Edukacja domowa - kiedy warto ją rozpocząć?

Tzw. homeschooling nie jest rozwiązaniem dla wszystkich. Decyzja o podjęciu nauczania w domu powinna być świadoma i uwzględnić wszystkie jej aspekty.
Edukacja domowa - kiedy warto ją rozpocząć?
Bernardo Peña

Przejrzane i zatwierdzone przez: psycholog Bernardo Peña.

Napisany przez Equipo Editorial

Ostatnia aktualizacja: 18 kwietnia, 2023

Edukacja domowa jest alternatywą, która staje się coraz bardziej popularna wśród rodziców, którzy postrzegają ją jako możliwość kształcenia swoich dzieci poza klasą i w środowisku szkolnym. Z jakiegoś powodu uważają to środowisko za nieodpowiednie, bądź ograniczające.

Nauczanie w domu nie jest tylko zmianą w kształceniu naszych dzieci, ale stanowi istotną transformację stylu życia. Zmieniają się wymagania, pojawiają się nowe obowiązki, które rodzice muszą umiejętnie podejmować.

Przecież przyszłość i przygotowanie do niej naszych dzieci będą zależeć od tego, czy otrzymają odpowiednie i konkurencyjne wykształcenie, które pozwoli im sprostać wyzwaniom, przed którymi staną w miarę dorastania.

Edukacja domowa – najważniejsze informacje

Nie wszystkie kraje przewidują systemy edukacji domowej lub jej walidacji. Edukacja domowa wymaga od rodziców dużo czasu i poświęcenia. Stanowi to również dodatkowy wydatek ekonomiczny, ponieważ środki dostępne na właściwą edukację domową nie są przecież udostępniane nam za darmo.

Co więcej, musimy też być obeznani z prawami edukacyjnymi, nie tylko w naszym kraju. Podczas gdy w niektórych państwach edukacja domowa jest regulowana przez oficjalne przepisy dotyczące edukacji, w innych jest ona bardziej elastyczna. Bywają też szerokości geograficzne gdzie jest zabroniona.

Dzieci w szkole

Ważna jest również znajomość systemów walidacji. Są kraje, które pozwalają dzieciom uczącym się w domu zdawać miesięczne lub roczne egzaminy oceniające, inne nie dają takiego uznania i tej możliwości. 

W niektórych miejscach, państwo pozwala na przyjęcie na studia wyższe – na podstawie egzaminu wstępnego, bez określonego świadectwa. Jednak wiele systemów prawnych i edukacyjnych będzie wymagać od naszego dziecka konwencjonalnych dyplomów, np. matury w naszym przypadku.

Warto pamiętać więc, że trzeba dostosować nasz tok nauczania do wymogów stawianych przez komisję podczas egzaminu maturalnego.

Edukacja domowa – powody, dla których warto ją wybrać

Istnieje kilka powodów, dla których rodzice wybierają edukację domową. W tym artykule przedstawiamy Ci najważniejsze z nich.

Złe środowisko szkolne

Mobbing jest jednym z głównych powodów, dla których wybieramy nauczanie naszych dzieci w domu, w bezpiecznym środowisku.
Amerykański Departament Edukacji przeprowadził badanie, które wykazało, że głównym powodem, dla którego rodzice wybrali edukację domową, jest ich obawa przed szkolnym otoczeniem.

Nękanie a edukacja domowa

Dla 90% respondentów był to czynnik, który w jakiś sposób wpłynął na ich odejście z normalnego systemu szkolnego.

  • Mobbing i znęcanie się jest poważnym problemem w tradycyjnych systemach szkolnych. Od szkód fizycznych do psychicznego znęcania się, jest to powszechny problem, na całym świecie i nie od dzisiaj.
  • Ofiary mobbingu tracą poczucie własnej wartości, może to mieć poważne konsekwencje dla nie tylko w rezultatach szkolnych, ale i w postaci ciężkich chorób psychicznych, takich jak depresja.
  • Bierną formą znęcania się jest marginalizacja społeczna. Nie dochodzi wtedy do biernego ataku, ale z najróżniejszych względów (etnicznych, rasowych, klasowych) dzieci mają trudności z nawiązywaniem prawdziwych przyjaźni i z integracją w grupach. W takich przypadkach skutki dla dziecka mogą być takie same jak w przypadku znęcania się.

Szkoła i jej dostępność dla niepełnosprawnych

Podczas gdy większość szkół jest w stanie przyjmować i dostosować swoje struktury do dzieci niepełnosprawnych, niektórzy rodzice czują się bardziej komfortowo, korzystając z edukacji domowej w celu zaspokojenia specyficznych potrzeb swojego dziecka, a nawet w celu uniknięcia trudności (chociażby w podróży).

