Opóźnienia w rozwoju mowy u dzieci: rodzaje i objawy

Już od chwili narodzin dzieci zaczynają wyrażać swoje potrzeby za pomocą łez, uśmiechów i innych gestów. Gdy dorastają, włączają do swojego repertuaru nowe sposoby komunikacji, a nawet wypowiadają swoje pierwsze słowa. Jednak wiele dzieci z różnych powodów doświadcza opóźnień w rozwoju mowy.

W związku z tym mają większe trudności z wyrażaniem samych siebie, a czasami z byciem zrozumianymi przez innych. Dzisiaj przyjrzymy się bliżej kwestii opóźnień w rozwoju mowy u dzieci.

Opóźnienia w rozwoju mowy u dzieci mogą wywierać wpływ na ich interakcje z innymi osobami, osobowość i umiejętność uczenia się. Jednak takie opóźnienia wcale nie zdarzają się aż tak rzadko.

W rzeczywistości okazuje się, że od 5 do 10% dzieci w wieku szkolnym przejawia jakieś trudności w zakresie wyrażania samych siebie. Tak przynajmniej twierdzą statystyki Wydziału Zdrowia na Uniwersytecie Michigan.

Opóźnienia w rozwoju mowy u dzieci: problemy komunikacyjne

Rodzaje i objawy

Istnieją dwa rodzaje opóźnień w rozwoju mowy u dzieci. Pierwsze z nich to zaburzenie rozumienia mowy, które odnosi się do trudności ze zrozumieniem języka. Z kolei drugie to zaburzenie ekspresji mowy, w którym występują trudności w komunikacji za pomocą słów. W wielu przypadkach dzieci doświadczają połączenia tych dwóch zaburzeń.

Odkrycie opóźnień w rozwoju mowy u dziecka może zająć sporo czasu. Jednak istnieją objawy, które mogą zwrócić uwagę rodziców i sprawić, że zaczną podejrzewać istnienie jakiegoś problemu. Zaliczamy do nich:

• Brak gaworzenia około 15. miesiąca życia,
• Brak mowy do momentu ukończenia 2. roku życia,
• Nieumiejętność tworzenia krótkich zdań w wieku 3 lat,
• Trudności z wykonywaniem poleceń,
• Dziecko nie reaguje, gdy inni do niego mówią,
• Zła wymowa lub artykulacja,
• Trudności ze złożeniem słów w zdanie,
• Wypowiadanie zdań z brakującymi słowami.

Przyczyny opóźnień w rozwoju mowy u dzieci

Opóźniania w rozwoju mowy u dzieci zazwyczaj mają swoje źródło w mózgu. Jednak czasami mogą pojawiać się w wyniku niedoborów fizycznych, problemów z przystosowaniem społecznym lub trudności z uczeniem się.

Do głównych przyczyn zaliczamy:

• Utratę słuchu. Dzieci, które mają problemy ze słuchem, dość często mają trudności z opanowaniem mowy.
• Autyzm. Nie wszystkie dzieci z autyzmem mają trudności z wysławianiem się. Jednak czasami opóźnienia w rozwoju mowy są związane z autyzmem.
• Problemy natury neurologicznej. Takie schorzenia jak mózgowe porażenie dziecięce czy atrofia mięśni mogą wywierać wpływ na mięśnie, które są niezbędne do mówienia.
• Problemy środowiskowe. Dzieci, które zmagają się z porzuceniem, znęcaniem się lub izolacją mogą mieć trudności z nauką mowy. Czasami w takich przypadkach brak komunikacji jest selektywny.
• Apraksja mowy. To schorzenie, w którym mięśnie niezbędne do mówienia nie reagują na sygnały płynące z mózgu.

Leczenie opóźnień w rozwoju mowy u dzieci

Czasami trudno jest określić, czy opóźnienie w rozwoju mowy powstało w wyniku jednego z wyżej opisanych problemów, czy też stanowi przejściową sytuację. W każdym razie najlepiej jest zasięgnąć porady pediatry, jeśli zauważysz, że Twoje dziecko nie osiąga właściwych punktów odniesienia w komunikacji.

Wcześnie postawiona diagnoza pomoże szybciej znaleźć właściwe rozwiązanie.

W zależności od przyczyny, pediatra może wysłać dziecko z opóźnieniami w komunikacji do laryngologa, logopedy, psychologa, a nawet pracownika opieki społecznej. Najlepiej byłoby, gdyby dzieckiem opiekował się multidyscyplinarny zespół, który współpracuje ze sobą, aby pobudzić komunikację.

Kluczową rolę w odniesieniu sukcesu w każdej terapii odgrywa zaangażowanie rodziny. Rodzice muszą uczestniczyć w całym procesie, bez względu na to, czy w grę wchodzi stymulacja języka czy też ustalenie sposobów komunikacji niewerbalnej.

Podpowiedzi dla rodziców

Od momentu narodzin dzieci zaczynają uczyć się o wszystkim, co otacza je w nowym środowisku. Jedno z pierwszych doświadczeń sensorycznych, jakiego doznają poza brzuchem mamy, to wrażenia słuchowe.

Nawet znajdując się jeszcze w macicy, w 18. tygodniu ciąży, płód zaczyna słyszeć pierwsze odgłosy. Z kolei w 25. i 26. tygodniu ciąży może na nie reagować poprzez swoje ruchy.

Właśnie dlatego eksperci zalecają zacząć rozmawiać z dzieckiem tuż po jego narodzinach, a nawet jeszcze przed nimi. Oto inne bodźce, które również wspomogą szybki rozwój umiejętności komunikacyjnych, gdy dziecko będzie rosło:

• Odpowiadanie na gaworzenie ze pomocą słów i dźwięków,
• Śpiewanie dziecku od najwcześniejszych lat jego życia,
• Czytanie na głos książek. Możesz zacząć od książek dla dzieci, a potem zmieniać je na bardziej poważne, gdy dziecko będzie rosło.
• Odpowiadanie na wszystkie pytania dziecka.
• Uczenie go nazw różnych rzeczy, nawet jeśli jest jeszcze niemowlęciem i nadal nie mówi.

Jeżeli podejrzewasz, że Twoje dziecko może mieć opóźnienia w rozwoju mowy, skontaktuj się ze specjalistą w tej dziedzinie. Jak już wspomnieliśmy, wcześnie postawiona diagnoza pozwoli znaleźć odpowiednią terapię, która pomoże rozwiązać trudności dziecka.