Komórki macierzyste - na czym polega ich zastosowanie?

Leczenie oparte o komórki macierzyste to nowy, bardzo popularny trend we współczesnej medycynie. Niektóre rodzaje zabiegów prowadzą do doskonałych wyników, podczas gdy inne nadal wymagają dalszych badań. W każdym razie ich przyszłość jest naprawdę obiecująca.

Czy słyszałeś o leczeniu opartym o komórki macierzyste? Ostatnio wydają się być one rozwiązaniem wszelkiego rodzaju problemów zdrowotnych, które mogą dotknąć człowieka. Mamy jednak również świadomość tego, że jest jeszcze wiele do zrobienia w tym zakresie, aby te terapie były naprawdę skuteczne.

Komórki macierzyste są nadal przedmiotem intensywnych badań mających na celu zbadanie ich pełnego potencjału. Niemniej jednak naukowcy odkryli już wiele zalet tego rodzaju leczenia.

Leczenie oparte o komórki macierzyste to nowy, bardzo popularny trend we współczesnej medycynie. Niektóre rodzaje zabiegów prowadzą do doskonałych wyników, podczas gdy inne nadal wymagają dalszych badań. W każdym razie ich przyszłość jest naprawdę obiecująca.

Czym w ogóle są komórki macierzyste?

Komórki macierzyste to w sporym uproszczeniu te komórki ludzkiego ciała, które mogą tworzyć inne rodzaje komórek. Są one znane jako komórki pluripotencjalne, ponieważ mogą potencjalnie reprodukować wszelkie rodzaje tkanek.

Komórka macierzysta może stopniowo stać się komórką mięśniową, tkanki kostnej lub tkanki nerwowej. W ten sposób mogą zregenerować w zasadzie każdy narząd.

Te konkretne komórki mają unikalną funkcję i mają zazwyczaj charakter „zarodkowy”. Dlatego właśnie dzięki nim zarodek rozwija się i staje się w pełni funkcjonalny.

Te komórki macierzyste są obecne w nowo powstałych zarodkach zwanych blastocystami. Mamy jednak niewielkie pozostałości tych komórek jako dorośli. Zlokalizowane są one głównie w naszym szpiku kostnym.

Istnieje pewna specjalna technika laboratoryjna, która eksperymentuje z nimi, przekształcając normalne komórki tkanek dorosłych w komórki macierzyste. Naukowcy indukują je za pomocą mechanizmów genetycznych i przeprogramowują ich funkcje komórkowe.

Niemniej jednak nie mają one takiej samej zdolności pluripotencjalnej jak komórki embrionalne. Komórki te są również częścią tkanek okołoporodowych, znajdujących się we krwi płynącej przez pępowinę i w płynie owodniowym otaczającym płód podczas ciąży.

Jak działa leczenie w oparciu o komórki macierzyste?

Zasadniczo głównym celem leczenia komórkami macierzystymi jest naprawa uszkodzonej tkanki.

Korzystając ze zdolności regeneracyjnej, jaką komórki te mogą dysponować, naukowcy badają je jako potencjalnie przydatne do roli substytutów dla przeszczepów narządów. Wyobraź sobie następujący scenariusz: zamiast szukać narząd zdatny do przeszczepu, moglibyśmy stworzyć nowy z wykorzystaniem komórek macierzystych.

Celem całego procesu jest umieszczenie ich w uszkodzonych tkankach tak, aby zachęcić je do odtworzenia tej tkanki z nowymi elementami. W teorii mogłyby one „naprawić” nawet całe ludzkie ciało.

Aby to zrobić, naukowcy muszą zbadać, w jaki sposób wytwarzają one określone części ciała i organy. W zasadzie to właśnie dokładnie te zagadnienia analizują obecnie w swoich laboratoriach.

Na przykład leczenie komórkami macierzystymi może naprawić nieprawidłowo funkcjonujące serce lub wątrobę zniszczoną przez marskość, a nawet kości złamane przez uraz. Ich możliwości w dziedzinie medycyny są prawie nieograniczone.

Ponadto wielu specjalistów uważa, że komórki macierzyste są w stanie leczyć sytuacje, które są obecnie nieuleczalne lub trudne do rozwiązania. Na przykład prognozy dla osób chorych na raka mogą ulec znacznej poprawie.

Lekarze mogliby obejść się bez przeszczepów, umieszczając po prostu komórki macierzyste w uszkodzonych tkankach.

Problemy z samym procesem leczenia

Niestety marketing fałszywie rozprzestrzenił pewne korzyści wynikające z komórek macierzystych, które nie są jeszcze możliwe do uzyskania. Rządowe agencje transplantacyjne ostrzegają, że osoby poddawane takim zabiegom muszą uzyskać odpowiednie informacje o zagrożeniach przed rozpoczęciem całego procesu.

Naukowcy zdali sobie bowiem sprawę z tego, że doprowadzenie komórki macierzystej do formowania określonej tkanki nie jest wcale tak łatwym zadaniem. Cały proces nie zadziałał w niektórych eksperymentach i zamiast tego utworzył inny rodzaj tkanki. Jak możesz sobie wyobrazić, pociąga to za sobą naprawdę ogromne ryzyko.

Ponadto ciało biorcy może odrzucić wstawione komórki macierzyste, tak jak w przypadku każdego obcego obiektu, który się w nim znajdzie. Oznacza to, że ludzki układ odpornościowy próbuje wydalić lub zniszczyć wszystko, czego nie rozpoznaje. Reakcje te mogą być dość poważne podczas przeszczepu.

Przykłady leczenia opartego o komórki macierzyste

Pomimo możliwych skutków ubocznych i obecnych ograniczeń, udało się już skutecznie rozpocząć leczenie oparte o komórki macierzyste. W rzeczywistości od lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku stosowane są już nawet przeszczepy komórek macierzystych szpiku kostnego dla niektórych rodzajów chłoniaków.

Istnieją również inne skuteczne terapie:

• Od ponad trzydziestu lat rozwijana jest skóra w celu uzupełnienia oparzeń o dużej powierzchni. Jednak tak uzyskana skóra wygląda na mocno niedoskonałą (dzieje się tak, ponieważ nie ma ona żadnych gruczołów). Niemniej jednak jest bardzo pomocna przy rozległych oparzeniach. Lekarze nie używają tej techniki zbyt często, ponieważ nie każdy zespół medyczny jest w stanie to zrobić poprawnie.
• Komórki macierzyste z pępowiny mogą pomóc dzieciom z białaczką. Jednak nie jest to sposób zbyt skuteczny u osób dorosłych.
• Istnieją komórki macierzyste rąbka rogówki, które mogą generować nową tkankę rogówki. Jeśli na przykład osoba straci część rogówki z powodu urazu, możliwe jest wyhodowanie nowej części, która będzie w stanie zastąpić utracony fragment, aby pacjent znów mógł mieć dobry wzrok.

Krótko mówiąc, jest jeszcze wiele do zbadania, jeśli chodzi o leczenie komórkami macierzystymi. Mimo to wiele nowych odkryć sugeruje, że wkrótce mogą być one obiecującym sposobem leczenia wielu poważnych chorób.