Metabolizm wątrobowy: antybiotyki i alkohol

Zarówno alkohol, jak i antybiotyki, to substancje toksyczne, które metabolizm wątrobowy usuwa z organizmu. Jednak łączenie tych substancji może narażać wątrobę na duże ryzyko.

Czy kiedykolwiek słyszałaś, że nie powinnaś pić alkoholu gdy przyjmujesz leki? Musisz wykazać się jeszcze większą ostrożnością jeśli mieszasz antybiotyki z alkoholem. Takie zachowanie jest bardzo szkodliwe dla zdrowia ze względu na wpływ, jaki wywiera na metabolizm wątrobowy. Warto jednak wyjaśnić kilka założeń, które pomogą wytłumaczyć cały proces.

Metabolizm wątrobowy – zacznijmy od tego, czym są antybiotyki?

Od momentu wynalezienia penicyliny antybiotyki pomogły uratować miliony ludzkich istnień.

Antybiotyk to substancja chemiczna, wytwarzana przez żyjące organizmy lub produkowana w sposób syntetyczny, która zabija lub zatrzymuje określone rodzaje wrażliwych na niego organizmów. Antybiotyki to leki wykorzystywane w leczeniu infekcji bakteryjnych. Dlatego też są często nazywane lekami przeciwbakteryjnymi.

Antybiotyki zazwyczaj wspomagają mechanizmy obronne organizmu, dopóki miejscowa odpowiedź będzie na tyle silna, aby opanować infekcję. Antybiotyk jest bakteriostatyczny jeżeli powstrzymuje namnażanie bakterii, zaś bakterycyd je zabija. Czasami jeden lek mogą cechować oba te działania, w zależności od danego przypadku.

Czym jest alkohol?

Alkohol to substancja uzależniająca, która osłabia ośrodkowy układ nerwowy i stopniowo hamuje działanie mózgu. Z tego powodu pojawiają się objawy odurzenia, które wpływają na aktywność mózgu i wywołują brak koordynacji oraz zmiany w zachowaniu.

Częste spożywanie alkoholu przez dłuższy czas wywołuje stan zapalny w komórkach wątroby i prowadzi do ich zniszczenia. W wyniku tego pojawia się marskość wątroby.

Jak działa wątroba? Metabolizm wątrobowy

Wątroba to kluczowy organ, który pełni w ciele człowieka kilka istotnych funkcji.

Wątroba to jeden z najważniejszych organów w naszym ciele. Głownie ze względu na dużą liczbę ważnych funkcji w ciągu całego dnia.

Odgrywa kluczową rolę w przemianie materii. Kontroluje ilość białka we krwi oraz dystrybucję niektórych składników odżywczych, takich jak żelazo. Reguluje poziom cholesterolu i trójglicerydów oraz usuwa toksyny.

Jedna z podstawowych funkcji wątroby to eliminowanie toksycznych materiałów z organizmu. Ze względu na to, że zarówno antybiotyki, jak i alkohol są toksyczne, za ich metabolizowanie odpowiada wątroba.

Kiedy w organizmie zgromadzi się dużo toksyn, pojawia się toksyczne zapalenie wątroby. Aby dowiedzieć się, czy metabolizm wątrobowy działa we właściwy sposób, wykorzystuje się badanie czynności wątroby. Takie badania są wykorzystywane do oceniania działalności wątroby.

Badanie czynności wątroby

Aby ocenić funkcjonowanie wątroby, badania czynności wątroby mierzą poziom określonych białek, enzymów i substancji, w tym:

• Bilirubina: to żółta substancja, która stanowi część żółci. Kiedy dochodzi do rozpadu czerwonych krwinek zamieniają się one w bilirubinę. Istnieją badania, które umożliwiają wykrycie bilirubiny w moczu i we krwi. W przypadku bilirubiny we krwi, jej podwyższony poziom może powodować żółtaczkę.
• Aminotransferazy: enzymy, które pokazują integralność komórek wątrobowych (hepatocytów). Zwiększają one martwicę wątroby, czyli proces obumierania komórek.
• Fosfataza alkaliczna (ALP): najbardziej wrażliwy marker cholestazy, chociaż nie jest typowy dla tylko jednej choroby.

Toksyczne zapalenie wątroby

Toksyczne zapalenie wątroby to termin, który odnosi się do stanu zapalnego rozwijającego się w wątrobie. Taki stan zapalny może mieć różne przyczyny. Najczęściej wywołują go różne infekcje. Jednak czasami pojawia się również z powodu niespodziewanej reakcji na przyjmowany lek lub wystawienie na działanie toksycznych substancji obecnych w naturze.

Poza wymienionymi przypadkami toksyczne zapalenie wątroby może także pojawiać się w wyniku mieszania alkoholu z antybiotykami. Dzieje się tak, ponieważ te dwie substancje toksyczne wchodzą ze sobą w interakcje. Kiedy do tego dochodzi, rozróżniamy dwa mechanizmy.

• Bezpośrednie lub wewnętrzne toksyczne zapalenie wątroby: Zarówno alkohol, jak i antybiotyki, są toksyczna, a wątroba metabolizuje obie te substancje. W takim razie jeśli dojdzie do przeciążenia metabolizmu wątrobowego, nie będzie w stanie pracować z wystarczającym natężeniem, co doprowadzi do rozwoju zapalenia wątroby.
• Idiosynkratyczne toksyczne zapalenie wątroby: niektóre antybiotyki wchodzą w interakcje z alkoholem, który je dezaktywuje. Oznacza to, że przestają działać i nie zabijają już bakterii. Znaczący problem polega na tym, że bakterie, które miały zostać zabite, stają się odporne na dany antybiotyk, przez co są o wiele trudniejsze do zwalczenia.

Aby zilustrować idiosynkratyczne toksyczne zapalenie wątroby, posłużymy się przykładem jednego z antybiotyków, amoksycyliny z kwasem klawulanowym. W dzisiejszych czasach to właśnie ten lek stanowi najczęstszą przyczynę rozwoju idiosynkratycznego toksycznego zapalenia wątroby w krajach Zachodu.

Podczas połączenia tego leku z alkoholem dochodzi do jego dezaktywacji, przez co bakterie stają się na niego odporne. Oznacza to, że w przyszłości nie będzie można ich wyeliminować z wykorzystaniem amoksycyliny z kwasem klawulanowym.

Ryzyko odporności

W dzisiejszych czasach bakterie stają się coraz bardziej odporne na antybiotyki. To znaczący problem zagrażający zdrowiu całego gatunku ludzkiego.

Aby uniknąć pogarszania sytuacji, powinniśmy przestrzegać wszystkich wytycznych dotyczących przyjmowania leków, nie brać ich na własną rękę ani nie stosować antybiotyków w celu leczenie infekcji wirusowych, takich jak grypa czy przeziębienie. Należy również unikać spożywania antybiotyków z niektórymi substancjami, na przykład alkoholem.