Przesadna higiena i odporność na antybiotyki

Przesadna higiena i odporność na antybiotyki

Napisany przez Antonella Grandinetti

Ostatnia aktualizacja: 09 sierpnia, 2022

Niedawno przeprowadzone badania wykazały, że przesadna higiena wiąże się ze zwiększeniem odporności wirusów i bakterii na leki. Dowiedz się więcej na temat tego, co wiąże nadmierną higienę z odpornością na antybiotyki!

Czy wiesz, że każdego roku na całym świecie coraz więcej osób zapada na ciężkie choroby, a często nawet umiera, z powodu odporności na antybiotyki? Czytając dzisiejszy artykuł przekonasz się jaki związek z tym problemem ma przesadna higiena.

Przesadna higiena i odporność na antybiotyki

Kobieta czyszcząca stół - przesadna higiena
Nadmierne mycie samego siebie i mieszkania może wywierać wpływ na układ odpornościowy.

Zanim zagłębimy się w ten temat, musimy dokładnie określić na czym polega przesadna higiena. Okazuje się, że termin ten jest trudny do zdefiniowania. Jednak, ogólnie rzecz biorąc, za przesadną higienę osobistą uznaje się:

  • Ciągłe mycie rąk,
  • Niczym nieuzasadnione kąpanie się po kilka razy każdego dnia.

Takie zachowanie może sprawić, że Twój układ odpornościowy przestanie działać. Innymi słowy, Twoja skóra może stracić swoją barierę ochronną i zostać wystawiona na działanie najróżniejszych rodzajów bakterii.

Ale co z higieną w domu? Ciągłe czyszczenie tymi samymi produktami może sprawić, że patogeny do nich przywykną. Tym samym mogą zacząć stawać się na nie odporne.

Ten artykuł może Cię zainteresować: Leczenie się na własną rękę: poznaj ryzyko

Na czym polega odporność na antybiotyki?

Kapsułki na stole - przesadna higiena
Przyjmowanie antybiotyków bez recepty może zwiększać odporność na nie.

Odporność na antybiotyki pojawia się, kiedy te leki przestają być skuteczne w walce z mikroorganizmami. Innymi słowy, patogeny “przyzwyczajają się” do nich.

Ogólnie rzecz biorąc, taka sytuacja pojawia się ze względu na częste używanie antybiotyków (a nawet ich nadużywanie). W pewien sposób bakterie przestają być na nie wrażliwe. Tym samym do walki z nimi konieczne staje się stosowanie substancji o coraz bardziej agresywnym działaniu.

W ostatnich latach zaczęły pojawiać się mutacje mikroorganizmów, które są coraz bardziej odporne na antybiotyki. Na przykład w 2016 r. w gazecie El País opublikowano historię kobiety ze Stanów Zjednoczonych, która zapadła na najcięższą infekcję układu moczowego z odpornością na antybiotyki.

Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej w Zjednoczonym Królestwie zleciło przeprowadzenie analizy odporności na antybiotyki. Analiza ta, znana pod nazwą “Review on Antimicrobial Resistance”, została ukończona dwa lata temu. Można znaleźć w niej kilka ciekawych danych:

  1. Po pierwsze, infekcje z odpornością na antybiotyki występują coraz częściej.
  2. Każdego roku w Europie i Stanach Zjednoczonych z powodu infekcji z obecną odpornością na antybiotyki umiera rocznie około 50.000 osób.
  3. Co najmniej 700.000 osób umiera każdego roku z powodu lekoodporności w takich chorobach jak infekcje bakteryjne, malaria, HIV/AIDS lub gruźlica.
  4. Dodatkowo, ten problem w dłuższym okresie będzie utrudniał przeprowadzanie rutynowych operacji i pogarszał przebieg teoretycznie niegroźnych infekcji.

W niniejszym artykule wyjaśniliśmy, że odporność na antybiotyki to niezwykle niepokojący problem z zakresu zdrowia publicznego. Ale co łączy ją z przesadną higieną?

Związek między przesadną higieną a odpornością na antybiotyki

Chory mężczyzna w łóżku
Badania sugerują, że nadmierne czyszczenie zwiększa odporność patogenów na antybiotyki.

Badanie przeprowadzone na Uniwersytecie Technologii w Graz w Austrii (dostępne w języku angielskim) porównywało mikroorganizmy i odporność na antybiotyki w środowisku oddziału intensywnej terapii w Szpitalu Uniwersyteckim Graz. Wynikające z niego wnioski były uderzające:

  • Różnorodność mikrobowa spada w obszarach o wysokim poziomie higieny, zaś różnorodność odporności wzrasta.

Upraszczając, przesadna higiena może przynosić skutki odwrotne od zamierzonych. We wspomnianym wyżej badaniu postulowano stabilną różnorodność mikrobową w obszarach klinicznych, aby przeciwdziałać rozprzestrzenianiu się odporności. Ale w jaki sposób można osiągnąć taką stabilność?

Eksperci sugerują zastąpienie dużych ilości środków czyszczących roślinami doniczkowymi. Poza tym zalecają regularne wietrzenie pomieszczeń. To poprawia różnorodność bakteryjną, a jednocześnie chroni przed rozwojem odporności na środki czyszczące.

W kwestii antybiotyków, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca rezygnację z przyjmowania takich, które nie zostały przepisane przez lekarza i nie poleca zwracania się o wydanie leków, gdy nie są one niezbędne. Poza tym za główny środek ochrony przed infekcjami uznaje częste mycie rąk.

Warto jednak nadmienić, że nie powinnaś co chwilę myć rąk. Dzięki temu uda Ci się uchronić przed pozbyciem się warstw ochronnych skóry i dodatkowym zwiększeniem podatności. To samo dotyczy czyszczenia mieszkania.

Krótko mówiąc, dbaj o czystość w swoim domu, ale nie przesadzaj! Obecność niektórych bakterii pomaga w dłuższej perspektywie wzmocnić układ odpornościowy i poprawić zdrowie.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Review Antimicrobial Resistance. https://amr-review.org/
  • Alexander Mahnert, Christine Moissl-Eichinger, Markus Zojer, David Bogumil, Itzhak Mizrahi, Thomas Rattei, José Luis Martinez, Gabriele Berg. Man-made microbial resistances in built environments. Nature Communications, 2019; 10 (1) DOI: 10.1038/s41467-019-08864-0
  • Graz University of Technology. (2019, March 12). Excessive hygiene promotes resistance to antibiotics. ScienceDaily. Retrieved April 16, 2019 from www.sciencedaily.com/releases/2019/03/190312123701.htm
  • OMS. (2018). Resistencia a los antibióticos. https://www.who.int/es/news-room/fact-sheets/detail/resistencia-a-los-antibi%C3%B3ticos

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.