Ciemiączko u niemowląt: wszystko, co musisz wiedzieć

Ciemiączko u niemowląt jest często powodem do niepokoju dla nowych rodziców, ale w rzeczywistości jest to całkowicie normalne zjawisko. W tym artykule dowiesz się wszystkiego, co musisz wiedzieć o tych ciekawych strukturach anatomicznych.
Ciemiączko u niemowląt: wszystko, co musisz wiedzieć

Ostatnia aktualizacja: 09 czerwca, 2022

Kiedy dochodzi do porodu, ciemiączko u niemowląt – rozpoznawane jako miękkie punkty na główce – często staje się tematem rozmów w rodzinach. Niektórzy martwią się o jego rozmiar, gąbczastość lub czas, przez jaki pozostaje otwarte.

Wszystkie te obawy są logiczne i zrozumiałe, ponieważ osoby dorośli nie mają ciemiączek jak niemowlęta. Dlatego niepokoi nas jego obecność, możliwość uderzenia w to miejsce a także to, że oddaje bicie serca.

Po urodzeniu kości czaszki nie są ze sobą całkowicie połączone i zamknięte. To właśnie pozwala dziecku wydostać się przez kanał rodny, poprzez zmniejszenie średnicy głowy. Jedna kość nachodzi na drugą, a głowa się dostosowuje, zmieniając swój kształt.

W rzeczywistości, w momencie narodzin nie mamy sześciu kości w czaszce, jak w wieku dorosłym. Raczej jest ich więcej. Dotyczy to na przykład kości czołowej, która w dzieciństwie składa się z dwóch części. Z czasem te kości połączą się w procesie znanym jako kostnienie czaszki.

Miejsca, w których kości czaszki łączą się ze sobą, to tak zwane szwy. Pomiędzy szwami znajduje się właśnie ciemiączko dziecka, które nadal jest miękkie i znacznej wielkości. Dzięki niemu głowa dziecka może się łatwo powiększać wraz ze wzrostem ciała.

U niemowląt występują właściwie dwa główne ciemiączka: ciemiączko przednie i tylne. Inne miękkie przestrzenie również są ciemiączkami, ale są one mniejsze i zwykle zamykają się wcześniej. Po zamknięciu w ich miejscu narasta twarda kość.

Szwy czaszki i ich związek z ciemiączkami u niemowląt

Szwy to obszary zrostu między kośćmi czaszki. Jak wyjaśniliśmy wcześniej, u niemowląt szwy zawierają ciemiączko. Innymi słowy, miękkie miejsca, które nie są jeszcze kośćmi, ale które będą podlegać kostnieniu.

Ponieważ szwy jeszcze nie skostniały, są ruchome. Można powiedzieć, że w pewnym sensie przypominają stawy. Gdy dziecko rośnie, ta miękka tkanka między szwami rozszerza się i staje się kością. Kiedy w końcu całkowicie się zamykają, wzrost czaszki jest zakończony.

Najważniejsze szwy głowy to:

  • Czołowy: to ten, która dzieli kość czołową na dwie części po urodzeniu. Biegnie wzdłuż czoła i sięga do nosa.
  • Strzałkowy: Jest to szew, który przechodzi przez czaszkę od tyłu do przodu, przez środkową część.
  • Wieńcowy: biegnie przez czaszkę z boku na bok, poprzecznie do strzałki.
  • Węgłowy: Ten szew łączy kości ciemieniowe z kością potyliczną z tyłu.
Pediatra badający główkę dziecka.
Szwy czaszki niemowlęcia zawierają ciemiączka.

Kiedy zamykają się ciemiączka niemowlęce?

Ciemiączka muszą się zamknąć, chociaż nie zamykają się natychmiast po urodzeniu. Przechodzą raczej przez proces, który towarzyszy wzrostowi dziecka i który w miarę rozwoju powoduje skostnienie.

Przewidywane daty zamknięcia ciemiączek dziecka są przybliżone. Nie oznacza to, że u wszystkich dzieci te daty pokrywają się. Powinny raczej służyć jako punkt odniesienia w konsultacji z pediatrą:

  • Ciemiączko przednie powinno całkowicie zamknąć się i skostnieć około 18 miesiąca życia.
  • Z drugiej strony ciemiączko tylne zamyka się już około czwartego miesiąca życia, ponieważ jest znacznie mniejsze niż ciemiączko przednie.

Jeśli czas zamknięcia trwa dłużej, konieczna jest konsultacja lekarska. Pediatra oceni rozmiar ciemiączek dziecka, ich konsystencję i ogólny stan zdrowia dziecka. Jeśli coś wskazuje, że można poczekać trochę dłużej, lekarz zaleci wizytę kontrolną.

W przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do procesu patologicznego, pediatra może zlecić wykonanie USG czaszki. To badanie nie stanowi żadnego ryzyka dla dziecka i pozwala lekarzowi wykluczyć choroby, takie jak kraniosynostoza lub wodogłowie.

Lekarz trzymający noworodka.
Przy porodzie ciemiączka umożliwiają spłaszczenie czaszki, aby przejść przez kanał rodny.

Deformacje ciemiączek

W ciemiączkach dziecka moją pojawić się oznaki, które ostrzegają o istnieniu nieprawidłowości. Rodzice powinni zwracać na to uwagę, aby niezwłocznie skonsultować się z przedstawicielem służby zdrowia.

Po pierwsze, musimy wyjaśnić, że puls pojawiający się w tej tkance jest normalne i nie stanowi nieprawidłowości. Ciemiączka dziecka mają wiele naczyń krwionośnych, które przenoszą bicie serca.

Jeśli jednak pojawi się wybrzuszenie, może to stanowić problem. Gdy dzieje się to podczas płaczu, zwykle ma łagodny charakter, ponieważ jest reakcją na zwiększone ciśnienie śródczaszkowe. Jeżeli jednak wybrzuszenie jest obecne, gdy dziecko jest spokojne, rodzice powinni sprawdzić obecność wodogłowia.

Natomiast zapadnięte ciemiączko może być objawem odwodnienia. Występuje częściej u niemowląt z ciężkim zapaleniem żołądka i jelit, któremu towarzyszą ciągłe wymioty, uniemożliwiając im picie płynów.

Znaczenie ciemiączek u niemowląt

Ciemiączka dziecka są bardzo ważne i to normalne, że się nimi martwimy, jeśli jesteśmy świeżo upieczonymi rodzicami. Jeśli masz jakiekolwiek obawy, najlepiej skonsultuj się z pediatrą, aby rozwiał Twoje wątpliwości. Ogólnie rzecz biorąc, nie będzie problemów z tym obszarem anatomicznym, ale może nas ostrzec przed pewnymi procesami patologicznymi.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Gualpa Jácome, Andrés, et al. “Hallazgos de la ecoencefalografía transfontanelar en niños con fontanela anterior abierta y factores de riesgo asociados.” MediSur 16.3 (2018): 366-375.
  • Rouvière, H., and A. Delmas. “Desarrollo del Cráneo. Fontanelas.” Anatomía Humana. Descriptiva, Topográfica y Funcional 1 (2005): 89-90.
  • Bustamante, J. L., et al. “Anatomía aplicada de las fontanelas.” Neurocirugía 21.3 (2010): 253-259.

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.