Trudności w nauce a edukacja domowa

  • Tradycyjne szkoły posiadają zasoby i nauczycieli przygotowanych do edukacji dzieci z trudnościami w nauce, takimi jak zespół Downa czy spektrum autyzmu.
  • Są jednak rodzice, którzy w takich przypadkach wolą dbać o opiekę i edukację swoich dzieci.
  • Istnieją oczywiście wyspecjalizowane zasoby, które pomagają rodzicom, decydującym się przejąć odpowiedzialność za edukację swoich dzieci w podobnych przypadkach.

Niezadowolenie z systemu edukacji

Niezadowolenie z jakości systemu edukacji może zachęcać do podjęcia decyzji o domowym nauczaniu. Niektórzy rodzice uważają, że edukacja zapewniana w szkołach publicznych nie sytuuje się na najwyższym poziomie.

Gdzie dostrzegają najwięcej problemów? Oto kilka najczęściej wskazywanych czynników:

  • Przepełnienie w salach lekcyjnych.
  • Nadmiar pracy domowej.
  • Niska jakość pracy nauczycieli.
  • Uważają oni, że spersonalizowana edukacja jest bardziej efektywna.

Szczególne uzdolnienia naszych dzieci a edukacja domowa

Uczniowie o szczególnych uzdolnieniach w pewnych konkretnych dziedzinach (np. w sporcie, czy w sferze artystycznej) najczęściej mają napięty harmonogram, utkany z ciągłych zajęć pozalekcyjnych, ze szkoły muzycznej czy dodatkowych zajęć sportowych.

W takich przypadkach domowe nauczanie pozwala na swoistą elastyczność i może być dobrą alternatywą dla dalszej edukacji akademickiej.

Dzieci w szkole a edukacja domowa

Podróże i dłuższe przerwy w nauce mogą wymagać szczególnego traktowania edukacji.

Zmiana miasta, konieczność opuszczenia domu z powodu choroby i długoletniego leczenia – wszystko to komplikuje tradycyjne uczęszczanie do szkoły. Narzucenie własnego tempa, może być bardzo przydatne.

Przekonania religijne lub wartości rodzinne

Jest to kolejny powód, dla którego rodzice wybierają edukację domową. Chociaż istnieją szkoły religijne o różnych wyznaniach, niektórzy z nas uważają, że lepiej przekażą najważniejsze dla nich wartości rodzinne.

Zalety i wady do rozważenia

Istnieje wiele czynników, które należy wziąć pod uwagę, aby zastanowić się nad tym, jaką edukację otrzymają nasze dzieci. Poniżej przedstawiamy listę do rozważenia:

Korzyści z edukacji domowej

  • Większe zaangażowanie rodziców.
  • Lepsze relacje z dziećmi.
  • Możliwość przekazywana wartości rodzinnych.
  • Elastyczne godziny nauczania.
  • Żadnych nadużyć i mobbingu czy nękania.
  • Indywidualne zaspokajanie potrzeb i elastyczność czasowa. 
  • Możliwość większego skupienia się na poszczególnych obszarach zainteresowania.
  • Indywidualny dobór istotnych kwestii.
  • Mniejsze rozproszenie uwagi podczas godzin lekcyjnych.

Edukacja domowa i związane z nią zagrożenia

  • Rodzice mają mniej czasu dla siebie.
  • Wysiłek związany z przygotowaniem się do przekazywania wiedzy.
  • Zwiększony stres i zmęczenie zauważalne u rodziców.
  • Wyższe wydatki finansowe i ewentualnie mniejsze dochody, ponieważ może to uniemożliwić pracę jednego z rodziców.
  • Problemy prawne związane z niedostosowaniem do przepisów studiów wyższych. 
  • Mniej aktywności i doświadczenia społecznego dla dzieci. Mniejsze okazje do zawierania przyjaźni.
  • Ograniczenia w dostępności do określonych zasobów i struktur: laboratoria, sale gimnastyczne itp. 
  • Brak publicznego uznania dla osiągnięć.

Podsumowanie

Wreszcie, przed rozważeniem nauki w domu należy wziąć pod uwagę wszystkie te czynniki, aby upewnić się, że dziecko otrzymuje odpowiednie wykształcenie akademickie i społeczne.

Ciężka szkoła

Przede wszystkim chodzi o dostosowanie się do pewnych wymogów, potrzebnych później do rozwoju na uczelniach wyższych. Musimy być niezwykle bieżący w zdobywaniu wiedzy i dostosować ją do potrzeb środowiska. Wbrew pozorom edukacja domowa zwiększa możliwości zdobycia takiej wiedzy, unikalnej w społecznej przestrzeni.


Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.