Narcystyczne zaburzenie osobowości - dowiedz się czegoś więcej na ten temat!
Narcystyczne zaburzenie osobowości jest stanem psychicznym, który powoduje, że dana osoba ma przesadne poczucie egocentryzmu, wysokiej samooceny i słabej empatii wobec innych. Zwykle uważa, że zasługuje na specjalne traktowanie, i musi być zawsze w centrum uwagi.
Osobom z takim zaburzeniem często brakuje umiejętności interpersonalnych, ponieważ skupiają całą swoją uwagę na sobie i nie dbają o to, co może dotyczyć innych. W rzeczywistości akceptują osoby trzecie tylko wtedy, gdy te podtrzymują ich wyobrażeni o własnej wielkości poprzez nieustanne pochwały. Dlatego narcystyczne zaburzenie osobowości utrudnia kontakty z innymi ludźmi.
Jednak za taką maską zbyt dużej pewności siebie kryje się tak naprawdę bardzo krucha samoocena, którą można jeszcze osłabić poprzez najdrobniejsze słowa krytyki. Z tego powodu osoby narcystyczne często popadają w depresję, ponieważ czują się niezadowolone i rozczarowane z powodu nie spełnienia cudzych oczekiwań.
Nie czują się też zadowolone ze swoich związków, stale się porównują do innych i uważają, że nikt nie sięga ich poziomu. Jakie są przyczyny takiego stanu? I jak można zidentyfikować narcystyczne zaburzenie osobowości? W dalszej części artykułu opowiemy ci, jakie czynniki mogą wywołać ten rodzaj anomalii i jakie są znaki, które pozwolą ją rozpoznać.
Skąd się bierze narcystyczne zaburzenie osobowości?
Podobnie jak w przypadku innych zaburzeń zdrowia psychicznego, nie ma jednego precyzyjnego powodu, który wyjaśniałby narcystyczne zaburzenie osobowości. Uważa się jednak, że rozwija się z powodu kombinacji czynników neurobiologicznych, genetycznych i środowiskowych.
Biorąc pod uwagę te czynniki, osoba jest bardziej narażona na wystąpienie tego zaburzenia, gdy:
- Ma lub miała złe relacje rodzinne, na przykład z powodu nadmiernego oddania lub nadmiernej krytyki.
- Cierpi na zmiany w mózgu dotyczące zachowań i myśli.
- Jedno z rodziców lub bliskich członków rodziny również cierpiało lub cierpi na ten rodzaj zaburzenia psychicznego.
- Jest przesadnie chwalona za wyjątkowy wygląd i umiejętności.
Zobacz także: Narcystyczna matka – 7 konsekwencji dla dziecka
Jakie objawy daje narcystyczne zaburzenie osobowości
Sygnały identyfikujące narcystyczne zaburzenie osobowości są zmienne. To samo dotyczy także nasilenia, z jakim występują. Często osoba cierpiąca na narcyzm jest zbyt próżna, wyolbrzymia swoje umiejętności i postrzega innych jako gorszych. Inne objawy to:
- Narcyz ma przesadne poczucie arogancji.
- Czuje ciągłą potrzebę bycia podziwianym lub wywyższanym.
- Oczekuje uznania swojej wyższości, nawet jeśli jego osiągnięcia na to nie zasługują.
- Wyolbrzymia swoje osiągnięcia i talenty.
- Żyje fantazjami dotyczącymi sukcesu, władzy i idealnego dopasowania w związku.
- Czuje się lepszy od innych i ciągle się z nimi porównuje.
- Czuje, że powinien się spotykać tylko z wyjątkowymi ludźmi na jego poziomie.
- Monopolizuje rozmowy i lekceważy tych, których postrzega jako gorsze od siebie.
- Spodziewa się specjalnych przysług i specjalnego traktowania.
- Wykorzystuje innych dla własnej celów.
- Nie potrafi odczuwać empatii wobec innych
- Sam zazdrości innym i uważa, że inni zazdroszczą jemu.
- Zachowuje się arogancko lub zarozumiale.
- Domaga się dla siebie wszystkiego, co najlepsze.
