstszą przyczyną śmierci w Polsce, przy czym występuje znacznie częściej u mężczyzn, niż u kobiet. Tylko 10% polipów przekształca się w postać nowotworową – należy jednak zawsze jak najszybciej poddać się leczeniu.

Rak jelita grubego – najczęstsze objawy choroby

Objawy mogą różnić się w zależności od lokalizacji nowotworu w jelicie grubym:

• Jeśli rak jelita grubego znajduje się w lewej okrężnicy, typowymi objawami są krwawe stolce, biegunki, zaparcia i uczucie niepełnego wypróżnienia.
• Z kolei, gdy nowotwór występuje w okrężnicy poprzecznej, objawami są bóle, zaparcia, skurcze, wymioty i wzdęcia.
• Jeśli rak jelita grubego zlokalizowany jest w prawej okrężnicy, to można rozpoznać go po krwawieniu wewnętrznym, przewlekłej niedokrwistości, zmęczeniu, bladości i braku siły.
• W każdym przypadku rak jelita grubego może powodować utratę apetytu, drastyczny spadek masy ciała, gorączkę, chroniczne zmęczenie, tkliwość i ból w dolnej części brzucha oraz luźne stolce.

Jakie badania wykrywają nowotwór jelita grubego?

Istnieje wiele różnych badań medycznych pozwalających stwierdzić, czy dana osoba ma raka jelita grubego (lub jego wczesne stadium w postaci polipów). Lekarz wywiera nacisk na określony obszar brzucha przeprowadzając jednocześnie badanie rektalne, co pozwala wyczuć cechujące tę chorobę zgrubienia jelita.

Przeprowadza się także badania kału pod kątem obecności krwi. Stwierdzenie obecności krwi w odchodach zawsze powinno być powodem do wykonania odpowiednich badań i podjęcia leczenia. Tego typu zmiany mogą świadczyć o rozmaitych zaburzeniach pracy układu pokarmowego, włącznie ze zmianami nowotworowymi.

Inne dostępne możliwości obejmują badanie krwi w celu sprawdzenia niedoboru żelaza, czyli anemii, oraz nieprawidłowości w funkcjonowaniu wątroby.

Kolonoskopia

Kolonoskopia pozwala lekarzowi zobaczyć całe wnętrze jelita i sprawdzić rozwój polipów, a nawet komórek rakowych. Za pomocą tego badania można wizualnie skontrolować cały przewód pokarmowy. Dodatkowo próbki podejrzanych tkanek mogą zostać pobrane do późniejszej analizy.

Jeśli występujące urazy jelita nie pozwalają na przeprowadzenie kolonoskopii, wykorzystuje się klasyczną lewatywę przy użyciu specyfiku zawierającego bar. Umożliwia on obserwację okrężnicy po wykonaniu prześwietlenia promieniami rentgenowskimi.

Jeśli opisanymi powyżej metodami zostanie wykryty rak jelita grubego, należy przeprowadzić dodatkowe badania. Pozwolą one określić zakres rozprzestrzenienia się i stadium zaawansowania nowotworu. Można je wykonać za pomocą tomografii komputerowej (TK) i rezonansu magnetycznego (MRI) jamy brzusznej i dolnej części żołądka.

Rak jelita grubego może występować w jednym z pięciu stadiów:

• O: Utworzył się jedynie na zewnętrznych warstwach jelita grubego.
• I: Nowotwór zaatakował także wewnętrzne warstwy okrężnicy.
• II: Rozprzestrzenił się także przez ściany jelita grubego.
• III: Nowotwór zaatakował już także węzły chłonne.
• IV: Rak zaatakował także inne narządy (wystąpiły przerzuty).

Inną metodą zwalczania raka jest chemioterapia, dzięki której komórki nowotworowe są niszczone. W wielu przypadkach stosuje się także radioterapię.

Pamiętajmy, że rak jelita grubego jest chorobą uleczalną, ale tylko wtedy, gdy zostanie wykryta i poddana leczeniu na odpowiednio wczesnym etapie. Rokowanie zależy także od wieku pacjenta, kondycji jego układu immunologicznego oraz etapu, na którym rozpoczęto leczenie i kilku innych, dodatkowych czynników.

Rak jelita grubego: wczesna diagnoza i profilaktyka

Istnieje wiele metod wczesnego wykrywania raka jelita grubego wykorzystywanych w medycynie. Problem w tym, że w początkowych stadiach choroby jej objawy mogą być mylone z innymi schorzeniami. Aby uniknąć pomyłek, należy regularnie się badać.

Bardziej poważne kroki należy podjąć, jeśli w Twojej rodzinie zdarzały się zachorowania na raka jelita grubego. W takim przypadku należy regularnie co dwa lata poddawać się endoskopii. Należy to robić od momentu przekroczenia 40. roku życia.

Jeżeli wyniki badań są pozytywne, kolonoskopię można przeprowadzić, jak opisano powyżej, w najkrótszym możliwym terminie.