Bezsenność - czy wiedziałeś, że istnieją różne rodzaje?
Bezsenność, czyli trudności z zaśnięciem lub utrzymaniem snu to w dzisiejszych czasach bardzo powszechny problem.
Bezsenność ma różne odmiany, które zależą przede wszystkim od jej powodu, czasu trwania lub też konsekwencji, jakie przynosi. Przeczytaj artykuł, aby dowiedzieć się, jakie formy może przybierać bezsenność.
Czym jest bezsenność?
Nie każdy rodzaj zaburzenia snu należy od razu uznać za bezsenność. Jeżeli nie możesz spać jednej nocy, ponieważ jesteś podekscytowany jakimś wydarzeniem (na przykład podróżą, ślubem, przeprowadzką itp.) to nie masz powodów do zmartwień.
Problem pojawia się, gdy regularnie masz problemy z zaśnięciem i utrzymaniem snu.
Bezsenność dotyka sporą część współczesnego społeczeństwa. Może objawiać się zasypianiem dopiero nad ranem lub też nagłym przebudzeniem się i niemożnością ponownego zapadnięcia w sen.
Bezsenność można sklasyfikować ze względu na czas, w jakim się utrzymuje:
- o średnim natężeniu, jeśli trwa do miesiąca,
- poważna, jeżeli jej czas trwania wynosi od 4 do 6 miesięcy,
- chroniczna, jeżeli przekracza 6 miesięcy.
Może mieć mnóstwo przyczyn, na przykład zaburzenia emocjonalne, napady stresu, depresję, a także stany lękowe.
U niektórych osób przyczyna bezsenności tkwi w zaburzeniach hormonalnych lub ma związek z zaburzeniami rytmu dobowego mającego decydujące znaczenie w regulowaniu snu i wypoczynku.
To jednak nie wszystko. Bezsenność mogą powodować również inne czynniki, takie jak:
- złe warunki w miejscu spania,
- nieregularne nawyki związane ze snem,
- jedzenie obfitych i ciężkich kolacji,
- spożywanie substancji i używek wpływających na układ nerwowy (kawa, alkohol, narkotyki itp.).
Przeczytaj także artykuł: Pokonaj bezsenność 5 technikami oddechu
Czy można kontrolować bezsenność?
Bezsenności możemy zapobiec oraz postarać się, żeby nie przerodziła się w zaburzenie chroniczne. W tym przypadku bardzo ważne są zdrowe nawyki, takie jak:
- niesięganie po substancje pobudzające w godzinach wieczornych,
- przygotowywanie lekkich kolacji,
- aktywność fizyczna, ale jedynie mniej więcej do zachodu słońca, żeby nie przyśpieszać rytmu serca na noc,
- dbanie o warunki w sypialni, wykorzystując do tego kolory, światło i tłumienie hałasu,
- ścisłe dbanie o nawyki związane ze snem, zwracając szczególną uwagę na godziny chodzenia spać i wstawania,
- branie przed snem relaksującą kąpiel lub prysznic,
- unikanie oglądania telewizji oraz korzystania z urządzeń elektronicznych w łóżku,
- powstrzymywanie się od długich drzemek w ciągu dnia.
Wypoczynek i sen są bardzo ważne dla dobra organizmu, ponieważ regenerują go i pomagają mu się odbudować. Co więcej, sen wpływa na regulację termiczną i przygotowuje ciało na wyzwania kolejnego dnia.
Z tego powodu bezsenność może przynieść bardzo poważne konsekwencje zdrowotne. Wśród nich wymienić można chociażby:
- trudności z zapamiętywaniem i zaburzenia koncentracji,
- zmęczenie, wyczerpanie i uczucie senności przez cały czas,
- wypadki drogowe oraz incydenty w miejscu pracy,
- rozdrażnienie, depresja i zły humor,
- dezorientacja i poczucie zagubienia.
Jakie są rodzaje bezsenności?
Bezsenność podzielić można na trzy kategorie, zależnie od czasu jej trwania, nasilenia problemu oraz godzin, w których występuje.
Bezsenność przejściowa lub o średnim natężeniu
Chodzi o zaburzenie trwające maksymalnie do 4 tygodni. Może być spowodowane zmianami w rytmie dobowym, na przykład godzinami pracy lub położeniem geograficznym (zjawisko znane jako “jet lag” – poczucie zagubienia w strefie czasowej po długiej podróży).
Co więcej, ten rodzaj bezsenności może być spowodowany stresem, chorobą, problemami osobistymi lub nadużywaniem kofeiny i napojów alkoholowych.
