Drożdżyca - Czym jest i jak się objawia?
Drożdżyca to rodzaj grzybiczej infekcji skóry lub błony śluzowej, za którą odpowiedzialne są drożdżaki z rodzaju Candida. Tego rodzaju mikroorganizmy występują na co dzień u większości zdrowych ludzi, nie stanowiąc żadnego zagrożenia dla zdrowia.
Kiedy jednak dochodzi do osłabienia odporności organizmu, drożdżaki mogą okazać się przyczyną przykrych i uciążliwych infekcji.
Drożdżyca może objawiać się na wiele różnych sposobów, dlatego też najlepszą metodą wykrywania są badania laboratoryjne.
Infekcje pochodzenia grzybiczego różnią się pod względem przyczyn, przebiegu, objawów i ich nasilenia. Najczęściej dotykają one skóry, błon śluzowych i tkanek głębokich.
Nie są to ogólnie dolegliwości zagrażające zdrowiu, może się jednak zdarzyć, że w przypadkach poważniejszych dochodzi do immunosupresji, czyli ograniczenia produkcji przeciwciał i komórek odporności.
Chcesz dowiedzieć się więcej o różnych rodzajach mikroorganizmów wywołujących tego rodzaju schorzenia? Koniecznie czytaj dalej.
Drożdżyca i jej różne oblicza
Drożdżaki Candida
Za tym rodzajem drożdżycy stoją grzyby, a konkretniej drożdżaki, czyli mikroorganizmy najczęściej jednokomórkowe. W dzisiejszym artykule będą nas interesować przede wszystkim ich cztery odmiany:
- Candida albicans: Jest to odmiana najbardziej agresywna i odpowiedzialna za niemal połowę przypadków drożdżycy.
- Candida glabrata
- Candida parapsilosis: Tą odmianą najłatwiej zarazić się poprzez kontakt z igłą lub cewnikiem.
- Candida krusei: Najczęściej efekt uboczny stosowania Flukonazolu, czyli substancji o działaniu antygrzybicznym.
Co musisz wiedzieć o zakażeniach oportunistycznych?
Zakażenia oportunistyczne to te, do których zachodzi u osób o obniżonej odporności, a także na skutek wspomnianej już immunosupresji.
Aby do takiego zakażenia doszło, odporność organizmu musi być w jakiś sposób osłabiona i musi powstawać jakiegoś rodzaju luka, przez którą patogeny chorobotwórcze są w stanie dostać się do naszego ciała i je zaatakować.
Właśnie drożdżyca jest jednym z najpowszechniejszych rodzajów infekcji oportunistycznych. Drożdżaki Candida występują bowiem u większości populacji, znajdując się między innymi na skórze czy w błonach śluzowych.
U zdrowych osób nie wywołują jednak żadnych objawów ani efektów ubocznych. Dopiero w przypadku obniżonej odporności organizmu, Candida staje się przyczyną dolegliwości zdrowotnych.
Jak można zarazić się drożdżycą?
Przez uszkodzenie skóry lub błony śluzowej
Najbardziej zagrożone takim rodzajem zakażenia są osoby korzystające z cewników, protez lub poddające się dializom. W ten sam sposób można wytłumaczyć także częste infekcje tego typu u osób uzależnionych od narkotyków, nie dbających o używanie jednorazowych igieł.
Kiedy w taki sposób drożdżaki dostają się krwiobiegu, ma to bezpośredni wpływ na niemal wszystkie organy wewnętrzne. Taki mechanizm jest powszechny u osób o znacznie obniżonej odporności – np. związanej z zaawansowanym stadium białaczki czy zarażonych wirusem HIV.
Uszkodzenie skóry czy błony śluzowej sprawia, że nie mogą one już w pełni pełnić swojej roli pierwszej bariery, jaką napotykają mikroorganizmy chorobotwórcze w drodze do wnętrza naszego organizmu.
Drożdżyca może być więc problemem osób decydujących się na piercing czy tatuaż w nieodpowiednich warunkach, czy też korzystających z cewnika, protezy czy igieł.
Drożdżyca jako efekt zaburzeń flory bakteryjnej
Zaburzenia flory bakteryjnej to najczęściej efekt nadużywania antybiotyków. Można to prosto wytłumaczyć, gdy wiemy, jak tego rodzaju leki działają.
