Co to jest zapalenie tęczówki i dlaczego się pojawia?
Gałka oczna to wyspecjalizowany organ do wychwytywania i przesyłania bodźców świetlnych. Tęczówka natomiast odpowiada za regulację ilości światła pochłanianego przez siatkówkę. Dlatego jakakolwiek dolegliwość w tej części może być dość denerwująca. Czy chcesz wiedzieć, czym jest zapalenie tęczówki i dlaczego się pojawia?
Tęczówka to zabarwiony pierścień znajdujący się między rogówką a soczewką. Wraz z ciałkiem rzęskowym i naczyniówką stanowi część błony naczyniowej czy też śródbłonkową osłonkę oka. Ponadto łączy się z szeregiem mięśni, które kurczą się i rozluźniają, dostosowując rozmiar centralnego otworu, czyli źrenicy.
Zapalenie lub obrzęk tęczówki oznacza więc zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej oka. Zwykle rozwija się szybko i dotyczy tylko jednego oka. Jednak u niektórych osób objawia się w obu. Wczesne rozpoczęcie leczenia ma kluczowe znaczenie, ponieważ pomaga uniknąć powikłań, takich jak jaskra i utrata wzroku.
Jakie objawy wskazują na zapalenie tęczówki
W większości przypadków zapalenie tęczówki daje dość irytujące dla pacjenta objawy, ponieważ może wpływać na zdolność widzenia i utrudniać codzienne czynności.
Główne objawy kliniczne związane z zapaleniem tęczówki to:
- Ból i tkliwość oka.
- Uczucie ciała obcego w oku.
- Zaczerwienienie oczu
- Wzrost produkcji łez.
- Wrażliwość na jasne i intensywne światło.
- Zamglone lub niewyraźne widzenie.
- Ból głowy.
Ten stan zwykle objawia się w sposób ostry i nagły, a następnie ustępuje w okresie krótszym niż 6 tygodni. Jednak u niektórych pacjentów może mieć charakter przewlekły i trwać dłużej niż 3 miesiące.
Przeczytaj także ten interesujący materiał: Operacja soczewki wewnątrzgałkowej: kiedy jest konieczna?
Przyczyny i czynniki ryzyka
Zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej występuje powszechnie u młodych dorosłych w wieku od 20 do 50 lat. Może jednak również wystąpić u dzieci i młodzieży. Schorzenie to może mieć bardzo zróżnicowaną genezę, co utrudnia początkową diagnozę.
Szacuje się, że zapalenie tęczówki może wystąpić pod wpływem czynników zewnętrznych, takich jak urazy i infekcje, a także zmian endogennych, typowych dla gałki ocznej, lub w wyniku stanów ogólnoustrojowych. Powszechne przyczyny to tępe uderzenia o wysokiej intensywności i krótkie urazy penetrujące.
Z kolei wśród przyczyn zapalenia tęczówki wywołanego stanami nieurazowymi wyróżniają się:
- Zakażenie wirusem Herpes Zoster.
- Toksoplazmoza
- Gruźlica.
- Syfilis.
- HIV AIDS.
- Reaktywne lub łuszczycowe zapalenie stawów.
- Zapalna choroba jelit
- Sarkoidoza
- Zespół Reitera.
- Choroba z Lyme.
- Leki, takie jak ryfabutyna i cydofowir.
Ostatnio stwierdzono związek między wirusem krwotocznym Ebola a chorobami takimi jak zapalenie błony naczyniowej oka i zapalenie tęczówki w tylnej części, które objawia się u ponad 15% pacjentów.
Podobnie istnieje kilka czynników, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia zapalenia tęczówki i możliwości wystąpienia powikłań, między innymi:
- Palenie tytoniu i papierosów.
- Dziedziczna zmiana genu HLA-B27, odpowiedzialnego za stabilność układu odpornościowego.
- Choroby przenoszone drogą płciową.
- Choroby autoimmunologiczne.
Zapalenie tęczówki i jego powikłania
Negatywne rokowanie związane z zapaleniem siatkówki wiąże się z opóźnieniem rozpoznania oraz późnym lub niewłaściwym leczeniem.
Wśród głównych powikłań zapalenia tęczówki znajdują się:
- Zaćma: jest to zmętnienie soczewki, które wpływa na jej zdolność refrakcyjną, dlatego u osoby takiej często dochodzi do postępującej utraty wzroku. Jest to najczęstsze powikłanie zapalenia błony naczyniowej, występujące w ponad 30% przypadków.
- Obrzęk plamki: pogrubienie plamki siatkówki, które może się objawiać zmianami torbielowatymi lub bez nich. Zwykle powoduje zamglone widzenie aż do utraty wzroku włącznie. Odpowiada za ponad 20% powikłań.
- Zmiany w siatkówce: wiążą się z odwarstwieniem lub rozerwaniem siatkówki, powstawaniem patologicznych naczyń i niedrożnością naczyń, które zidentyfikowano w 15% przypadków z negatywnym przebiegiem.
