Dysgrafia: typy, przyczyny, leczenie

Dysgrafia to zaburzenie utrudniające cierpiącym na nią osobom pisanie. Jest powszechna wśród dzieci i utrzymuje się przez całe życie.

Dysgrafia to zaburzenie neurologiczne obejmujące problemy z pisaniem. Dotyczy to zarówno pisania ręcznego, mechanicznego jak i ortografii. Szacuje się, że 5 do 20% uczniów ma kłopoty z pisaniem, ale nieznana jest dokładna częstotliwość występowania dysgrafii.

Większość dzieci ma problemy z pisaniem, gdyż czynność ta wymaga nauki i praktyki. Jeśli jednak charakter pisma dziecka jest bardzo nieuporządkowany pomimo licznych wysiłków, możliwe, że maluch cierpi na to zaburzenie. Dowiedz się więcej na jego temat.

Dysgrafia i jej objawy

Dysgrafia utrudnia pisanie i negatywnie wpływa na spójność pisanych słów. Koncentrowanie uwagi na transkrypcji sprawia bowiem, że zaburzeniu ulega wyrażania koncepcji i idei. Dlatego też kłopot ten obejmuje naukę pisania jako całość.

Na portalu Understood.org można znaleźć typowe objawy dysgrafii. Oto niektóre z nich:

• Nieprawidłowe stawianie liter.
• Niespójne korzystanie ze spacji pomiędzy znakami.
• Trudności z pisaniem w linii prostej.
• Litery różnej wielkości.
• Ciągłe kreślenie.
• Kłopoty z ortografią – niepełne wyrazy, brakujące litery, błędy.

Poza błędami na papierze, dużo mówi nam postawa dziecka przyjmowana podczas pisania. Dziecko z dysgrafią w nietypowy sposób trzyma długopis i znajduje się w dziwnej pozycji przy pisaniu lub układa kartkę w nieprawidłowy sposób.

Dysgrafia i jej typy

Jak podaje portal Special Needs, istnieją różne typy dysgrafii. Oto one:

• Dyslektyczna: słowa są pisane w niezrozumiały sposób, ale zdania są składne.
• Motoryczna: powodowana problemami motorycznymi i nieprawidłowym napięciem mięśniowym. Własne i przepisywane zdania są niezrozumiałe. Osoby z tym problemem są w stanie formułować zdania, ale przychodzi im to z dużym trudem.
• Przestrzenna: dziecko z tym kłopotem nie jest w stanie pojąć koncepcji przestrzeni, łączy zdania, nie trzyma się linii ani marginesów. Zdania są jednak zrozumiałe, a litery tworzą spójną całość.
• Fonologiczna: charakteryzuje się problemami z pisaniem i literowaniem nowych, złożonych wyrazów. Dzieci z tym kłopotem nie są w stanie zapamiętywać fonemów.
• Leksykalna: to rzadka forma dysgrafii, przy której słowa, które pisze się tak, jak się mówi, zapisywane są poprawnie, w przeciwieństwie do tych nieregularnych. Najczęściej dotyczy języka angielskiego i francuskiego.

Przyczyny

Ustalenie przyczyny dysgrafii u dzieci może okazać się sporym wyzwaniem. U dorosłych może być ona wynikiem uszkodzeń mózgu, guzów, udarów lub innych problemów neurologicznych.

U dzieci przyczyny dysgrafii są dwojakiej natury: neurologiczne lub motoryczne. Te pierwsze nie muszą być poważne – czasami pewne drobne zaburzenia utrudniają prawidłowe porządkowanie liter. Inne zaburzenie powiązane z dysgrafią to ADHD.

Przyczyny psychomotoryczne mogą być nieco bardziej subtelne – na przykład wrodzone choroby powodujące stopniowy zanik mięśni.

Diagnozowanie dysgrafii

Portal ADDitude specjalizujący się w tematyce ADHD wyjaśnia, że diagnostykę dysgrafii przeprowadza się w standardowy sposób poprzez ewaluację Specific Learning Disorder (SLD). Dziecko musi spełnić 4 kryteria:

1. Wykazywać przynajmniej 6 standardowych objawów utrudniających naukę przez minimum 6 miesięcy.
2. Mieć znaczne problemy z nauką w porównaniu z rówieśnikami.
3. Kłopoty powinny zostać stwierdzone w otoczeniu szkolnym, choć uwydatnienie ulegają przy podjęciu pracy,
4. Odrzucona została ewentualność występowania innych chorób takich jak niedowidzenie.

Leczenie

Dysgrafia to problem, który towarzyszy człowiekowi przez całe życie i jest nieuleczalny. Terapia polega na wspieraniu rozwoju i ćwiczeniach. Problemu nie da się jednak rozwiązać lekami ani zabiegiem chirurgicznym.

Stan pacjenta można jednak poprawić. Często pomaga terapia zajęciowa, podczas której terapeuta pomaga dziecku skuteczniej pisać i przyjmować prawidłowe pozycje. Co więcej, szkoła powinna oferować cykle edukacyjne odpowiadające potrzebom malucha.

Jak pracować nad pisaniem?

Na koniec prezentujemy kilka rad, które można zastosować w przypadku dysgrafii, by ułatwić dziecku funkcjonowanie. Portal LDonline.org poleca następujące opcje:

• Daj dziecku kartkę w linie, by łatwiej było mu utrzymać strukturę pisma.
• Pozwól maluchowi wypróbować różne długopisy i ołówki, aż znajdzie odpowiedni dla siebie.
• Zacznij proces nauki pisania od przedstawiania idei w postaci rysunków.
• Naucz dziecko różnych technik pisania. Niech wybierze najwygodniejszą.
• Nie zachęcaj do przepisywania – lepiej wspierać autonomię.

Dysgrafia jest przewlekła, ale da się ją leczyć

Podsumowanie dysgrafii w kilku paragrafach to niełatwe zadanie, gdyż mowa o złożonym problemie klinicznym. Jeśli ty lub twoje dziecko cierpi na dysgrafię, zalecamy przejrzenie podanych powyżej stron w celu znalezienia rozwiązań.

Dysgrafia to problem na całe życie – nie da się jej wyleczyć. Dlatego też terapia i praktyka to najlepsi sojusznicy dziecka. Zaangażowanie i cierpliwość pozwalają osiągnąć pewien stopień autonomii w pisaniu.