Odciski: jak i dlaczego powstają?
Odciski to miejscowe zgrubienia zlokalizowane głównie na podeszwach stóp. Nazywane bywają też nagniotkami.
Przypadłość ta często dotyka sportowców i osoby narażone na nierównomierny ucisk butów lub problemy z chodzeniem. Dotyczy to najczęściej osób starszych, cukrzyków i pacjentów po amputacjach.
Odciski: charakterystyka
Odciski to nieprzyjemna dolegliwość. Są wynikiem urazu mechanicznego lub stałego ucisku na skórę. Osoby o ciemnej karnacji częściej doświadczają tego problemu. Dotyka on zwykle stóp, a przede wszystkim palców, przestrzeni między palcami i podeszwy.
Objawy
Ten typ hiperkeratozy objawia się suchym, twardym guzkiem w cielistym lub białawym kolorze. Jego środek nazywa się jądrem. Odciski sprawiają ból przy staniu i chodzeniu, ale nie reagują na dotyk. Co więcej, wraz z ich wzrostem i przybywaniem keratyny mogą stawać się coraz bardziej bolesne.
Czasami odciski trudno odróżnić od brodawek płaskich. Te pierwsze jednak sprawiają o wiele większy ból przy ucisku niż te drugie.
Skąd biorą się odciski?
Nieodpowiednie buty, anormalna mechanika stóp i wysoka aktywność powodują ucisk i tarcie, co może prowadzić do powstawania odcisków. Zgrubienia to naturalna reakcja ochronna skóry w celu uniknięcia owrzodzenia.
Dlatego też pojawiają się one na kłykciach. Odciski z kolei często występują u pacjentów z deformacjami stóp. Dolne kończyny są bowiem bardziej narażone na ucisk.
Typy odcisków
Istnieją dwie odmiany tego problemu. Czasami wyróżnia się też trzeci, objawiający się wieloma niebolesnymi guzkami na podeszwach stóp poddanych działaniu ucisku.
Nagniotki twarde
Nagniotki twarde to najczęstszy typ odcisków. Pojawiają się najczęściej z boku lub na grzbiecie stopy w okolicy piątego palca lub na samych stawach najmniejszego palca.
Nagniotki miękkie
Nagniotki miękkie to bolesne urazy pojawiające się między palcami. Dochodzi wówczas do zmacerowania skóry i czasami także do infekcji bakteryjnej lub grzybiczej.
Leczenie odcisków
Odciski zwykle znikają wskutek wyeliminowania czynników powodujących je. Leczenie ma na celu łagodzenie bólu i dolegliwości. Mimo to odciski mają charakter nawracający.
Leczenie miejscowe
Na zmiany nakłada się miejscowo preparaty keratolityczne z kwasem salicylowym oraz leki zawierające 20% roztwór mocznika, 50% roztwór azotanu srebra i hydrokoloidy.
Metody te działają na niektóre odciski. Preparaty keratolityczne ułatwiają ich eliminację i zmiękczają. Badania wykazały, że usuwanie odcisków poprawia jakość życia i zmniejsza ból.
Laser
Zmiany można usuwać chirurgicznie lub laserem. Jednak u niektórych pacjentów problem nawraca po zastosowaniu tej metody, szczególnie jeśli nie wyeliminuje się czynnika, który go powoduje.
Leczenie zachowawcze
Każdy czynnik mechaniczny czy deformacja powinien iść w parze z zastosowaniem metod zachowawczych. Mowa o noszeniu odpowiedniego obuwia i miękkich wkładek zmniejszających tarcie i zwiększających wygodę.
Czytaj dalej: Jak zmiękczyć odciski domowymi sposobami
Usunięcie chirurgiczne
Leczenie chirurgiczne polega na eliminacji przyczyny powstawania odcisków. Metodę tę stosuje się, gdy inne nie przynoszą skutku, jak podają publikacje w magazynie American Family Physician.
Domowe sposoby na odciski
Moczenie w letniej wodzie przez 20 minut może pomóc. Następnie należy ścierać odciski pumeksem lub palcem.
Jak zapobiegać?
Grunt to profilaktyka. Należy unikać niedopasowanych butów i urazów mechanicznych. Dotyczy to przede wszystkim sportowców.
Odciski nie są powodowane przez wirusy i nie są zaraźliwe. Warto regularnie obcinać paznokcie, by uniknąć wszelkiego możliwego ucisku, który potencjalnie mógłby spowodować uraz.
Czytaj teraz: Odciski i pęcherze – 10 remediów, by się ich pozbyć
Ryzyko wystąpienia odcisków
Chociaż to przewlekły i nawracający problem, większość z nich stopniowo znika wskutek usunięcia czynnika powodującego tarcie lub ucisk. Jeśli jednak utrzymują się lub są bardzo bolesne, należy udać się do dermatologa lub podologa.
Cukrzycy i osoby z problemami z krążeniem są w grupie ryzyka. Powinni oni poddawać się regularnej kontroli kończyn, by zapobiegać owrzodzeniom.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Freeman DB. Corns and calluses resulting from mechanical hyperkeratosis. Am Fam Physician. 2002 Jun 1;65(11):2277-80. PMID: 12074526.
- Kovar P. Vorsicht bei der Selbstbehandlung von Schwielen und Clavi! [Calluses, corns and others – beware of the self-treatment!]. MMW Fortschr Med. 2016 Dec;158(21-22):64-66. German. doi: 10.1007/s15006-016-9106-z. PMID: 27966126.
- Singh D, Bentley G, Trevino SG. Callosities, corns, and calluses. BMJ. 1996 Jun 1;312(7043):1403-6. doi: 10.1136/bmj.312.7043.1403a. PMID: 8646101; PMCID: PMC2351151.
- Güngör S, Bahçetepe N, Topal I. Removal of corns by punch incision: a retrospective analysis of 15 patients. Indian J Dermatol Venereol Leprol. 2014 Jan-Feb;80(1):41-3. doi: 10.4103/0378-6323.125491. PMID: 24448122.
- Haneke E. Differentialdiagnose und Therapie von Schwielen, Hühneraugen und Plantarwarzen [Differential diagnosis and therapy of calluses, corns and plantar warts (author’s transl)]. Z Hautkr. 1982 Feb 15;57(4):263-72. German. PMID: 6210994.
- Balanowski KR, Flynn LM. Effect of painful keratoses debridement on foot pain, balance and function in older adults. Gait Posture. 2005 Dec;22(4):302-7. doi: 10.1016/j.gaitpost.2004.10.006. Epub 2005 Jan 7. PMID: 16274911.
- Soto, Manuel Romero, et al. “Estudio de prevalencia de patologías podológicas y grado de dependencia en personas mayores de 65 años.” El peu 30.3 (2010): 104-111.
- Chicharro, Esther, et al. “Heloma duro vs tiloma.” El Peu 27.4 (2007): 229-235.
- Ibáñez, MA Campillo, A. Prós Simón, and J. Blanch Rubiò. “Tratamiento de callos y clavos.” FMC-Formación Médica Continuada en Atención Primaria 10.5 (2003): 349-358.
- Couselo-Fernández, I. G. N. A. C. I. O., and Jose María Rumbo-Prieto. “Riesgo de pie diabético y déficit de autocuidados en pacientes con Diabetes Mellitus Tipo 2.” Enfermería universitaria 15.1 (2018): 17-29.
- García, Elisabeth Thió. “Resultados en el tratamiento láser de onicomicosis y helomas por inclusión.” El Peu 37.2 (2016): 26-34.