Narzekanie i krytyka - zdrowe, jeśli są konstruktywne!

Jest równie istotne umieć udzielić zdrowej krytyki, jak i takową przyjąć. Trzeba nauczyć się stawiać na miejscu osoby i z całych sił starać się, by to, co mówmy, służyło jej pożytkowi. 

Konstruktywna krytyka i konstruktywne narzekanie to coś zupełnie innego, niż codzienne, mozolne użalanie się nad swoim losem. W czym tkwi różnica? W nastawieniu! To pierwsze służy bowiem pomocy, a to drugie jedynie denerwowaniu, szkodzeniu i krzywdzeniu.

Być może zaciekawi Cię fakt, że konstruktywne narzekanie może być nawet korzystne dla naszego zdrowia. Masz ochotę dowiedzieć się, dlaczego? Koniecznie przeczytaj więc ten artykuł!

Konstruktywne narzekanie – czym tak naprawdę jest?

Konstruktywna krytyka to coś, co możemy zdefiniować jako dana komuś (lub sobie samemu) opinia, sugestia, której celem jest pomaganie i ulepszenie czegoś. Charakteryzuje ją dojrzały, pełen szacunku i odpowiedzialny stosunek dla osób, do których jest kierowana.

Wartość, jaką ma konstruktywne narzekanie opiera się na jego głównym celu: uzyskaniu pozytywnej zmiany w drugiej osobie, by lepiej z nią współpracować, aby być lepszym człowiekiem i rozwijać się jako osoba.

W wielu przypadkach jednak, gdy otwarcie wyrażamy nasz punkt widzenia, z całkowicie altruistycznej postawy i chcąc pomóc, jest to źle odbieramy i napotykamy ścianę oporu.

Ludzie uważają czasem, że poprzez narzekanie lub krytykę usiłujesz wtrącać się w to, co dzieje się z innymi czy też jest to Twój sposób, aby zdyskredytować i umniejszyć wartość tego, co robią.

Nic bardziej mylnego! Konstruktywna krytyka rozwija wartości takie jak zdrowa doza szacunku do siebie i wiary w swoje możliwości.

Niektóre z innych pozytywnych cech, jakie ujawnia konstruktywne narzekanie to lojalność, oddanie dla drugiego człowieka, uczciwość i szacunek.

Jednak, ponieważ narzekanie nie zawsze spotyka się z pozytywnym odbiorem, dobrze by było otwarcie wyjaśnić drugiej osobie, w jakim celu krytykujemy i co chcemy przez to osiągnąć.

Jak można przekuć narzekanie w coś pozytywnego?

Postępując w taki sposób, zdołamy uniknąć nieporozumień i mamy większe szanse na to, że osoba, ku której kierujemy nasz komentarz przyjmie go pozytywnie.

Jaka jest różnica między konstruktywną a destrukcyjną krytyką? Istnieje kilka punktów, które wyraźnie odróżniają te dwie odmienne postawy. W przypadku gdy krytyka jest negatywna, nie ma ona na celu nic dobrego. Ma tylko drażnić, krzywdzić i wyrządzać szkodę.

Prawdą jest, że nie zawsze jest wypowiadana celowo i z premedytacją, ale jest naprawdę nie do zniesienia. A najgorsze w tym wszystkim jest to, że narzekanie i krytyka negatywne są zazwyczaj używane znacznie częściej, niż te konstruktywne.

Mamy niestety zwyczaj uciekania się do nich w trakcie kłótni, bądź gdy tylko pojawi się jakiś problem. Mogą pojawić się niespodziewanie w każdej codziennej sytuacji i z łatwością dostarczają nam problemów w przyszłości. Destruktywna krytyka atakuje i niszczy, konstruktywne narzekanie pomaga i buduje.

Jak oferować konstruktywną krytykę?

Często chcemy komuś pomóc, ale rzeczy nie kończą się zgodnie z oczekiwaniami. Bywa, że wynikają z tego nieporozumienia bądź powstaje między nami a osobą dystans, którego nie chcieliśmy. Konstruktywne narzekanie i krytyka opierają się na trzech etapach:

• Rozpocząć mówiąc o czymś pozytywnym.
• Wyrazić krytykę w sposób jak najmniej skomplikowany i bez ranienia odczuć drugich.
• Zakończyć z optymistycznym akcentem w celu zachęcenia do dokonania proponowanej zmiany.

Po otrzymaniu konstruktywnej krytyki dany człowiek powinien czuć się pochwalony, zachęcony i nie gniewać się na nas. Mając przy swym boku kogoś, kto przejawia tego rodzaju postawę wobec nas samych, powinno być inspirujące i motywujące.

Zgodnie z publikacją Psychology Today istnieje metoda zwana “sandwich” (“na kanapkę”), aby umożliwić łatwe przyjęcie konstruktywnej, pomocnej krytyki. Czasami może to być trudne do zrobienia, od początku do końca … ale naprawdę warto! Etapy są następujące:

Narzekanie a prawdziwy cel rozmowy

Byłoby dobrze, nie używać słów lub wyrażeń takich jak “nie zrobiłeś”, “brakuje ci”, “powinieneś”, itd. Celem nie jest bowiem atakowanie osoby, ale poprawa jakości wykonania określonego zadania. Następnie lepiej, jeśli przejdziesz z osobistej krytyki na bardziej ogólny punkt widzenia.

Na przykład, zamiast mówić “nie dobrze wyjaśniasz klientom,” powiedzieć “klienci nie otrzymują to, czego potrzebują.”

