Czym się różni mądrość od inteligencji

Inteligencja jest często powiązana ze zdolnościami poznawczymi, podczas gdy mądrość wiąże się z wykorzystywaniem szans. Ale czy naprawdę istnieje różnica między tymi dwiema cechami?
Czym się różni mądrość od inteligencji
Maria Fatima Seppi Vinuales

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Maria Fatima Seppi Vinuales.

Ostatnia aktualizacja: 24 stycznia, 2023

Czym jest mądrość, a czym inteligencja. Na przykład, czy osoba, która uzyskała wysoki wynik w teście, jest mądra czy inteligentna? A co z kimś, kto potrafi powiedzieć, że jego towarzysz zabaw ma zamiar oszukiwać?

Często mylimy te dwa terminy, chociaż istnieją różnice między byciem mądrym a byciem inteligentnym. Zobaczmy, na czym one polegają.

Czym jest mądrość?

Często mówi się, że mądrzy ludzie są praktyczni, operacyjni, czujni i bardzo mocno zwracają uwagę na sygnały środowiskowe. Dzięki temu mogą szybko myśleć, działać i podejmować decyzje. Tę cechę określa się również jako spryt.

Tak więc główna korzyść wynikająca z bycia mądrą, lub sprytną osobą wiąże się z rejestracją kontekstu, która prowadzi do odczytania sytuacji oraz odpowiedniej i umiejętnej reakcji. Pozwala to na wykorzystanie szans.

Myślimy, że spodoba ci się również ten artykuł: 6 ciekawych faktów: jak działa ludzki mózg?

Co oznacza bycie inteligentnym?

Po pierwsze, zanim zdefiniujemy, czym jest inteligencja, należy wspomnieć, że jest to trudny konstrukt. W wielu jego aspektach nadal nie ma pełnego konsensusu w środowisku naukowym.

Z drugiej strony należy również zauważyć, że przez długi czas ta zdolność umysłowa była kojarzona z kognitywnością, czyli poznawaniem. Potem pojawiły się inne teorie, które kładły nacisk na różne aspekty.

Na przykład teoria inteligencji wielorakich Gardnera, która pochodzi z lat 80., wprowadziła zmianę paradygmatu. Według autora istnieją następujące inteligencje:

  • Logiczna
  • Lingwistyczna
  • Cielesna – kinestetyczna
  • Muzyczna
  • Przestrzenna
  • Naturalistyczna
  • Interpersonalna
  • Intrapersonalna

Dla Gardnera wszyscy ludzie posiadają mieszankę tych inteligencji, różniących się większym lub mniejszym potencjałem rozwoju

Z kolei Daniel Goleman postulował znaczenie inteligencji emocjonalnej, która polega na wykorzystywaniu umiejętności społecznych, wiedzy i zarządzania emocjami. Dla tego psychologa samo IQ nie wystarczy.

bądź mądry i bądź inteligentny
Idea mózgu wyłącznie kognitywnego zdezaktualizowała się w nauce. Dlatego pojawiła się koncepcja inteligencji wielorakich.

Czym się różni mądrość od inteligencji

Poza definicjami moglibyśmy określić dwie różnice między byciem mądrym a byciem inteligentnym. Zobaczmy.

Ma to związek z faktem, że inteligencja była przedmiotem badań od lat i dlatego dzisiaj istnieje definicja lub standard tego, co to znaczy być inteligentnym. Istnieją nawet testy psychometryczne do pomiaru tej cechy. Pierwsze z nich zostały opracowane przez Bineta i Simona. Obecnie istnieje kilka narzędzi, chociaż większość z nich koncentruje się na pomiarze rozumienia werbalnego, rozumowania percepcyjnego, pamięci roboczej i szybkości przetwarzania.

W obliczu różnych modeli inteligencji można, ale nie trzeba, kwestionować, czy ta konceptualizacja jest odpowiednia. Prawda jest taka, że z reguły osoba o ponadprzeciętnym IQ jest uważana za inteligentną. Jeśli przekracza IQ 130, można mówić o wyjątkowych uzdolnieniach lub wysokich zdolnościach.

