Zakażenie połogowe: ryzyko po porodzie

5 minut

Ostatnia aktualizacja: 25 lipca, 2022

Zakażenie połogowe występuje coraz rzadziej, ponieważ w przypadku dzieci narażonych na ryzyko stosuje się prewencyjne antybiotykoterapie. Czytając dzisiejszy artykuł dowiesz się więcej na ten temat.

Zakażenie połogowe to wielomikrobowe zakażenie, które pojawia się u matki podczas połogu, czyli kilka dni po porodzie. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) szacuje, że podczas 11 połogów na 1000 kobiety cierpią z powodu infekcji, które prowadzą do ich śmierci lub do niej zbliżają.

Taki rodzaj zakażenia pojawia się gdy kolonie bakterii komensalicznych lub symbiontów z pochwy przenikają do tkanek wewnątrz organizmu i rozprzestrzeniają się w wyniku stresu fizjologicznego podczas porodu. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat tego poważnego schorzenia, czytaj dalej.

Zakażenie połogowe i jego objawy

Wiele lat temu zakażenie połogowe było dość powszechne. Jednak skuteczne wykorzystywanie antybiotyków i sanityzacja materiałów wykorzystywanych podczas porodu sprawiły, że schorzenie to występuje coraz rzadziej w bogatszych krajach. Oto niektóre z jego objawów:

Dreszcze i uczucie ogólnego rozbicia,
Ból w dolnej części brzucha,
Brzydko pachnąca wydzielina z pochwy,
Krwawienie z pochwy,
Zawroty głowy i omdlenia.

Jak zauważono w MSD Manual, wszystkie objawy kliniczne pojawiają się zazwyczaj wraz z wysoką gorączką (24 do 48 godzin po porodzie), bólami głowy oraz jadłowstrętem. W cięższych przypadkach występuje również tachykardia, leukocytoza (wzrost poziomu białych krwinek we krwi) oraz opuchlizna ścian przepony miednicy.

Kontrola ciąży — Zakażenie połogowe wiąże się z rodzajem porodu oraz warunkami higienicznymi podczas jego przeprowadzania.

Możliwe komplikacje

Niekontrolowane zakażenie połogowe może sprawiać, że mikroorganizmy zaczną kolonizować krew i namnażać się w innych organach. Takie zaburzenie jest nazywane bakteremią, która stanowi ciężkie i zagrażające życiu schorzenie.

Posocznica to zwyczajowa odpowiedź immunologiczna (równie niekontrolowana) na zakażenie układowe. Prowadzi ona do wystąpienia szoku septycznego, który w 40% kończy się zgonem.

Dowiedz się również: Zapalenie pęcherza moczowego w ciąży – leczenie domowymi środkami

Przyczyny zakażenia połogowego

Infekcja pojawia się, gdy bakterie z pochwy wykorzystują możliwość przeniknięcia do ran porodowych matki. Takie zakażenie często jest wielobakteryjne, co oznacza, że wywołuje je kilka rodzajów bakterii. Zaliczamy do nich:

Ziarniaki gram dodatnie: Gronkowce z grupy B, gronkowce z grupy A (GAS), gronkowce skóry oraz enterokoki.
Bakterie beztlenowe: Namnażające się w warunkach, w których nie ma tlenu, na przykład beztlenowce gram ujemne i Prevotella.
Bakterie gram ujemne: Gardnerella vaginalis, Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae i Proteus mirabilis.

Takie bakterie mogą zasiedlać narzędzia chirurgiczne wykorzystywane podczas porodu oraz wnikać do tkanek głębokich w ciele matki. Poza tym mogą również wniknąć do organizmu matki w normalny sposób (przez usta i nos), wykorzystując osłabienie układu odpornościowego, aby się namnażać.

Trzecia opcja, która występuje najczęściej, to przenikanie bakterii obecnych w pochwie do tkanek wewnętrznych poprzez rany, które pojawiają się podczas porodu.

Występowanie i czynniki ryzyka

Jak sugerują badania opublikowane na portalu PubMed, w krajach wysokorozwiniętych na 1000 porodów występuje jedynie od 0,1 do 0,6 przypadków zakażenia połogowego. Globalnie wskaźniki te są wyższe, osiągając 11 przypadków na 1000 porodów.

