Przyczyny astmy, objawy i jak ją leczyć?
Przyczyny astmy są bardzo złożone i składają się na nie podrażnienia, zapalenia, czasowe blokady, nadmierna wrażliwość oskrzeli lub też nadmierna kurczliwość dróg oddechowych.
Wielu pacjentów z astmą wykazuje jedynie łagodne lub sporadyczne objawy. Jednak u wielu osób pojawiają się bardziej poważne komplikacje zwane “atakami astmy”, które są kłopotliwe i trwają dłużej. W rezultacie oddychanie jest utrudnione.
U kogo może wystąpić astma?
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (angielski skrót: WHO -World Health Organization) około 235 milionów ludzi choruje na astmę – jest to 5% światowej populacji.
Warto jest zwrócić uwagę na fakt, że niezależnie od stopnia rozwoju ekonomicznego danego kraju, 80% zgonów z powodu astmy występuje w krajach ze słabym systemem opieki zdrowotnej.
Astma występuje we wszystkich krajach i we wszystkich grupach wiekowych, jest jednak najbardziej powszechna u dzieci. Na tym etapie choroby, astma jest najczęściej kojarzona z alergiami.
Przeczytaj także: Nietolerancja laktozy – Objawy, które wcześniej ignorowałaś
Przyczyny astmy
Przyczyny astmy nie zostały dotąd dokładnie poznane. Ważne jest jednak rozróżnienie pomiędzy etiologią choroby (jak przyczyny genetyczne), a czynnikami które nie są bezpośrednią przyczyną choroby lecz odpowiadają za niektóre z jej objawów.
Czynniki etiologiczne
- Predyspozycje genetyczne: występowanie astmy w rodzinie i/lub alergii związanych z układem oddechowym
- Ekspozycja na alergeny: substancje wywołujące alergie i problemy z oddychaniem.
Najważniejsze z nich to:
- zarodniki grzybów (przy nadmiernej wilgoci)
- złuszczony naskórek, sierść i łupież pochodzenia zwierzęcego
- tkaniny (takie jak wełna)
- palenie papierosów
- trociny
- pyłki roślin
Co wywołuje objawy astmy?
Przyczyny wywołujące występowanie objawów to zazwyczaj czynniki środowiskowe. Niektóre z nich to:
- Infekcje wirusowe
- Palenie tytoniu
- Celiakia lub nietolerancja glukozy
- Zanieczyszczenie środowiska i zła jakość powietrza
- Nagłe zmiany klimatyczne (intensywne zimno, wilgoć lub śnieg)
- Długotrwałe przyjmowanie niektórych antybiotyków i leków
Objawy astmy
Zależnie od pacjenta, choroba może przebiegać łagodnie lub mieć charakter przewlekły. Intensywność i częstotliwość objawów zależy od jego systemu immunologicznego. Objawy zależą od konkretnego typu choroby, ogólnie rzecz biorąc, u wszystkich chorych na astmę występują:
- Kaszel: jest zazwyczaj dokuczliwy z niewielką ilością flegmy, czasami suchy.
- Problemy z oddychaniem: pojawia się zwykle podczas ćwiczeń lub nadmiernego wysiłku fizycznego.
- Świszczący oddech: to dźwięk o charakterze syczącym, który powstaje w wyniku zwężenia światła dróg oddechowych, łatwo wykrywalny przy pomocy stetoskopu.
Inne objawy, o których należy wspomnieć to:
- Uczucie rozbicia
- Ból i podrażnienie gardła
- Ucisk w klatce piersiowej
- Nieregularny oddech (wolniejszy lub szybszy od normalnego)
- Zatkany nos (gęsta wydzielina,trudna do usunięcia) oraz kichanie
- Problemy z chodzeniem i mówieniem z powodu problemów z oddychaniem (problem bardzo poważny)
Zobacz także: Stany lękowe – 5 naturalnych sposobów
Diagnozowanie astmy
Pierwszym krokiem przy stawianiu diagnozy jest analiza historii rodzinnej pod kątem występowania astmy, a także inne możliwe przyczyny i czynniki ryzyka. Jeżeli pacjent jest już zdiagnozowany, poprzednie symptomy choroby zostaną poddane wnikliwej analizie.
W wielu przypadkach astma jest spowodowana alergiami, więc gdy u pacjenta stwierdza się nieżyt nosa lub wypryski skórne lekarz może podejrzewać astmę.
Ponadto, w wielu przypadkach w celu postawienia trafnej diagnozy lekarz może zlecić dodatkowe badania:
- Testy alergiczne
- Badanie krwi
- Testy wydolności płuc
- Prześwietlenie klatki piersiowej i zatok
- Badanie poziomu gazów we krwi, tkz. Gazometria (jeżeli ataki astmy są ciężkie)
Leczenie
Niestety nie istnieje skuteczne lekarstwo na astmę, są jednak terapie, dzięki którym choroba będzie przebiegać w sposób kontrolowany. Celem leczenia jest przede wszystkim łagodzenie objawów choroby i zmniejszenie częstotliwości ich występowania.
Leczenie ma na celu:
- Łagodzenie objawów takich jak kaszel i problemy z oddychaniem oraz zapobieganie ich występowaniu
- Utrzymywanie prawidłowego funkcjonowania płuc
- Zmniejszanie konieczności przyjmowania leków stosowanych w nagłych przypadkach
- Unikanie ataków astmy
Leki na astmę:
- Środki przeciwzapalne: zazwyczaj przepisywane są glikokortykosterydy (betamezaton,budezonid,flutikazon).
- Bronchodilatory: beta -2- agonistyczne (salbutamol,terbutalina,salmeterol i formeterol, leki antycholinergiczne (bromek ipratropium) i pochodne metyloksantyny.
- Antyhistaminy: nie pomagają kontrolować choroby, lecz łagodzą reakcje alergiczne.
Ważne jest także mieć ustalony plan działania i następujące środki zapobiegawcze:
- Po pierwsze należy przyjmować leki regularnie i zgodnie z zaleceniami lekarza
- Zawsze w nagłych przypadkach zwrócić się o pomoc do lekarza
- Orientować się jak przebiega choroba
- Unikać drażniących czynników środowiskowych
- I wreszcie, uważać na siebie podczas wykonywania ćwiczeń fizycznych.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- McGeachie, M. J., Croteau-Chonka, D. C., & Weiss, S. T. (2017). Asthma. In Genomic and Precision Medicine: Primary Care: Third Edition. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-800685-6.00013-8
- Global Initiative For Asthma. (2015). Pocket Guide for Asthma Management and Prevention. Global Initative for Asthma. https://doi.org/10.3346/jkms.2008.23.5.772
- Lambrecht, B. N., & Hammad, H. (2015). The immunology of asthma. Nature Immunology. https://doi.org/10.1038/ni.3049