Podobnie osoba, która ma narcystyczne zaburzenie osobowości bardzo źle reaguje nawet na niewielką krytykę i trudno jej się opanować w sytuacjach, gdy ktoś się jej sprzeciwia. W związku z tym wykazuje również takie oznaki, jak:
- Niecierpliwość i gniew
- Trudności w utrzymywaniu relacji społecznych.
- Pogarda wobec innych i ich złe traktowanie, aby sprawiać wrażenie, że znajduje się na wyższej pozycji.
- Trudności z regulowaniem emocji i zachowania.
- Stany depresyjne jako skutek nieosiągnięcia doskonałości.
- Poczucie niepewności, wstydu i upokorzenia.
- Niemożność radzenia sobie ze stresem i dostosowania się do zmian.
Przeczytaj również: Toksyczna rodzina – poznaj jej różne oblicza
Diagnoza
Rozpoznanie narcystycznego zaburzenia osobowości jest zwykle dość skomplikowane. Wiele jej objawów jest bowiem podobnych do innych zaburzeń osobowości. Ponadto można zdiagnozować więcej niż jedno zaburzenie osobowości w tym samym czasie u tej samej osoby.
W celu potwierdzenia tej choroby psychicznej lekarz specjalista bierze pod uwagę kryteria diagnostycznego i statystycznego podręcznika zaburzeń psychicznych (DMS-5). Przeprowadza także badanie fizykalne i dokonuje intensywnej oceny psychologicznej.
Leczenie narcystycznego zaburzenia osobowości
Osobie z narcystycznym zaburzeniem osobowości bardzo trudno jest uzyskać dostęp do leczenia. Ze względu na swoje egocentryczne zachowanie zazwyczaj nie uznaje, że ma jakiekolwiek problemy i dlatego nie widzi potrzeby otrzymania pomocy.
Jeśli jednak otrzyma diagnozę i zdecyduje się na terapię, specjalista do spraw zdrowia psychicznego zaleci kilka sesji terapii poznawczo-behawioralnej. Cele terapii oscylują wokół następujących zachowań i uczuć:
- Nauka lepszej komunikacji z innymi.
- Zrozumienie przyczyny własnych zachowań.
- Pomoc w utrzymaniu prawdziwych relacji osobistych z inną osobą.
- Zwiększenie umiejętności współpracy w grupie.
- Rozpoznanie i zaakceptowanie swoich prawdziwych umiejętności, aby móc tolerować krytykę i niepowodzenia.
- Zwiększenie zdolności kontrolowania uczuć.
- Uwolnienie się od pragnienia osiągnięcia nieosiągalnych celów.
- Poprawa samooceny.
- Lepsza kontrola w momentach stresu.
Leki
Nie ma konkretnych leków zwalczających narcystyczne zaburzenie osobowości. Psychiatra może jednak zasugerować stosowanie środków przeciwlękowych lub przeciwdepresyjnych w celu opanowania objawów niepokoju i depresji.
Na koniec warto wspomnieć, że stan zaburzenia narcystycznego może się pogorszyć lub poprawić na przestrzeni lat, w zależności od przyczyny choroby i stylu życia pacjenta. Znaczna poprawa występuje jednak, jeśli osoba dotknięta chorobą ma zdrowe relacje osobiste i kontynuuje leczenie.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- American Psychiatric Association. Narcissistic personality disorder. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. 5th ed. Arlington, VA: American Psychiatric Publishing. 2013;669-672.
- NIH.GOV (MEDLINEPLUS). “Trastorno de Personalidad Narcisista”.
- López-Ibor Aliño, Juan J. & Valdés Miyar, Manuel (dir.) (2002). DSM-IV-TR. Manual diagnóstico y estadístico de los trastornos mentales. Texto revisado. Barcelona: Editorial Masson. ISBN 9788445810873.
- Millon, Theodore & Davis, Roger D. Trastornos de la personalidad. Más allá del DSM-IV. Primera edición 1998. Reimpresiones 1999 (2), 2000, 2003, 2004. Barcelona: Editorial Masson. ISBN 9788445805183.
- Grossman, Seth Millon, Carrie Meagher, Sarah, Ramnath, Rowena. Trastornos de la personalidad en la vida moderna. Primera edición 2001, segunda edición 2006. Barcelona: Editorial Masson & Elsevier. ISBN 9788445815380.