- Zwyrodnienia plamki żółtej: związane z martwicą plamki żółtej, a także błony neowaskularnej naczyniówki (CNVM) i błony epiretinalnej (ERM). Stanowią one ponad 14% powikłań zapalenia błony naczyniowej oka.
- Inne powikłania: złogi wapnia i nieregularne źrenice.
Może Cię również zainteresować ten artykuł: Zaćma – 8 faktów, które musisz poznać
Diagnoza
Rozpoznanie zapalenia tęczówki odbywa się poprzez kompleksową eksplorację gałki ocznej przez wyspecjalizowanego okulisty. Objawy ze strony oczu zidentyfikowane podczas wywiadu i badania dają podstawy, aby sformułować podejrzenia kliniczne.
Zapalenie tęczówki najczęściej potwierdzają też następujące badania:
- Zewnętrzna ocena oka: lekarz ocenia różne części budowy oka w sposób porównawczy w celu zidentyfikowania i wykluczenia każdego schorzenia. Podobnie za pomocą małej lampy zbada reaktywność źrenic, a także wzór unaczynienia, wydzielania i zaczerwienienia gałki ocznej.
- Test ostrości wzroku i pola widzenia: za pomocą tabel lub tablic z cyframi i literami specjalista oceni zdolność ogniskowania gałki ocznej i jej adaptacyjną reakcję. W ten sam sposób za pomocą kampimetrii zidentyfikuje pole widzenia oraz ewentualne ubytki w polu widzenia.
- Badanie dna oka: do obserwacji wewnętrznych części budowy oka za pomocą soczewek powiększających posłuży oftalmoskop. Lekarz ocenia pod kątem nieprawidłowości siatkówkę, plamkę żółtą, tarczę nerwu wzrokowego i naczynia siatkówki.
Jak się leczy zapalenie tęczówki
Protokół leczenia koncentruje się na łagodzeniu objawów ocznych i kontrolowaniu choroby wywołującej proces zapalny. Podobnie, leczenie ma na celu uniknięcie pojawienia się komplikacji i niekorzystnej ewolucji związanej z utratą wzroku.
Na ogół obejmuje następujące leki:
- Roztwory mydriatyczne do oczu: krople, które umożliwiają rozszerzenie źrenicy, zmniejszając ból i wrażliwość.
- Kortykosteroidy: krople stosowane w celu zmniejszenia obrzęku i zapalenia tęczówki, a także zmniejszenia ciśnienia wewnątrzgałkowego. Łagodzą zaczerwienienia, ból i uczucie obecności piasku lub ciała obcego w oku.
- Doustne leki przeciwbólowe i przeciwzapalne: leki takie jak paracetamol i ibuprofen mogą być stosowane w celu zmniejszenia bólu i stanów zapalnych.
Jeśli ból utrzymuje się po kilku tygodniach leczenia, specjalista może zastosować kortykosteroidy doustnie lub podawane wokół gałki ocznej. Ze względu na wrażliwość na światło pacjent powinien w tym czasie używać okularów przeciwsłonecznych lub okularów fotochromowych.
Nie wahaj się szukać pomocy okulisty
Zanim jeszcze pojawią się objawy zapalenia tęczówki, które wpływają na gałkę oczną i utrudniają widzenie, należy natychmiast zwrócić się o pomoc lekarską. Oko jest delikatnym organem, który wymaga troski i uwagi w odpowiednim czasie, aby uniknąć komplikacji, które pogarszają wzrok lub powodują jego całkowitą utratę.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Prieto-del-Cura M, González-Guijarro J. Complicaciones de las uveítis: prevalencia y factores de riesgo en una serie de 398 casos. Arch Soc Esp Oftalmol. 2009; 84( 10 ): 523-528.
- Miqueli Rodríguez M, López Hernández S, Ambou Frutos I. La uveítis y el glaucoma, un reto para el oftalmólogo. Rev Cubana Oftalmol. 2018; 31( 3 ): 1-9.
- Calvo Hernández L, Bautista Salinas R, Suárez Cabrera M. Uveítis: Un reto para el internista. An. Med. Interna (Madrid). 2008; 25( 3 ): 141-148.
- Hopf S, Prokosch V, Bornscheuer C, Pfeiffer N. Iritis : Was hat das Glaukom damit zu tun? [Iritis : What has glaucoma to do with it?]. Ophthalmologe. 2017 Jan;114(1):74-76.
- Mahabadi N, Kim J, Edens MA. Iritis. 2020 Jul 15. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2021 Jan–.
- Neatrour K, McAlpine A, Owens TB, Trivedi RH, Poole Perry LJ. Evaluation of the etiology of persistent iritis after cataract surgery. J Ophthalmic Inflamm Infect. 2019 Feb 18;9(1):4.
