Dziecko uzależnione od tabletu – co robić?
Dziecko uzależnione od tabletu to w dzisiejszych czasach norma. Spójrz na swoją pociechę i zaobserwuj, ile czasu dziennie spędza ona wpatrując się w ekran urządzeń elektronicznych, czy to tabletu czy smartfona.
A co dzieje się, gdy zabierasz maluchowi urządzenie z rąk? Reaguje nerwowo, jest niezadowolony, nie potrafi na niczym skupić swojej uwagi, obraża się… Tak właśnie zachowuje się dziecko uzależnione od tabletu. Dowiedz się więcej na ten temat!
Dziecko uzależnione od tabletu – owoc rozwoju nowych technologii
Nigdy technologia nie była tak bliska człowiekowi jak dziś. Obecnie urządzenia elektroniczne znajdują się w zasięgu każdego z nas. Towarzyszą nam już od kołyski aż po wiek senioralny. Szaleńczy rozwój nowych technologii prowadzi do tego, że nawet niemowlęta mają codzienny kontakt ze smartfonami i tabletami.
Nasze pociechy to, krótko mówiąc, dzieci cyfrowego pokolenia. Zastanawiałeś się kiedykolwiek, jak elektroniczne gadżety wpływają na rozwój malucha? Czy płaski, wirtualny świat pełen migających kolorów może zastąpić namacalną rzeczywistość, która ma określony kształt czy zapach?
Psychologowie dziecięcy ostrzegają przed nadużywaniem urządzeń elektronicznych przez nasze pociechy. Przestroga ta tyczy się dzieci w każdym wieku.
Zobacz również: Telefon komórkowy i jego wpływ na zdrowie
Co więcej, my, dorośli, również powinniśmy przyjrzeć się temu, ile czasu spędzamy z telefonem bądź tabletem w ręku oraz jak nawyk ten wpływa na nasze zdrowie i życie społeczne.
Intuicyjna struktura urządzeń elektronicznych, a także ilość zadań, jakie są one w stanie wykonać, rozbudzają chęci dziecka do nieustannej interakcji ze światem wirtualnym.
Jeśli nie nauczymy malucha rozsądnie korzystać z tabletu czy telefonu komórkowego od najmłodszych lat, problem z dnia na dzień będzie stawał się coraz poważniejszy.
Jak zdiagnozować uzależnienie dziecka od tabletu?
Wyniki licznych badań dowodzą, że dziecko uzależnione od tabletu ma problem z kontrolowaniem swojego zachowania. To z kolei prowadzi do poważnych konsekwencji w rozwoju psychologicznym młodego organizmu.
Generalnie korzystanie z nowych technologii ma pozytywny wpływ na dzieci i młodzież – jednak wówczas, gdy jest kontrolowane, a dziecko potrafi swobodnie funkcjonować w “normalnym” świecie.
Uzależnienie objawia się tym, że tablet staje centrum całego świata malucha, a odebranie mu urządzenia wywołuje niezadowolenie, a nawet agresję.
Co więcej, spędzanie długich godzin przed ekranem tabletu odbiera dziecku czas na zabawę z rówieśnikami, aktywność na świeżym powietrzu, naukę czy spędzanie czasu z rodziną. Maluch stopniowo przekształca się w niewolnika nowych technologii.
“Każdy rodzaj uzależnienia ostatecznie stanowi atak na wolność jednostki. Oznacza to wyraźny problem zależności od czegoś lub kogoś.”
-Katty Leonela Jaramillo Ospina-
Uzależnienie od tabletu – czynniki ryzyka
Zdaniem specjalistów uzależnienie od nowych technologii to złożony problem rozwojowy dziecka, który objawia się nieustannym zainteresowaniem malucha urządzeniem elektronicznym.
W rzeczywistości dziecko uzależnione od tabletu jest wynikiem stopniowego łączenia się kilku różnych czynników. Poniżej opiszemy najistotniejsze z nich.
Przeczytaj także artykuł: Dzieci nie potrzebują telefonu, podaruj im czas
Czynniki genetyczne
W wielu przypadkach na rozwój zachowań uzależniających mają wpływ wrodzone skłonności genetyczne i neurobiologiczne.
