Anemia i niedobór żelaza: jak je odróżnić?

Anemia i niedobór żelaza: jak je odróżnić?

Napisany przez Carmen Martín

Ostatnia aktualizacja: 24 sierpnia, 2022

Niedobór żelaza wywołuje określony rodzaj anemii: niedokrwistość z niedoboru żelaza. Jednak istnieją również inne rodzaje anemii, wywoływane przez różne czynniki. Anemia i niedobór żelaza bywają często mylone, a nieprawidłowa diagnoza może prowadzić do niewłaściwego doboru leczenia.

Chociaż ludzie często mylą takie terminy jak anemia i niedobór żelaza, to w rzeczywistości sporo je od siebie różni. Tak, to prawda, że między określonym rodzajem anemii a niedokrwistością z niedoboru żelaza istnieją pewne powiązania, ale nie można ich traktować jak jedno i to samo.

W rzeczywistości anemia to choroba heterogeniczna, która może mieć różne przyczyny. Chociaż jedna z nich to niedobór żelaza, to istnieją również jej inne rodzaje, które są wywoływane przez dysfunkcyjną produkcję krwinek czerwonych lub hemoglobiny.

Należy mieć świadomość, że żelazo stanowi komponent hemoglobiny w krwinkach czerwonych. Wspomaga transport tlenu do wszystkich komórek w organizmie, który jest potrzebny do wykonywania wszelkich kluczowych funkcji życiowych.

Obie te sytuacje w niektórych przypadkach mogą być ze sobą związane, ale nie wszystkie rodzaje anemii łączą się z niedoborem żelaza. W poniższym artykule wytłumaczymy, dlaczego anemia i niedobór żelaza to nie to samo i podpowiemy, jak może na je od siebie odróżnić.

Anemia i niedobór żelaza: jak je od siebie odróżnić?

Aby odróżnić anemię od niedoboru żelaza należy wiedzieć, na czym polega każde z tych schorzeń oraz dlaczego się pojawiają. Wspomnieliśmy już, że żelazo stanowi kluczowy składnik krwinek czerwonych, który umożliwia transport tlenu.

Żelazo pozyskujemy z tego, co jemy, a w niektórych pokarmach znajduje się go oczywiście więcej niż w innych. Oznacza to, że niektóre nawyki żywieniowe, choćby wegetarianizm czy weganizm, mogą wywoływać niedobór żelaza.

Słowo anemia napisane na kartce
Anemia pojawia się w wyniku niedoboru żelaza, ale te dwa problemy różnią się od siebie.

Wszystko dlatego, że czerwone mięso i ryby to pokarmy bogate w żelazo. Kolejny powód to fakt, że możesz mieć problem z przyswajaniem żelaza. Niektóre patologie, które wywierają wpływ na układ pokarmowy, na przykład celiakia, zmieniają proces przyswajania składników odżywczych.

W tym momencie należy poruszyć temat anemii. Anemia jest określana jako spadek liczby krwinek czerwonych, zmniejszenie stężenia hemoglobiny, lub niski hematokryt.

Warto podkreślić, że anemia może mieć wiele przyczyn. Jedna z nich to oczywiście niedobór żelaza, który wywiera wpływ na stężenie hemoglobiny we krwi. Jednak tych terminów nie można używać zamiennie.

Rodzaje anemii

Jak już stwierdziliśmy wcześniej, anemia i niedobór żelaza są związane z określonym rodzajem anemii: anemią z niedoboru żelaza. To najczęstsza odmiana anemii, która dotyka głównie kobiety w wieku rozrodczym.

To choroba, którą charakteryzuje niski poziom żelaza, co wywiera wpływ na produkcję hemoglobiny w szpiku kostnym. Ten niedobór może mieć kilka przyczyn:

Pokarmy zapobiegające anemii - anemia i niedobór żelaza
Wegetarianie powinni włączyć do diety żelazo pochodzące z innych źródeł niż zwierzęce, aby nie narażać się na ryzyko wystąpienia anemii.
  • Utrata krwi. Częściej dotyka kobiety ze względu na comiesięczne krwawienia. Poza tym może wiązać się z krwawieniem wywołanym urazem.
  • Problemy ze strony układu trawiennego, takie jak wrzody czy choroby, które zaburzają wchłanianie składników odżywczych.
  • Rak jelita. Chociaż dochodzi do tego bardzo rzadko, trzeba mieć świadomość takiej ewentualności. Rak jelita wywołuje utratę krwi, która kryje się w stolcu. Często jego pierwszy objaw stanowi anemia oraz niedobór żelaza.

Należy również wiedzieć, że istnieje wiele rodzajów anemii. Na przykład niedokrwistość aplastyczna pojawia się, gdy organizm nie jest w stanie produkować wystarczającej liczby krwinek czerwonych. Mogą ją wywoływać zmiany zachodzące w szpiku kostnym, infekcje lub przyjmowanie określonych leków.

Inne rodzaje anemii

Brak określonych witamin, takich jak witamina B12, może wywierać wpływ na produkcję krwinek czerwonych. Dotyka to często osób cierpiących na chroniczną chorobę alkoholową. Kolejna częsta przyczyna to przewlekła choroba zakaźna, taka jak reumatoidalne zapalenie stawów.

Poza tym anemia może również pojawić się w wyniku procesów rakotwórczych, które wywierają wpływ na krew, takich jak białaczka. Może być to nawet niedokrwistość hemolityczna. W takim przypadku problem polega na tym, że organizm niszczy krwinki czerwone szybciej niż je wytwarza.

Podsumowując, anemia i niedobór żelaza to nie to samo

Każdy z nas musi zrozumieć, że chociaż anemia i niedobór żelaza są ze sobą związane i bywają traktowane jako to samo schorzenie, to w rzeczywistości wiele je różni. Z niedoborem żelaza wiąże się tylko jeden rodzaj anemii, który dotyka nas najczęściej: niedokrwistość z niedoboru żelaza.

Istnieje wiele innych odmian anemii, które pojawiają się w wyniku najróżniejszych procesów zachodzących w naszych organizmach. Najważniejszą rolę odgrywa postawienie właściwej diagnozy, która pozwoli rozpocząć odpowiednie leczenie.

Nie wszystkie rodzaje anemii można leczyć przyjmując suplementy z żelazem. Właśnie dlatego to lekarz musi ustalić, jakie kroki powinien podjąć dany pacjent.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • DeLoughery TG. Iron Deficiency Anemia. Med Clin North Am. 2017 Mar;101(2):319-332. doi: 10.1016/j.mcna.2016.09.004. Epub 2016 Dec 8. PMID: 28189173.
  • Langan RC, Goodbred AJ. Vitamin B12 Deficiency: Recognition and Management. Am Fam Physician. 2017 Sep 15;96(6):384-389. PMID: 28925645.
  • Shepshelovich D, Rozen-Zvi B, Avni T, Gafter U, Gafter-Gvili A. Intravenous Versus Oral Iron Supplementation for the Treatment of Anemia in CKD: An Updated Systematic Review and Meta-analysis. Am J Kidney Dis. 2016 Nov;68(5):677-690. doi: 10.1053/j.ajkd.2016.04.018. Epub 2016 Jun 16. PMID: 27321965

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.