Ryzyko rozwoju tego zakażenia jest również w dużym stopniu zależne od metody porodu. Statystyki wyglądają następująco:

Poród naturalny: od 1 do 3 %
Zaplanowane cesarskie cięcie: od 5 do 15 %
Niezaplanowane cesarskie cięcie: od 15 do 20 %

To nie oznacza, że niezaplanowane cesarskie cięcie doprowadzi w 1 na 4 przypadkach do zakażenia połogowego. Używanie antybiotyków o szerokim spektrum działania można nie dopuścić do namnażania się kolonii bakterii nawet przed pojawieniem się poważnych objawów klinicznych.

Do najważniejszych czynników ryzyka zaliczamy:

Długi poród,
Skomplikowane cesarskie cięcie,
Krwawienie poporodowe,
Bakteryjne zapalenie pochwy,
Młody wiek matki,
Zatrzymanie fragmentów łożyska w macicy.

Diagnoza

Ogólnie rzecz biorąc, diagnozę stawia się poprzez wykluczenie. Po upłynięciu pierwszych 24 godzin po porodzie lekarz powinien podejrzewać występowanie zakażenia połogowego, gdy u matki przez ponad 2 dni bez wyraźnego powodu utrzymuje się gorączka przekraczająca 38 °C.

Po wykluczeniu innych zaburzeń, lekarz wykona posiew krwi i moczu, aby dowiedzieć się jak daleko rozprzestrzeniły się bakterie. Rzadko kiedy przeprowadza się badania próbek z szyjki macicy, ponieważ lekarze zakładają, że będą one skażone mikroorganizmami.

Leczenie zakażenia połogowego

Leczenie zakażenia połogowego opiera się na wykonywaniu zastrzyków dożylnych z antybiotyków o szerokim spektrum działania. W tym celu stosuje się najczęściej klindamycynę oraz gentamycyna, z dodatkiem ampicyliny lub bez niej.

Jak wykazano w badaniach naukowych, należy stosować je dożylnie póki u kobiety gorączka nie zaniknie na 48 godzin z rzędu.

Jeśli w macicy pozostaną resztki tkanek, należy zastosować łyżeczkowanie, aby usunąć szczątki z macicy. Dzięki temu nie dojdzie do ponownego namnażania bakterii po zakończeniu leczenia antybiotykami.

Cesarskie cięcie wiąże się z większym ryzykiem rozwoju zakażenia połogowego niż poród naturalny.

Zapobieganie

Ochrona przed wystąpieniem lub minimalizowanie czynników ryzyka rozwoju zakażenia odgrywa kluczową rolę. Na portalu NSW Government Health zauważono, że utrzymywanie właściwej higieny podczas tego delikatnego okresu podgrywa kluczową rolę w trosce o zdrowie matki.

Oto kilka najważniejszych wskazówek:

Codzienne mycie, aby zadbać o czystość krocza.
Sanityzacja i suszenie obszaru krocza, aby bakterie z odbytu nie były w stanie rozprzestrzenić się do obszaru pochwy.
Rezygnacja z używania tamponów aż do momentu dopuszczenia ich użycia przez lekarza.
Mycie rąk wodą z mydłem przez minimum 15 sekund przed kontaktem z jakimikolwiek narządami matki.

Może Cię również zainteresować: Cytologia – czy można po niej uprawiać seks?

Zakażenie połogowe to problem geograficzny

W dzisiejszych czasach zakażenie połogowe to choroba, która rzadko kiedy stanowi zagrożenie. Jeśli lekarz dostrzeże ryzyko jej rozwoju, zastosuje prewencyjną terapię antybiotykową, która zmniejsza prawdopodobieństwo jej rozwoju o 75%.

Niestety sytuacja nie wygląda tak dobrze we wszystkich obszarach geograficznych. W krajach z mniej rozwiniętym systemem zdrowia śmiertelność matek po porodzie wzrasta w drastyczny sposób, ponieważ brak zasobów przekłada się na częstszy rozwój niekontrolowanych zakażeń.