Antybiotyk atakuje nie tylko bakterie odpowiedzialne za dane schorzenie i objawy, ale także niszczy naturalną florę bakteryjną, wyjaławiając nasz organizm.
Pozbawia nas to tym samym kolejnej naturalnej bariery ochronnej. Zwiększa to ryzyko zachorowania na drożdżycę i inne infekcje błony śluzowej. U kobiet są to najczęściej infekcje intymne.
Immunosupresja
Jest to przyczyna związana z obniżoną odpornością, czy to u pacjentów z wirusem HIV, czy też u osób po transplantacjach zażywających leki mające na celu zapobiegnięcie odrzuceniu przeszczepu.
Drożdżyca a miejsce występowania
Pleśniawka
Ten rodzaj drożdżycy charakteryzuje się obecnością białawego nalotu na języku, podniebieniu oraz błonie śluzowej jamy ustnej i gardła. Po usunięciu nalotu, błona śluzowa jest zaczerwieniona i uszkodzona.
Może być to bardzo bolesne; utrudnia również oddychanie i połykanie. Pleśniawka najczęściej dotyka pacjentów zakażonych wirusem HIV (w 90% przypadków), będąc jednocześnie jednym z pierwszych widocznych objawów.
Jest to także jeden z najpowszechniejszych rodzajów infekcji oportunistycznych, choć w ostatnich latach liczba zachorowań nieco spadła.
Pleśniawka może być również objawem towarzyszącym chorobom nowotworowym (a konkretniej agresywnemu ich leczeniu), a także przypadłością noworodków, u których nie rozwinął się jeszcze w pełni układ odpornościowy.
Infekcje intymne u kobiet
Drożdżyca stosunkowo często występuje również w kobiecych miejscach intymnych. Jak się objawia? Przede wszystkim zaczerwienieniem, pieczeniem i bólem, szczególnie przy oddawaniu moczu.
Na skórze i błonie śluzowej pojawić się mogą także białe plamki. Dodatkowym objawem jest biała, gęsta wydzielina z pochwy, z grudkami. Z wyglądu może przypominać twaróg.
Infekcje intymne u mężczyzn
Infekcje intymne w przypadku mężczyzn są o wiele rzadsze niż u kobiet, jednak mogą się one zdarzać zwłaszcza u pacjentów chorujących na cukrzycę lub utrzymujących kontakty seksualne z kimś chorującym wcześniej na drożdżycę.
Jak objawia się drożdżyca w przypadku mężczyzn? Przede wszystkim zaczerwienieniem skóry i pieczeniem, zwłaszcza przy oddawaniu moczu. Mogą pojawiać się także bolesne krostki.
Drożdżyca skóry
Najczęściej występuje na tych obszarach ciała, na które najczęściej zakładamy obcisłe i dopasowane ubrania. To właśnie tam tworzy się ciepłe i wilgotne środowisko, idealne dla rozwoju bakterii oraz grzybów.
Kiedy takie środowisko już się wytworzy i drożdżaki zaczynają atakować skórę, pojawia się zaczerwienienie oraz swędząca wysypka. Najczęściej ten rodzaj infekcji występuje na obszarze pod biustem lub w okolicy miejsc intymnych.
Stosunkowo łatwo w pierwszej fazie rozwoju choroby jest pomylić ją z trądzikiem. Drożdżyca skóry może występować również u dzieci noszących pieluszki.
Zespół Whitakera
Zespół Whitakera (APS-1), czyli inaczej autoimmunologiczny zespół niedoczynności wielogruczołowej typu 1 albo też zespół APECED, to stosunkowo rzadka choroba genetyczna, będąca wynikiem mutacji genu AIRE.
Pierwsze objawy pojawiają się już w dzieciństwie i są identyczne jak w przypadku zwykłej drożdżycy paznokci czy błony śluzowej jamy ustnej.
Później objawy nasilają się, pokrywając coraz większy obszar ciała. Zespołowi Whitakera często towarzyszy niedoczynność tarczycy, niewydolność nadnerczy czy choroba Addisona .
