Niedotlenienie mózgu: rodzaje i przyczyny

Niedotlenienie mózgu pojawia się, kiedy do mózgu nie dociera wystarczająca ilość tlenu. Brak tlenu jest niezwykle niebezpieczny dla tego kluczowego organu w naszych ciałach. W dzisiejszym artykule przedstawimy najczęstsze przyczyny tego problemu.

Uznaje się, że niedotlenienie mózgu występuje, gdy do mózgu dociera mniej krwi niż zazwyczaj. Normalny dopływ tlenu pozwala mózgowi działać we właściwy sposób i odpowiadać na potrzeby całego organizmu.

Musisz zrozumieć, że mózg to organ, który nie może przestać działać. Różne części mózgu aktywują się w różnych momentach, ale to właśnie od jego właściwego funkcjonowania zależy działanie wszystkich innych organów w ludzkim ciele.

Ze względu na fakt, że stale działa, mózg zużywa duże ilości tlenu. Tlen dociera do niego przez tętnice, które rozprowadzają krew od szyi w górę. Tym samym jeśli zmniejszy się ilość krwi w organizmie, zmniejszy się również ilość tlenu.

Brak tlenu odbija się w znaczący sposób na mózgu. Komórki, z których składa się ten organ, zaczynają obumierać, gdy nie otrzymują właściwych ilości tlenu nawet przez około pięć minut. Ten fenomen medyczny znany jest jako zawał mózgu. Doskonale pokazuje, jak poważne konsekwencje zdrowotne może mieć niedotlenienie mózgu.

Niedotlenienie mózgu i jego objawy

Niedotlenienie mózgu ma różne przyczyny. Czasami wywołuje je zaledwie niewielki spadek ilości tlenu, który dociera do mózgu. Innym razem oprócz ograniczenia dopływu tlenu występuje także zmniejszenie przepływu krwi, które niesie ze sobą dodatkowe problemy.

Niektóre z przyczyn:

• Im większa wysokość nad poziomem morza, tym mniejsza ilość tlenu, która może docierać do mózgu. Może pojawić się tak zwana choroba wysokościowa, związana najczęściej z uprawianiem takich sportów jak wspinaczka czy alpinistyka.

  

• Tlenek węgla to substancja odpowiedzialna za zatrucie gazem. Kiedy do niego dochodzi, tlenek węgla zastępuje tlen we krwi. Tym samym komórki w całym organizmie otrzymują substancję, której nie są w stanie zmetabolizować.
• Niektóre patologie, takie jak na przykład stwardnienie zanikowe boczne, atakują ośrodek oddechowy w mózgu, paraliżując tym samym mięśnie oddechowe. Kiedy pojawiają się problemu z mechanizmem oddechowym, do organizmu dostaje się mniej tlenu, co wywołuje objawy podobne do podduszania.
• Podduszanie wywołuje niedotlenienie mózgu, bez względu na to, czy jest wykonywane z zamysłem, na przykład w związku z przestępstwem, czy też jest przypadkowe. Ściskanie szyi, podtapianie płynami oraz wdychanie szkodliwych dymów z ogniska to również formy podduszania.
• Podciśnienie tętnicze pojawia się, gdy ciśnienie krwi jest zbyt niskie, a krew nie jest w stanie docierać to wszystkich tkanek organizmu, zwłaszcza tych położonych najdalej od serca. Mózg to jeden z obszarów dotkniętych tym schorzeniem.
• Wszelkie choroby serca, które ograniczają standardową objętość i prędkość wyrzutową serca, mogą doprowadzić do niedotlenienia mózgu. Może być to nagłe wydarzenie, takie jak niedokrwienie mięśnia sercowego, jak i choroby przewlekłe, takie jak arytmia serca.
• Udar mózgu wywołuje niedotlenienie w niektórych obszarach mózgu z powodu zatkania tętnicy mózgowej przez zakrzep, lub też w wyniku pęknięcia części naczyń w mózgu, co prowadzi do krwawienia.

Rodzaje niedotlenienia mózgu

Niedotlenienie mózgu można klasyfikować biorąc pod uwagę część mózgu, która została nim dotknięta. Niektóre epizody niedotlenienia uszkadzają jedynie komórki znajdujące się w określonym miejscu w mózgu, zaś inne sprawiają, że tlen nie dociera do całego mózgu.

W związku z tym wyróżniamy następujące rodzaje niedotlenienia mózgu:

• Ogniskowe. W tym przypadku niedotlenienie mózgu jest punktowe. Klasyczny przykład to udar mózgu wywoływany przez zakrzep, który zatyka tętnicę mózgową.
• Rozproszone. To zmniejszenie przepływu krwi w mózgu, które występuje równomiernie w całym mózgu, a przy tym nie jest zbyt poważne. Pogarsza się działanie komórek mózgu, ale rzadko kiedy dochodzi do udaru niedokrwiennego mózgu.
• Globalne. Ten rodzaj niedotlenienia dotyka cały mózg. Brak tlenu jest na tyle zauważalny, że dochodzi do obumierania komórek. Objawy, które występują, zależą od obszaru mózgu objętego niedotlenieniem.
• Masywne. To najbardziej rozległy typ niedotlenienia mózgu, podczas którego zawał niedokrwienny pojawia się jednocześnie w dużych obszarach mózgu. To utrudnia leczenie oraz zwiększa ryzyko śmierci.

Objawy niedotlenienia mózgu

Chociaż objawy niedotlenienia mózgu zależą od tego, jak długo tlen nie docierał do mózgu, to można wyróżnić kilka oznak typowych dla wszystkich jego odmian. Jak już wspomnieliśmy wcześniej, niedotlenienie, które trawa kilka sekund, może nie nieść ze sobą żadnych konsekwencji. Jednak jeśli mózg pozostanie odcięty od tlenu na pięć minut, z pewnością dojdzie do udaru.

Po chwilowym niedotlenieniu mózgu może pojawić się brak uwagi, częściowa utrata pamięci, dziwne uczucie w kończynach, jak również problemy z mówieniem. Poza tym może wystąpić ograniczenie ruchu, podobne do paraliżu.

Jeżeli brak dopływu tlenu potrwa dłużej, pojawią się napady padaczkowe, omdlenia z utratą świadomości, a chory może nawet zapaść w śpiączkę. W tym momencie kluczową rolę odgrywa jak najszybsze udzielenie specjalistycznej pomocy medycznej, bo chory musi zostać podłączony pod sprzęt ratujący życie.

Gdy niedotlenienie mózgu będzie trwało ponad pięć minut, dojdzie do zawału mózgu. Mały zawał mózgu może wydłużać powrót do zdrowia i wymagać rehabilitacji, ale rozległy zawał może doprowadzić do śmierci całego mózgu.

Dlatego też jeżeli zaczniesz odczuwać jakiekolwiek objawy neurologiczne, musisz jak najszybciej udać się do lekarza. Poza tym, jeśli ktoś mdleje i nie reaguje na próby ocucenia lub dostaje drgawek, koniecznie jak najszybciej zadzwoń na pogotowie, które będzie w stanie udzielić pomocy we właściwy sposób.