Fluor dentystyczny - jak pomaga na próchnicę

Fluor dentystyczny jest przydatny w zapobieganiu próchnicy. Dodatkowo wspomaga remineralizację szkliwa zębów. Jak działa? Kiedy jest szkodliwy? W tej przestrzeni szczegółowo to opisujemy.

Przejrzane i zatwierdzone przez: dentysta Vanesa Evangelina Buffa.

Napisany przez Vanesa Evangelina Buffa

Ostatnia aktualizacja: 27 maja, 2022

Od dawna wiadomo, że fluor pomaga zapobiegać próchnicy. Oprócz szczotkowania i kontroli diety, stosowanie tego pierwiastka jest jednym z głównych elementów ochrony zębów przed tą chorobą.

Ale czy wiesz, jak stosować fluor? Jak i kiedy z niego korzystać? A co, jeśli jego użycie może być w niektórych przypadkach szkodliwe? Odpowiedzi na te pytania są ważne. Dlatego powiemy Ci o tym więcej w poniższym artykule.

Co to jest fluor stomatologiczny?

Fluor to naturalny minerał, który występuje na powierzchni ziemi, w osadach wodnych oraz w niektórych produktach spożywczych. Można go znaleźć w produktach zwierzęcych, takich jak łosoś, sardynki i wątroba; lub warzywnych, takich jak herbata, pomidor, ziemniak i szpinak.

Oprócz włączania go z naturalnych źródeł, minerał ten dodaje się też do różnych produktów jako suplement. Ponieważ wykazano, że fluor pomaga zapobiegać próchnicy zębów, niektóre społeczności używają go w wodzie z kranu, aby zmniejszyć wpływ tej choroby. W ten sposób woda jest fluoryzowana, podobnie jak sole i mleko.

Ponadto można go znaleźć między innymi w produktach do pielęgnacji zębów, takich jak pasty do zębów, płukanki i nici dentystyczne. Znajduje się również w materiałach, których dentyści używają w swoich gabinetach do zapobiegania chorobom i ich leczenia.

Organizm ludzki posiada mechanizmy metaboliczne, które regulują i kontrolują wchłanianie, wykorzystanie i wydalanie tego pierwiastka. Większość fluoru jest zatrzymywana w kościach i zębach; i minimalna część w tkankach miękkich. Nadmiar usuwany jest z moczem oraz w mniejszym stopniu z potem i kałem.

Czym jest próchnica?

Ubytki związane z próchnicą dotykają zarówno dzieci, jak i dorosłych. W szczególności jest to choroba zakaźna, która dotyka minerały na powierzchni zębów. Mikroorganizmy w jamie ustnej metabolizują cukry obecne w diecie i wytwarzają kwasy zdolne do atakowania nieorganicznego składnika zębów.

W efekcie tkanki twarde ulegają demineralizacji. W miarę postępu zęby tracą swoją strukturę. Kiedy zaczyna się proces próchnicowy, możesz zobaczyć nieprzezroczystą białą plamę, która staje się ciemniejsza w miarę postępu zmiany.

Jeśli nie jest leczona, a demineralizacja trwa, w zębach pojawiają się ubytki lub luki, które stają się głębsze i większe. Później powierzchnia zębów staje się miękka, a uszkodzenie może wpływać na obszar miazgi. Powoduje to pojawienie się bolesnych objawów lub procesów zakaźnych.

W jaki sposób fluor może pomóc w zapobieganiu próchnicy?

Fluor pomaga zapobiegać próchnicy dzięki dwóm głównym mechanizmom działania:

• Z jednej strony pierwiastek łączy się chemicznie z kryształami szkliwa, przekształcając hydroksyapatyt w fluoroapatyt, który jest bardziej odporny na odwapnienie. Ta reakcja nie jest ani ostateczna, ani stabilna, dlatego ważna jest częsta ekspozycja na minerał.
• Z drugiej strony obecność pierwiastka w środowisku jamy ustnej ogranicza metabolizm bakterii płytki nazębnej. Zmniejsza to produkcję kwasów odpowiedzialnych za demineralizację zębów. Dodatkowo hamuje przyleganie drobnoustrojów do siebie, co utrudnia agregację i akumulację tej szkodliwej warstwy.

Wprowadzanie fluoru do organizmu może odbywać się dwoma głównymi drogami. Jedna jest systemowa, w którym minerał dostaje się poprzez spożycie fluoryzowanej wody, pokarmu lub suplementów, które go zawierają. Jest rozprowadzany po całym ciele przez krwioobieg i osadza się na formujących się strukturach zębowych.

Działanie fluoru w ten sposób jest ważne, gdy zęby rozwijają się u niemowląt i małych dzieci. Dzieje się tak, ponieważ łączy się z kryształami szkliwa i powoduje, że tkanka jest znacznie bardziej odporna na ubytki.

Druga droga to droga lokalna, kiedy minerał umieszcza się na powierzchni zębów, gdy zęby już wyrosły i znajdują się w jamie ustnej. Fluor dostaje się tam przez pasty do zębów, płukanki lub nici dentystyczne, które go zawierają. Również w lakierach lub żelach, które stomatolog aplikuje na zębach w gabinecie.

Należy zauważyć, że fluor ma również działanie terapeutyczne we wczesnych stadiach choroby, ponieważ jest zdolny do remineralizacji szkliwa, gdy jakieś minerały zostały już utracone.