Drożdżyca narządowa (głęboka)
Grzybica przełyku
Najczęściej występuje u osób z immunosupresją, bardzo często u pacjentów zakażonych wirusem HIV lub zmagających się z chłoniakiem. O wiele rzadziej można spotkać się z tą grupą objawów u osób zażywających kortykosteroidy. Do najpoważniejszych objawów można zaliczyć:
- pieczenie w okolicy mostka
- problemy z przełykaniem
- zgaga
Dodatkowo pojawia się biała pseudobłona śluzowa, pokrywająca całą właściwą śluzówkę przełyku.
Grzybica inwazyjna
W tym przypadku mamy do czynienia z mikroorganizmami chorobotwórczymi, które trafiły już do krwiobiegu, wywołując tym samym dolegliwości niemal wszystkich organów wewnętrznych.
Jest to drożdżyca bardzo często dotykająca osób zakażonych wirusem HIV oraz z silną immunosupresją, np. związaną z zaawansowaną białaczką. Rokowania są wówczas bardzo słabe.
Diagnostyka i profilaktyka
Diagnostyka drożdżycy wymaga pobrania próbek i przeprowadzenia badań laboratoryjnych. Lekarz pobiera próbkę za pomocą specjalnego patyczka, a następnie przeprowadza badania pod mikroskopem, aby stwierdzić, czy są w niej obecne drożdżaki.
Jeśli chodzi o profilaktykę, kluczowym aspektem jest prawidłowa higiena osobista. Po kąpieli zawsze należy dokładnie osuszyć skórę, szczególnie w okolicy miejsc intymnych.
Z kolei kobietom ciężarnym zalecane jest regularne spożycie naturalnego jogurtu, który zapewni odpowiednie pH pochwy.
Należy także pamiętać, że leczenie różni się w zależności od każdego przypadku, choć w przypadku infekcji intymnych uniwersalnych rozwiązaniem może być maść z klotrimazolem stosowana miejscowo.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- McCarty, T. P., & Pappas, P. G. (2016). Invasive Candidiasis. Infectious Disease Clinics of North America. https://doi.org/10.1016/j.idc.2015.10.013
- Millsop, J. W., & Fazel, N. (2016). Oral candidiasis. Clinics in Dermatology. https://doi.org/10.1016/j.clindermatol.2016.02.022
- Maurissen, W., Van Meensel, B., Verguts, J., Donders, G., & Lagrou, K. (2009). Vulvovaginal candidiasis. Tijdschrift Voor Geneeskunde. https://doi.org/10.2143/TVG.65.23.2000660
- Arendrup, M. C. (2010). Epidemiology of invasive candidiasis. Current Opinion in Critical Care. https://doi.org/10.1097/MCC.0b013e32833e84d2
- Arroyo-Fajardo, A., San Juan-Delgado, M. F., & García-Rodríguez, J. (2017). Vaginitis por candida glabrata: ¿la gran olvidada? Revista Iberoamericana De Micología, 34(4), 246. doi:10.1016/j.riam.2017.01.001
- Prieto Santa Anna, Luz Marina, Illnait Zaragozí, María Teresa, Ramos Rodallegas, Edna G., Lazcano Herrero, Bonfilio, Márquez Sánchez, Norma, Cantelar de Francisco, Nereyda, Manzur Katriba, Julián, & Martínez Machín, Gerardo. (2006). Candidiasis oral en pacientes seropositivos al VIH y casos SIDA: Aspectos clínicos, micológicos y terapéuticos. Revista Cubana de Medicina Tropical, 58(3) Recuperado en 11 de junio de 2020, de http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0375-07602006000300001&lng=es&tlng=es.
- Estrada Pereira, Gladys Aída, Márquez Filiu, Maricel, Díaz Fernández, José Manuel, & Sánchez Cuza, Odalis. (2015). Candidiasis bucal en pacientes con tratamiento antineoplásico. MEDISAN, 19(9), 1080-1087. Recuperado en 11 de junio de 2020, de http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1029-30192015000900002&lng=es&tlng=es.
- Palacios Martínez D, Díaz Alonso RA, Gutiérrez López M, Gordillo López FJ, Arranz Martínez E, Ruiz García A. Esofagitis candidiásica en una paciente inmunocompetente: a propósito de un caso. An Sist Sanit Navar. 2013;