Jeśli w rodzinie pojawiły się przypadki silnych uzależnień lub zaburzenia równowagi w systemach neurotransmisji, istnieje ryzyko, że taka skłonność może rozwinąć się również u Twojego dziecka. Stąd tak istotna jest kontrola malucha już od pierwszych miesięcy życia oraz wspieranie jego zdrowego, naturalnego rozwoju psychicznego.
Predyspozycje indywidualne, osobowość
Nawet jeśli nie posiadamy wrodzonych skłonności do rozwoju uzależnień, niektóre cechy nabyte mogą nas ku nim prowadzić. Należą do nich między innymi: niestabilność emocjonalna, nadmierna impulsywność, niska tolerancja na stany depresyjne i frustrację.
Warto wspomnieć tu także o niskim poczuciu własnej wartości czy braku kompetencji społecznych i komunikacyjnych.
Atmosfera rodzinna
Wyniki niejednych badań udowodniły, że środowisko rodzinne ma ogromny wpływ na rozwój dzieci.
Maluchy, które dorastają w nieprawidłowo funkcjonujących rodzinach, w atmosferze problemów społeczno-ekonomicznych, braku miłości i uwagi, bez odpowiedniego modelu wychowawczego i kontroli, z łatwością rozwijają zachowania uzależniające.
Zaburzenia psychiczne
Nierzadko uzależnienie dziecka od tabletu jest także wynikiem innych problemów rozwojowych lub zdrowotnych, na przykład zaburzeń psychicznych. Diagnoza w takich przypadkach jest stawiana przez specjalistę, a stan pacjenta wymaga leczenia.
Mowa tu o poważnych zaburzeniach, takich jak stany depresyjne, fobie społeczne, zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi itp. W takich przypadkach łatwo o rozwój zachowań uzależniających od nowych technologii nawet u bardzo małych dzieci.
Traumatyczne przeżycia
Nagminnie powtarzające się stresujące sytuacje lub kryzys emocjonalny w dzieciństwie także mogą stymulować rozwój zachowań uzależniających.
Dziecko może zamknąć się w cyfrowym świecie na skutek śmierci bliskiego członka rodziny, molestowania seksualnego, niepowodzeń w szkole, nadużyć fizycznych i przemocy itp.
Dziecko uzależnione od tabletu – objawy problemu
Jak ustalić, czy Twoja pociecha rzeczywiście wpadła w sidła nałogu i nie potrafi prawidłowo funkcjonować bez tabletu, iPada czy smartfona?
Zdaniem specjalistów uzależnienie od nowych technologii i sieci społecznościowych u dzieci i młodzieży objawia się następującymi zachowaniami:
- Dziecko mało śpi. W wielu przypadkach można mówić nawet o śnie krótszym niż pięć godzin. Ofiara nałogu kładzie się bardzo późno, a o poranku ma problem z energicznym rozpoczęciem dnia.
- Zaniedbuje swoje obowiązki, stroni od towarzystwa, nie dba o zdrowie, zawala szkołę itp.
- Nie potrafi samodzielnie kontrolować czasu spędzanego przed ekranem urządzeń elektronicznych.
- Dziecko oszukuje, gdy pytamy je o ilość czasu spędzonego z tabletem w ręku.
- Jest poirytowane, gdy nie ma dostępu do Internetu lub urządzenia elektronicznego.
- Jest celem częstych skarg ze strony rodziny i znajomych: nie ma bowiem z nim normalnego, zdrowego kontaktu twarzą w twarz.
Co robić, gdy dziecko jest uzależnione od tabletu?
Obecnie naukowcy i specjaliści w dziedzinie psychologii dziecięcej poświęcają coraz więcej czasu na badania nad wpływem nowych technologii na dzieci i młodzież.
Alarmują, by zacząć odpowiednie wychowanie już od pierwszych miesięcy życia dziecka. Tylko w ten sposób zdołamy wykształcić w nim zdrową i pozytywną interakcję z osiągnięciami cywilizacji.
Poniżej znajdziesz kilka wskazówek na to, jak zapobiec rozwijaniu przez dziecko zachowań uzależniających od tabletu, smartfona czy komputera.