Jeśli chodzi o bycie mądrym lub sprytnym, nie ma naukowego ani mierzalnego konstruktu jako takiego. Pojęcie to odpowiada codziennej, zdroworozsądkowej idei. Wiąże się bardziej z wyobrażeniem osoby, która wie, jak korzystać z okazji, która uczy się na podstawie sytuacji i która wie, jak rozwiązywać problemy.

Kolejna różnica dotyczy rozwoju cech. Chociaż inteligencja jest raczej czymś stałym i wrodzonym, mądrość można rozwinąć. Innymi słowy, inteligencję można wzbogacić, chociaż nie można zwiększyć IQ, podczas gdy mądrość i spryt mogą ewoluować w czasie.

Nie wszystkie stanowiska naukowe potwierdzają ten pogląd. Niektórzy uważają, że chociaż istnieją pewne niezmienne warunki dotyczące inteligencji, prawdą jest również, że mózg charakteryzuje się neuroplastycznością, więc nie można mówić o stałości.

Podoba Ci się ten artykuł? Możesz także przeczytać: Co to jest tętniak mózgu? Dowiedz się o stanie Emilii Clarke podczas Gry o tron

Niektóre sposoby, by wzmocnić obie cechy

Jeśli pomyślimy o implikacjach jednej i drugiej koncepcji, każda z nich ma coś do wniesienia w różnych obszarach. Dlatego dobrze jest przyjąć je razem jako przydatne zdolności.

Niektóre zalecenia dotyczące stymulacji obu tych cech są następujące:

  • Dbanie o zdrowie. Zawsze dbaj o ciało, aby wykorzystać swoje umiejętności i talenty. Zaleca się sen, wypoczynek, dobre odżywianie i ćwiczenia.
  • Branie udziału w nowych doświadczeniach. Wykonywanie czynności innych niż te, które wykonujemy często, pozwala nam poznawać innych ludzi, poszerzać odkrywany świat i zmieniać naszą perspektywę. Co więcej, musimy pamiętać, że im bardziej zróżnicowane są te doświadczenia, tym bardziej będziemy dywersyfikować nasz sposób myślenia i działania.
  • Posiadanie kontaktów towarzyskich. To pozwala nam poprawić umiejętności kontaktów międzyludzkich, a także zacząć zwracać uwagę na emocje nasze i innych.
bądź mądry i bądź inteligentny
Czynności, które wydają się nam banalne, takie jak dobry sen, mogą mieć znaczący wpływ na funkcjonowanie mózgu.

Mądrość i inteligencja… trochę jednego i drugiego

Dla dobrego funkcjonowania lub wydajności w różnych dziedzinach życia ważne jest, aby mieć odpowiednią dawkę obu tych cech. Kluczowe znaczenie ma wiedza, umiejętność rozumowania i rozumienia, ale także bystrość w rozwiązywaniu praktycznych sytuacji i odczytywanie sygnałów kontekstowych.

Jeśli chodzi o bycie mądrym lub inteligentnym, obie cechy mogą działać w sposób komplementarny. Strategiczne jest użycie jednej lub drugiej, w zależności od sytuacji.

Natomiast inteligencja emocjonalna pojawiła się w nauce, aby pokazać nam, że nie ma jednej koncepcji, ale wiele, i że emocje wpływają na zdrowie i dobre samopoczucie. Przykładem jej zastosowania są nowe edukacyjne programy interwencyjne, które oprócz wcielania wiedzy obejmują pracę nad komponentem emocjonalnym.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Goleman, D. (2015). El cerebro y la inteligencia emocional: nuevos descubrimientos. B de Books.
  • Goleman, Daniel. La práctica de la inteligencia emocional. Editorial Kairós, 2010.
  • Vílchez, P. S. (2002). Evolución de los conceptos sobre inteligencia. Planteamientos actuales de la inteligencia emocional para la orientación educativa. Educación XX15(1).

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.