Narzekanie a dyskusja na temat dobrych elementów

Łatwiej jest rozpocząć rozmowę z kimś, komu chcemy udzielić krytyki, jeśli pierwszą rzeczą jaką zrobimy jest szczere pochwalenie rozmówcy. Jest to jeden z najwyższych elementów chociażby w marketingu czy polityce. To naprawdę spore wyzwanie powiedzieć coś pozytywnego przed udzieleniem krytyki.

Jeżeli na początek docenimy mocne strony i umiejętności naszego rozmówcy, zmotywuje go to do dalszych wysiłków i doda sił do “przełknięcia” czekającej go krytyki.

Potem, gdy przejdziesz do “złych wiadomości”, rozmówca nie będzie czuć się tak źle i tak przygnębiony, co z kolei upłynni cały proces i sprawi, że krytyka i narzekanie będą budować, a nie burzyć.

Przedstawić dowody

Nie chodzi o to, by po prostu powiedzieć komuś, co jest nie tak i w jaki sposób mógłby się polepszyć. Warto również dodać pewne wskazówki, obserwacje, czy też pożyteczne uwagi.

Czasami nie dysponujemy szczegółowo opracowanym badaniem naukowym na dany temat, ale możemy na przykład przytoczyć bezpośrednie konsekwencje danego zachowania, na przykład:

“Zauważyłem, że gdy klienci rozumieją korzyści, jakie odniosą z danego produktu, znacznie częściej go kupują“. Takie objaśnienie doda wagi używanym przez Ciebie argumentom.

Postaw się na tym samym poziomie, co druga osoba

Zadaj sobie pytanie: “Co bym pomyślał, lub jak bym się czuł, gdybym właśnie usłyszał od kogoś to, co powiedziałem?”. Jeśli jest to coś złego lub nieprzyjemnego, jest to wyraźny znak, że powinieneś znaleźć lepszy sposób, aby rozpocząć i przeprowadzić daną rozmowę.

Nigdy nie mów do drugiego człowieka z pozycji wyższości lub większego doświadczenia. Zawsze rozmawiaj jak równy z równym, aby pokazać, że chcesz pomóc. To bardzo ułatwiająca relacje z innymi postawa. Mógłbyś użyć przykładu podobnej sytuacji z Twojego życia, wyjaśniając przy tym, jak ją rozwiązałeś.

“Kiedy klienci nie kupowali produktów, starałem się opowiadać im o nich więcej. To zwiększyło moją sprzedaż. ”

Wzmocnić wiarę w siebie rozmówcy

Powiedzieć swojemu rozmówcy, że silnie wierzymy w to, że się polepszy i na pewno dokona korzystnych zmian w poruszonym przez Ciebie aspekcie, pomoże mu nabrać motywacji i sprawi, że krytyka oraz narzekanie będą konstruktywne, a nie niszczące i podcinające skrzydła.

Doceń umiejętności i zdolności z drugiej osoby. Wyraź, że jej ufasz i kibicujesz jej wysiłkom. Upewnij ją, że podejmowane przez nią kroki na pewno przyniosą pozytywny skutek.

Co zrobić, jeśli otrzymujemy konstruktywną krytykę?

Oczywiście inni mogą (i powinni) udzielać nam krytyki. Jest to jedna z podstaw naszego rozwoju. Istnieje wiele pozytywnych korzyści z przyjmowania skarg i narzekania. Oto niektóre z nich:

Wyrobienie sobie zdrowego poczucia własnej wartości

Umieć zaakceptować, że popełniamy błędy i się mylimy jest pierwszym krokiem do rozwoju i pozytywnych zmian. Ale także pokazuje, jak jesteśmy odpowiedzialni wobec siebie i w jaki sposób możemy wzmocnić nasze cechy, by nieustannie się rozwijać i poprawiać poczucie własnej wartości.

Jeśli ktoś mówi nam, że robimy coś nie tak jest, robi tak, ponieważ chce nam pomóc być lepszymi ludźmi.

Narzekanie a duma

Powiedzieć swojemu rozmówcy, że silnie wierzymy w to, że się polepszy i na pewno dokona korzystnych zmian w poruszonym przez Ciebie aspekcie, pomoże mu nabrać motywacji i sprawi, że krytyka oraz narzekanie będą konstruktywne, a nie niszczące i podcinające skrzydła.

Doceń umiejętności i zdolności z drugiej osoby. Wyraź, że jej ufasz i kibicujesz jej wysiłkom. Upewnij ją, że podejmowane przez nią kroki na pewno przyniosą pozytywny skutek.

Co zrobić, jeśli otrzymujemy konstruktywną krytykę?

Oczywiście inni mogą (i powinni) udzielać nam krytyki. Jest to jedna z podstaw naszego rozwoju. Istnieje wiele pozytywnych korzyści z przyjmowania skarg i narzekania. Oto niektóre z nich:

Wyrobienie sobie zdrowego poczucia własnej wartości.

Jeśli ktoś mówi nam, że robimy coś nie tak jest, robi tak, ponieważ chce nam pomóc być lepszymi ludźmi.

Kontroluj swoją dumę

Nie jest łatwo zaakceptować swój błąd. Dlatego też, jeśli mamy zdolność do tego, by akceptować krytykę ze strony drugich lub nawet nas samych, pokazuje to, że nasze wartości przewyższają dumę osobistą. 

Unikaj konfliktów

Konstruktywne narzekanie to coś, z czym musimy się oswoić. Pomaga w sposób płynny rozwiązywać problemy wewnętrzne i zewnętrzne – zarówno w naszym życiu osobistym, jak i w pracy. Jest bardzo produktywne i pomaga nam się rozwijać.