XBB.1.5, czyli Kraken: najbardziej zaraźliwy wariant COVID-19

Dane wydają się wskazywać, że w krótkim czasie odmiana „kraken” będzie najbardziej rozpowszechniona na świecie. Co o niej wiemy i jakie objawy wskazują na zarażenie?

Napisane i zweryfikowane przez lekarz Leonardo Biolatto.

Ostatnia aktualizacja: 20 lutego, 2023

Pojawienie się nowego wariantu COVID-19 zawsze jest tematem wiadomości od 2020 roku. To samo dotyczy przypadku najnowszego, któremu nadano nazwę kraken. Jednak jego oficjalna nazwa to XBB.1.5.

Przydomek kraken zawdzięcza Ryanowi Gregory’emu. Ten biolog z Kanady zwykle wyjaśnia trudne tematy naukowe za pośrednictwem swoich sieci społecznościowych, używając alegorii i wyrażeń przyjaznych ogółowi społeczeństwa. Uznał więc, że określenie XBB.1.5 jest zbyt skomplikowane i wygodniej jest rozpowszechniać informacje za pomocą metafory.

Problem polega na tym, że metafora może budzić nadmierny i niepotrzebny strach. Kraken to morski potwór z mitologii nordyckiej. Jego kształt ośmiornicy lub kałamarnicy olbrzymiej budził postrach u tych, którzy wyruszali na nieznane wody.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) nazywa go jak dotąd najbardziej zaraźliwym wariantem COVID-19. Jednak budzące niepokój informacje nie dotyczą jego śmiertelności. Innymi słowy, jest to bardziej przenośna, ale znacznie mniej agresywna forma wirusa.

Dlaczego mówimy, że kraken jest wariantem COVID-19?

Czasami trudno jest zrozumieć lub wyobrazić sobie, czym jest odmiana wirusa. Słyszymy o tym w wiadomościach, ale nie zawsze możemy pojąć, dlaczego istnieje tak zróżnicowana klasyfikacja czynników, które wywołują u nas choroby.

Dzieje się tak, ponieważ wirusy modyfikują się, gdy przenoszą się między gospodarzami. Innymi słowy, gdy SARS-CoV-2 (wirus COVID-19) replikuje się i rozmnaża, aby przetrwać i przenosić się z jednej osoby na drugą, ulega zmianie.

W miarę mutacji nowe kopie wirusa mogą różnić się od tych, które dały im początek. Z naukowego punktu widzenia mówi się, że powstają warianty.

Warianty, które pojawiły się po COVID-19, od 2020 r. do teraz, wyjaśniają wiele cech choroby. Jedne mutacje były bardziej zaraźliwe, inne powodowały określone objawy. Były też takie, które generowały reinfekcję oraz takie, które charakteryzowały się mniejszą lub większą wrażliwością na zastosowane szczepionki.

Czy kraken to ta sama odmiana, co omicron ?

Aby uprościć informacje, często słyszy się i mówi, że kraken jest po prostu odmianą COVID-19. Ściśle mówiąc jednak rodowodem XBB.1.5 jest omicron.

Po pojawieniu się omikrona nastąpiły różne mutacje i nadano im nazwy w postaci akronimów i liczb. Fuzja dwóch z tych mutacji dała początek linii XBB. Po dwukrotnej mutacji dotarliśmy do XBB.1.5, która zgodnie z przewidywaniami będzie podlinią wirusa, która zapanuje na świecie w krótkim okresie.

Warto wyjaśnić, że test PCR przeprowadzony w celu zdiagnozowania zakażenia COVID-19 nie rozróżnia podwariantów i linii rodowych omicron. Różnice genetyczne są tak małe, że technika nie pozwala na ich rozróżnienie.

Czym wyróżnia się kraken?

Kraken to ostatni znany wariant COVID-19. Pod względem statystycznym ma następujące cechy:

• Jest to najbardziej zaraźliwa odmiana ze wszystkich, ponieważ ma większe powinowactwo do pewnych receptorów w ludzkich komórkach.
• Nie jest wyraźnie rozpowszechniony w wielu krajach, chociaż występuje powszechnie w Stanach Zjednoczonych. W Europie zanotowano pojedyncze przypadki; oczekuje się jednak, że ich liczna będzie się zwiększać.
• Nie jest to najbardziej śmiercionośna odmiana. Wariant ten nie spowodował wzrostu hospitalizacji na oddziałach intensywnej terapii ani wyższego odsetka zgonów.

Objawy nowego wariantu COVID-19

Wydaje się, że wśród odmian podrzędnych omicron nie ma zauważalnej różnicy w powodowanych przez nie objawach. Co więcej, w populacjach o wysokim wskaźniku szczepień oczekuje się, że większość zakażonych będzie miała jedynie obraz kliniczny podobny do przeziębienia.

Omikronowy wariant COVID-19 zawsze charakteryzował się trzema dominującymi objawami :

• Klarowny wyciek płynu z nosa
• Bóle głowy
• Zmęczenie

Chociaż gorączka, kaszel i utrata smaku nadal wymieniano jako objawy choroby po pojawieniu się omicronu, nie były one tak istotne na tym etapie pandemii. Niemniej jednak nadal stanowią oznaki, na które należy uważać.

W Europie 89% pacjentów zakażonych jakąkolwiek linią wariantu omicron miało umiarkowane lub łagodne objawy w latach 2021-2022. Podobnie ma wyglądać przewidywane rozprzestrzenianie się XBB.1.5 – przy większości przypadków bez żadnych poważnych objawów.

Co powinniśmy zrobić z najbardziej zaraźliwym wariantem COVID-19?

Naukowcy ogłosili w zeszłym roku, że pojawi się więcej wariantów COVID-19, głównie z powodu krajów o niskim wskaźniku szczepień.

Według raportu przygotowanego przez autorów przedmiotowego stanowiska brak jednolitości w rozkładzie dawek przyspiesza mutację genetyczną wirusa. Osoby z niepełnymi harmonogramami mają rzekomo faworyzować zmiany w SARS-CoV-2, ułatwiając rozprzestrzenianie się szczepów, wariantów i linii z niewielkimi różnicami między nimi.

Dlatego wciąż kładzie się nacisk na szczepienia:

Ogólnie rzecz biorąc, nie ma się czego bać i trzeba zrozumieć, że nowe warianty wydają się mniej agresywne. Jednak wysoka zaraźliwość zwiększa podatność tych osób, które zawsze były bardziej zagrożone podczas pandemii. Dotyczy to osób starszych, przewlekle chorych lub pacjentów z obniżoną odpornością. W tych grupach zawsze najlepiej jest zachować ekstremalne środki ostrożności.