- Dzieci poniżej dwóch lat życia nie powinny korzystać z żadnych urządzeń elektronicznych. Nie zaleca się także puszczanie im bajek w telewizji.
- Należy konsekwentnie kontrolować ekspozycję dziecka na bodźce wytwarzane przez urządzenia elektroniczne i stopniowo zwiększać ich swobodę w korzystaniu z dobrodziejstw nowych technologii. Niezwykle skuteczna w tym zakresie okazuje się zasada 3-6-9-12.
- Ustal zasady i godziny użytkowania urządzeń elektrycznych przez dzieci i resztę domowników. Pamiętaj, że przykład zawsze powinien iść z góry!
- Nie zabraniaj dziecku korzystania z tabletu, lecz naucz je kontrolować czas i efektywność działań w świecie nowych technologii.
- Nie pozwalaj maluchowi ani nastolatkowi korzystać z tabletu i telefonu podczas spotkań rodzinnych czy posiłków. Ty sam też tego nie rób.
- Naucz dziecko, by korzystało z urządzeń elektronicznych przy otwartych drzwiach pokoju.
- Na równi z używaniem tabletu promuj także inne czynności, takie jak czytanie, sport, aktywność na świeżym powietrzu, zajęcia kulturalne itp.
- Zachęcaj dziecko do rozwijania zdolności komunikacyjnych. Często rozmawiajcie, grajcie w ciekawe gry, komentujcie obejrzany film itp.
- Nie dawaj dziecku tabletu tylko dlatego, że nie masz czasu się nim zająć. W takim wypadku zreorganizuj swój dzień tak, by znaleźć czas, aby razem z maluchem posurfować trochę po sieci.
Przeczytaj koniecznie artykuł: Promieniowanie elektromagnetyczne – wpływ na zdrowie
Zasięgnij porady specjalisty
Powyższe zalecenia to tylko działania profilaktyczne, które mogą uchronić dziecko przed uzależnieniem od tabletu i telefonu. Jeśli zauważysz, że Twoja pociecha zaczyna nałogowo używać urządzeń elektronicznych, powinieneś zasięgnąć w tej sprawie porady specjalisty.
Jeśli konsekwentnie będziesz dążyć do rozsądnego korzystania z dobrodziejstw nowych technologii przez wszystkich członków rodziny, zadbasz o lepszą jakość Waszego życia, dobrą komunikację i radość ze wspólnie spędzanych chwil.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Aguilar, O. E. (2012). Algunos factores relacionados con las adicciones. Revista de Especialidades Médico-Quirúrgicas, vol. 17 (2), pp. 69-70. https://www.redalyc.org/articulo.oa?id=47323278001
- Barreras, I. F. C. (2013). ¿ Domesticando a Internet? Niños, padres e Internet. Una mirada al uso de Internet en los hogares. IXAYA: Revista Universitaria de Desarrollo social, 5, 121-147. http://ixaya.cucsh.udg.mx/sites/default/files/domesticando_internet.pdf
- De Sola Gutiérrez, J. (2014). ¿Qué es una adicción? Desde las adicciones con sustancias a las adicciones comportamentales. Evaluación e intervención terapéutica. Revista Digital de Medicina Psicosomática y Psicoterapia. https://www.psicociencias.org/pdf_noticias/Adicciones._Evaluacion_e_intervencion_terapeutica.pdf
- Díez, A. (2020). Recomendaciones para niños y sus familiares sobre la pandemia de coronavirus COVID-19. Madrid: Sociedad de Psiquiatría Infantil (SPI) y Asociación Española de Pediatría (AEP). https://www.aeped.es/sites/default/files/spi-aep-recomendaciones_para_ninos_y_sus_familiares_sobre_la_pandemia_de_coronavirus.pdf
- Echeburúa, E., & De Corral, P. (2010). Adicción a las nuevas tecnologías ya las redes sociales en jóvenes: un nuevo reto. Adicciones, 22(2), 91-96. https://www.redalyc.org/pdf/2891/289122889001.pdf
- Encinas, F. L., Moll, A. R., & Fuentes, M. H. (2015). Guía para padres y educadores sobre el uso seguro de Internet, móviles y videojuegos. Fundación Gaudium