Bezsenność krótkotrwała lub poważna
Trwa od 4 do 6 tygodni. Bardzo często dotyka osoby, które ucierpiały w jakimś wypadku, traumatycznym zdarzeniu lub przeżyły stratę bliskiej osoby. Stanowi często efekt stresu pourazowego.
Bezsenność długotrwała lub chroniczna
Trwa dłużej niż 3 miesiące i może nie przechodzić, aż osoba nią dotknięta wyleczy problem. W większości przypadków przyczyną jest choroba fizyczna lub psychiczna.
Bezsenność lekka lub łagodna
Jest to najczęściej spotykane zaburzenie snu. Zwykle nie powoduje poważnych problemów, jeśli chodzi o jakość życia oraz zdrowie fizyczne.
Po prostu budzimy się zmęczeni lub mamy mniej sił i chęci do pracy. Nie ma to jednak negatywnego wpływu na zdrowie fizyczne.
Bezsenność o średnim natężeniu
Jeżeli coraz częściej będziesz mieć problemy ze snem, znacznie wyraźniej będziesz odczuwać negatywne efekty bezsenności. Z każdym dniem coraz ciężej będzie Ci wykonywać swoje zadania, ponieważ będziesz odczuwać przewlekłe zmęczenie, rozdrażnienie, niepokój i stany lękowe. Mogą pogorszyć się także Twoje wyniki w pracy lub w szkole.
Wahania nastroju i problemy z zapamiętywaniem stają się codziennością.
Ostra bezsenność
W przypadku tej bezsenności zaburzenia snu są znacznie bardziej intensywne i nawracają z dużą intensywnością. Bardzo obniża to jakość życia osoby dotkniętej tym zaburzeniem.
Niemożliwe staje się wykonywanie zwykłych, codziennych czynności oraz wypełnianie obowiązków zawodowych lub szkolnych. Zwykle osoba dotknięta tą bezsennością nie ma nawet wystarczającej energii, żeby wstać z łóżka.
Co gorsza, wahania nastroju stają się coraz bardziej gwałtowne. Z czasem może prowadzić to do sięgania po pewne substancje mające “naprawić” tę poważną sytuację.
Może zainteresuje Cię też artykuł: Senność – dlaczego odczuwamy ją po jedzeniu?
Problemy z zaśnięciem
Bezsenność taka pojawia się zaraz po położeniu się. Charakteryzuje się trudnościami w zasypianiu – czasami ciężko zasnąć nawet do rana. Osoby nią dotknięte nie mogą znaleźć skutecznych sposobów na zaśnięcie (liczenie owiec, czytanie, medytacja, słuchanie odprężającej muzyki itp.).
Często ten rodzaj bezsenności wywoływany jest przez stany lękowe lub problemy osobiste, przez co mózg nie jest w stanie wystarczająco wypocząć.
Bezsenność pojawiająca się w środku cyklu snu
W tym przypadku problem pojawia się nad ranem. Choć osoba zapada w sen, gdy kładzie się do łóżka, po kilku godzinach się budzi i nie jest już w stanie ponownie zasnąć. Czasami przebudzenie następuje kilkakrotnie w ciągu nocy.
Bezsenność pod koniec snu
Ten rodzaj bezsenności jest również znany jako bezsenność poranna. W tej sytuacji osoba budzi się przed zaplanowaną godziną przebudzenia, jeszcze zanim zadzwoni budzik.
Jedną z jej przyczyn może być brak wyciemnienia sypialni. Światło dzienne działa na niektórych pobudzająco. Innym powodem jest niepokój spowodowany jakimś ważnym wydarzeniem czekającym na nas tego dnia.
Obrazek tytułowy dzięki uprzejmości © wikiHow.com
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Levenson, J. C., Kay, D. B., & Buysse, D. J. (2015). The pathophysiology of insomnia. Chest. https://doi.org/10.1378/chest.14-1617
- Tang, N. K. Y., Goodchild, C. E., Hester, J., & Salkovskis, P. M. (2012). Pain-related insomnia versus primary insomnia: A comparison study of sleep pattern, psychological characteristics, and cognitive-behavioral processes. Clinical Journal of Pain. https://doi.org/10.1097/AJP.0b013e31823711bc
- Alonso, F., Esteban, C., Montoro, L., & Tortosa, F. (2014). Psychotropic drugs and driving: Prevalence and types. Annals of General Psychiatry. https://doi.org/10.1186/1744-859X-13-14