Niebezpieczeństwa związane z nadmiernym używaniem fluoru dentystycznego

Zbyt duża ilość fluoru może jednak szkodzić. Jego wpływ na zęby zależy w dużej mierze od jego stężenia. Tak więc, jeśli stosujemy do w małych ilościach, jego działanie przynosi korzyści. Wręcz przeciwnie, jeśli ilość jest nadmierna, powstają pewne skutki wtórne, takie jak uszkodzenie zębów.

Fluoroza to zmiana, która występuje z powodu nadmiernej ekspozycji na ten pierwiastek podczas tworzenia zębów. W tym stanie zęby ulegają przebarwieniom, z białymi lub brązowymi liniami. Emalia jest uszkodzona i w najcięższych przypadkach może ulec wgłębieniu lub deformacji.

Na ogół, lokalne społeczności mają tendencję do fluoryzowania wody pitnej w celu zmniejszenia częstości występowania próchnicy w populacji poprzez stosowanie bezpiecznych stężeń. W takich przypadkach włączenie ogólnoustrojowego fluoru poprzez suplementy nie jest konieczne.

Optymalne stężenie tego minerału w wodzie pitnej wynosi od 0,7 do 1,2 miligrama na litr (mg/L). Przy tych wartościach i stosowaniu zwykłych past do zębów fluoryzowanych – które podnoszą poziom minerału od 1000 do 1200 części na milion (ppm) – to wystarczy, by chronić usta przed chorobą bez podejmowania ryzyka.

Jeśli wody pitne nie zawierają fluoru, dentysta może zasugerować przyjmowanie suplementów z tym minerałem, szczególnie w okresie dzieciństwa, kiedy tworzą się zęby. Ilość i sposób użycia określi lekarz, adekwatnie do wieku dziecka i ryzyka ubytków, które ono przedstawia.

Dodatkowo, jeśli dentysta uzna to za konieczne, może również zalecić stosowanie past do zębów z wyższą zawartością fluoru lub płynów do płukania jamy ustnej zawierających ten minerał.

Inne wskazówki, jak unikać ubytków

Chociaż fluor pomaga zapobiegać próchnicy, nie jest to jedyny czynnik, który należy brać pod uwagę dbając o zdrowie jamy ustnej. Poniżej wymieniono inne praktyki, które pomagają zapobiegać wystąpieniu tej choroby.

• Szczotkowanie zębów: czyszczenie wszystkich powierzchni wszystkich zębów jest niezbędne do usunięcia płytki bakteryjnej, która powoduje chorobę. Należy to robić co najmniej dwa razy dziennie miękką szczoteczką z włosia i fluoryzowaną pastą do zębów.
• Nić dentystyczna: konieczna, jako uzupełnienie higieny jamy ustnej i dotarcie do obszarów między zębami, których szczoteczka nie może wyczyścić. Powinno się ją stosować przynajmniej raz dziennie. Czyszczenie tych trudno dostępnych miejsc można również wykonać za pomocą szczoteczek międzyzębowych i irygatorów.
• Zbilansowana dieta: prawidłowe odżywianie i ograniczenie spożycia cukrów prostych, ultra przetworzonych oraz napojów bezalkoholowych pomaga zapobiegać próchnicy.
• Żucie gumy bez cukru: ta praktyka sprzyja samooczyszczaniu się ze względu na wytwarzanie śliny, która powstaje podczas żucia. Ponadto zwykle gumy zawierają substytuty cukru, takie jak ksylitol, który pomaga zapobiegać próchnicy.
• Częste wizyty u dentysty: regularne przeglądy stomatologiczne pozwalają na wczesne wykrycie i leczenie wszelkich problemów. Profesjonalne czyszczenie i fluoryzacja w gabinecie to dodatkowe wzmocnienie, które chroni zęby.
• Lakowanie bruzd i szczelin: wykonuje je dentysta, umieszczając specjalny materiał na powierzchniach retencyjnych zębów. W ten sposób łatwiej je zdezynfekować i zapobiega to gromadzeniu się bakterii w miejscach trudnych do czyszczenia.
• Wyeliminowanie suchości w ustach: Pacjenci cierpiący na suchość jamy ustnej lub suchość w ustach powinni często nawadniać się i stosować substytuty śliny, aby przeciwdziałać temu efektowi, który sprzyja próchnicy.
• Leczenie chorób, które obniżają pH jamy ustnej: choroby takie jak bulimia, jadłowstręt psychiczny i refluks żołądkowo-przełykowy przyczyniają się do powstawania próchnicy. Należy je zidentyfikować i leczyć.

Postępuj zgodnie z zaleceniami dentysty

Fluor dentystyczny pomaga zapobiegać próchnicy, dlatego tę zaletę należy wykorzystać do dbania o zdrowie jamy ustnej. Z drugiej jednak strony, choć nie występuje to tak często, nadmierne spożycie tego minerału, zwłaszcza w okresie formowania się zębów, może być szkodliwe.

Dlatego idealnym rozwiązaniem przy stosowaniu produktów do pielęgnacji jamy ustnej i profilaktyki próchnicy jest konsultacja ze stomatologiem. Lekarz będzie mógł ocenić konkretne warunki jamy ustnej, nawyki pacjenta, obecność lub brak fluoru w wodzie, aby polecić idealne produkty. Wyjaśni również, jak z nich korzystać i jak długo.

Dlatego częste wizyty u dentysty to najlepszy sposób na ochronę jamy ustnej. Rozmowa z dentystą o obawach związanych ze stosowaniem fluoru i zaufanie do jego rad pozwoli Ci zawsze chwalić się zdrowym uśmiechem.